Nabucco yerinde sayıyor

Avrupa'da son dönemde revize edilen enerji ve çevre politikaları doğal gazın ön plana çıkmasına neden oluyor. Özellikle Almanya’da karbon emisyonunun azaltılması projeleri ile nükleer enerjinin terk edilmesi politikaları doğal gaza olan ihtiyacın gelecekte daha fazla olacağına işaret ediyor.

Bu kapsamda kıtaya doğal gaz iletmek için projelendirilen Nabucco Doğal Gaz Boru Hattı’nın hızlanması talepleri daha yüksek sesle ifade ediliyor. Bunun yanında Financial Times gazetesinin haberine göre BP’nin Nabucco’ya alternatif bir doğal gaz hattı planlaması da gözlerin tekrar Nabucco'ya çevrilmesine etki etti. Tüm bu durum projenin geleceğini tekrar gündeme taşıdı. Projeyi takip eden gözlemciler Avrupa’nın üzerine eğildiği Nabucco ile ilgili kimi soru işaretlerinin devam ettiğine dikkat çekiyor.

“Azerbaycan’ın gazı kalmadı”  

Türkiye Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi (BOTAŞ) Eski Genel Müdürü, enerji stratejisti Mete Göknel, Nabucco’nun halen eksik yönleri bulunduğunu belirtiyor.

Göknel, “Yaklaşık bir ay önce Güney Akım ile ilgili imzalar atıldı. Güney Akım için gaz garantisinin söz konusu olması Nabucco projesinin gelecekte uygulanamayacağını akla getiriyor. Bununla birlikte Azerbaycan’ın İtalya ve Yunanistan ile enterkonnekte hat projesi için anlaşması Nabucco projesini zorlayan bir gelişme. Azerbaycan’ın Rusya’ya ilettiği gazın kapasitesini artırması, Türkiye ile devam eden anlaşmalar, bu ülkedeki gaz kapasitesinin iyice sınırlı hale gelmesine neden oluyor. Bu yüzden Nabucco’nun gerçekleşmesinin zor olduğunu düşünüyorum” ifadelerini kullanıyor.

“Nabucco'nun iki temel problemi var”

Botaş Eski Genel Müdürü Mete Göknel, Nabucco’nun uygulanması için iki temel probleme dikkat çekiyor.

Göknel,  “Nabucco’nun gaz kaynağı sıkıntısı bulunuyor. Proje kapsamında gündeme gelen Irak gazı halen yer altında. İran için söz konusu olan ambargo durumu bu ülkenin gaz kaynakları için şüpheler yaratıyor. Hazar Denizi’nin öteki tarafında yer alan Türkmenistan gazı ise ispatlanmış değil, muhtemel rezerv niteliği taşıyor. Bunun yanında yine İran, Hazar geçişi ile ilgili önemli bir sorun kaynağı olarak ortada duruyor. Bu durum Nabucco ile ilgili ilk temel problemi oluşturuyor. Projeye yönelik ikinci problem ise projenin maliyetlerinin eksik değerlendirilmesi. Proje Türkiye sınırında bitiyor. Dolayısıyla ilave yatırımlar gerekiyor. Projenin geri ödemelerinin yapılacak gaz antlaşmaları ile gerçekleşmesi planlanıyor ama ortada herhangi bir gaz anlaşması yok” açıklamalarını yapıyor.

“Akdeniz’deki sondaj çalışmaları da Nabucco’yu etkiler”

Berlin Hür Üniversitesi (Freie Universität Berlin) Hazar Bölgesi Çevre ve Enerji Çalışmaları Enstitüsü’nde görevli enerji uzmanı Arzu Yorkan da temel problemin projenin tedarikçisinin olmaması olduğunu belirtiyor.

Yorkan, “Fukuşima'dan sonra Almanya’nın nükleer enerjiden vazgeçmesi, doğal gaz ve kömüre olan ilgiyi artırdı. AB Komisyonu’nda da bu yönde bir eğilim söz konusu. Son dönemde yeniden gündeme gelen Nabucco projesi aslında inişli çıkışlı bir grafiğe sahip. Projenin 2014 yılında başlaması öngörülüyor. Ancak enerji politikaları üzerinde siyasi konjonktürün ciddi etkileri bulunduğu için projenin takviminde olası değişiklikler olabilir. Son dönemde Akdeniz’de yapılan sondaj çalışmaları bile Nabucco’nun geleceğini etkileme potansiyeli taşıyor. Kıbrıs ve İsrail olası gaz kaynaklarını Akdeniz üzerinden Avrupa’ya taşıyabilir” diyor.

“İran ve Irak gazı olmadan Nabucco zor görünüyor”

Enerji uzmanı Yorkan, Nabucco için Irak ve İran’ın da önemine dikkat çekiyor. Tedarik sorunu yaşayan Nabucco projesinin er veya geç İran ve Irak gazıyla besleneceğini öngören Yorkan bu konuda AB’nin çok ince bir diplomasi izlediğini de ekliyor.

Yorkan, “İran’ın nükleer programı ile ilgili tartışmalar ve ambargolar gündemde olsa da İran gazı AB için önümüzdeki dönemde önemli bir yer tutacaktır. Öte taraftan petrol ve doğalgaz rezervleriyle ekonomilerini geliştirmekte olan İran ve Irak bu rezervlerini Avrupa pazarına ulaştırma çabası içindeler. Her ne kadar Nabucco Rusya’yı devre dışı bırakmak amacını taşısa da AB ve Rusya’nın jeopolitik birtakım çıkarları açısından küçük de olsa Rusya projede bir pay alacaktır. Fakat tek başına Hazar kaynakları yeterli olmayacaktır. Dolayısıyla Irak ve İran'sız bir Nabucco biraz zor gözüküyor” diye konuşuyor.

© Deutsche Welle Türkçe

Haber: Selçuk Oktay / İstanbul

Editör: Ahmet Günaltay