ترکیه و ارمنستان: پایان صد سال دشمنی
۱۳۸۸ اردیبهشت ۳, پنجشنبه
بر پایه‌ی گزارش آژانس خبری سویس (SDA)، روز چهارشنبه (۲۳ آوریل)، دو کشور ترکیه و ارمنستان با میانجی‌گری سویس بر سر طرح برنامه‌ای برای عادی‌سازی روابط میان دو کشور به توافق رسیدند. بر اساس بیانیه‌ا‌ی که وزارت خارجه در برن پایتخت سویس منتشر کرد، ترکیه و ارمنستان، هر دو با جدیت تمام بر سر این موضوع کار کرده‌اند و متعهد شده‌اند با احترام متقابل، به عنوان دو همسایه خوب مناسباتشان را توسعه بخشند تا به این ترتیب صلح، امنیت و ثبات در تمام منطقه حاکم شود.
دولت سویس همچنین افزود، هر دو طرف در مذاکرات به پیشرفت‌های قابل توجه و تفاهم دو جانبه دست یافتند و از همین رو این تفاهم‌نامه پایه‌ای برای جهشی مثبت در رابطه میان این دو کشور است.
ترکیه و ارمنستان در سال ۱۹۹۳ میلادی مناسبات خود را به دلیل کشمکش میان ارمنستان و آذربایجان بر سر منطقه‌ی "قره‌باغ" با یکدیگر قطع کردند. افزون بر آن قتل عام ارامنه توسط دولت عثمانی نیز، همواره یکی دیگر از مسائل مورد مناقشه میان طرفین بوده است. دولت ارمنستان از ترکیه می‌خواهد تا نسل‌کشی ارامنه در سال ۱۹۱۵ را بپذیرد، اما ترکیه اتهام نسل‌کشی را رد می‌کند. با این حال، از ماه‌ها پیش هر دو طرف برای میانجی‌گری سویس تمایل نشان داده بودند.
در واشنگتن نیز، رابرت وود، سخنگوی وزارت خارجه‌ی آمریکا از توافق به دست آمده میان دو کشور استقبال کرد و از آمادگی دولت آمریکا برای حمایت ترکیه و ارمنستان در روند مذاکرات خبر داد. وود اضافه کرد: «عادی‌سازی روابط بایستی بدون هیچ پیش‌شرط و در ظرف مدت زمانی منطقی به دست آید.»
دیپلماسی فوتبال
دولت ترکیه تمایل دارد تا مذاکرات بعدی با ارمنستان را هم‌زمان با گفتگوهای ارمنستان و آذربایجان در مورد مناقشه‌ی قره‌باغ پیش ببرد. آنکارا از حق تمامیت ارضی آذربایجان بر این منطقه حمایت می‌کند. قره‌باغ در خاک آذربایجان واقع شده، اما شمار بالایی از ارمنیان را در خود جای داده است.
ریشه‌ی کشمکش میان ترکیه و ارمنستان به سال‌های ابتدایی قرن بیستم میلادی باز می‌گردد. در مراحل پایانی جنگ جهانی اول، بسیاری از ارمنی‌ها در خاک عثمانی قتل عام شدند. بر پایه‌ی آماری که از سوی ارمنی‌ها ارائه می‌شود، یک و نیم میلیون نفر جان خود را در آن زمان از دست دادند. با این حال، دولت ترکیه به این واقعه‌ی تاریخی به چشم ناآرامی برای از هم پاشاندن دولت عثمانی می‌نگرد.
همین امر نیز تا به امروز یکی از مهمترین عوامل برای تنش‌های سیاسی میان ترکیه و ارمنستان بوده است. به تازگی دولت ترکیه بر سر همین موضوع سفیر خود را از کانادا فرا خواند تا واکنش خود را نسبت به کنفرانسی که در آن از "قتل‌عام ارامنه" سخن رفته بود، نشان دهد.
تلاش برای کنار گذاشتن تنش‌های سیاسی میان دو کشور، از ماه سپتامبر سال گذشته زمانی آغاز شد که عبدالله گل، رییس‌جمهور ترکیه برای دیدار بازی فوتبال میان تیم‌های ملی ترکیه و ارمنستان در چارچوب رقابت‌های مقدماتی جام جهانی ۲۰۱۰ به ایروان سفر کرد.
SN/BB