تاثیر نتایج مذاکرات اتمی بر بازار نفت چیست؟
۱۳۹۴ فروردین ۱۱, سه‌شنبه
در حال حاضر مذاکرات بر سر برنامه اتمی ایران در شهر لوزان سوئیس در جریان است. خبرهایی که در روزهای گذشته از "پیشرفت‌ها" در جریان این مذاکرات به بیرون درز کرد، باعث شد که بهای نفت در بازارهای جهانی آشکارا کاهش یابد.
بامداد دوشنبه (۳۰ مارس/۱۰ فروردین) بهای هر بشکه نفت برنت دریای شمال ۵۵ دلار و ۹۹ سنت بود. این رقم روز پنجشنبه هفته گذشته اندکی بالاتر از ۶۰ دلار برای هر بشکه بود. در روز دوشنبه همچنین بهای نفت آمریکایی نوع "تگزاس غربی" حدود ۷۹ سنت کاهش یافت و به بشکه‌ای ۴۸ دلار و ۸ سنت رسید.
شبکه تلویزیونی n-tv آلمان در تحلیلی درباره مذاکرات اتمی و احتمال پایان تحریم‌ها علیه ایران می‌نویسد، در مذاکرات اتمی هدف جامعه جهانی حصول یقین از این مساله است که ایران در پی دستیابی به بمب اتمی نیست. بدین‌منظور ایران باید برنامه اتمی خود را محدود کند و آن را تحت کنترل گسترده نهادهای بین‌المللی قرار دهد. ایران تا کنون همواره موضوع تلاش برای دستیابی به جنگ‌افزار اتمی را تکذیب کرده است و در وهله نخست در پی آن است که پس از توافق در مذاکرات یادشده، بلافاصله تحریم‌ها علیه این کشور برداشته شوند.
این تحلیل می‌افزاید، ناظران معتقدند که نتایج حاصل از مذاکرات اتمی می‌تواند تاثیر تعیین‌کننده‌ای بر بازار نفت داشته باشد. در صورت پایان یافتن تحریم‌های کشورهای غربی علیه ایران، این کشور قادر خواهد شد نفت خام خود را بدون مانع صادر کند و این امر به افزایش عرضه نفت خام در بازارهای جهانی منجر خواهد گردید.
ایران در حال حاضر روزانه حدود ۸ /۲ میلیون بشکه نفت تولید می‌کند. ولی از این میزان روزانه تنها یک میلیون بشکه را می‌تواند صادر کند. خریداران اصلی نفت ایران چین، ژاپن، کره جنوبی و هند هستند که ایالات متحده آمریکا در معاملات نفتی آن‌ها با ایران استثناهایی قائل شده است. بنابراین میزان تولید نفت ایران از رقم ۴/۴ میلیون بشکه در روز که به گفته "بریتیش پترولیوم" در سال ۲۰۱۱ تولید می‌کرد، هنوز فاصله زیادی دارد.
ایران آماده افزایش تولید نفت خود
در حاشیه مذاکرات اتمی در لوزان، بیژن زنگنه، وزیر نفت جمهوری اسلامی اعلام کرد که ایران می‌تواند به آسانی تولید نفت خود را در عرض چند ماه تا یک میلیون بشکه در روز افزایش دهد. ولی ناظران این اظهارات را با تردید می‌نگرند. برای نمونه ناظرانی چون Energy Aspects یا JBC Energy معتقدند که ایران در حال حاضر قادر است تولید خود را تنها ۲۵۰ هزار بشکه در روز افزایش دهد.
با این همه کارشناسان معتقدند که با پایان یافتن تحریم‌ها علیه ایران، این کشور می‌تواند بازار نفت را اندکی غافلگیر کند. به گزارش آژانس خبری "بلومبرگ"، ایران در حال حاضر از ذخایری میان ۷ تا ۳۵ میلیون بشکه نفت خام برخوردار است.
همین آژانس خبری می‌افزاید که ۱۳ تانکر عظیم انباشته از طلای سیاه در خلیج فارس پهلو گرفته‌اند و گمان می‌رود که حتی میزان بیشتری نفت در تانکرهای داخل کشور موجود باشد. در بازار نفت گمانه‌زنی می‌شود که با پایان یافتن تحریم‌ها ایران در وهله نخست تلاش خواهد کرد این نفت انبار شده را بفروشد. البته این کار مستلزم آن است که تحریم‌ها علیه کشتیرانی و بیمه‌ها نیز لغو شوند.
افزون بر آن ورود گسترده نفت ایران به بازار نیازمند مدت زمان معینی هم هست. اگر در لوزان تا روز سه‌شنبه چارچوب توافق اولیه‌ای به دست آید، تا ماه ژوئن یعنی زمان توافق نهایی در مذاکرات اتمی هنوز مدت زمانی باید سپری شود.
خبرگزاری "بلومبرگ" از قول برخی مقامات دولت آمریکا نقل می‌کند که تازه پس از آن نیز باید سه تا شش ماه سپری شود تا نفت ایران وارد بازارهای جهانی گردد. بزرگ‌ترین عامل نااطمینانی اما در حال حاضر این است که آیا واقعا در مذاکرات اتمی توافقی به دست می‌آید یا نه؟
"کاهش بهای نفت تا بشکه‌ای ۲۰ دلار"؟
به گزارش پایگاه خبری "فرارو"، روزنامه بریتانیایی "دیلی تلگراف" نیز از نتایج توافق هسته‌ای پیامدهای مشابهی را برای بازار نفت جهان برداشت می‌کند. این روزنامه پیش‌بینی می‌کند که برداشته شدن تحریم‌ها "غول نفتی خفته ایران را بیدار می‌کند".
این گزارش می‌افزاید که تهران به دلیل تحریم‌ها از بازارهای بین‌المللی محروم و از دستیابی به فن‌آوری و سرمایه‌گذاری لازم برای افزایش حجم تولید نفت خود منع شده است. ولی این کشور ۹ درصد ذخایر نفتی اثبات شده جهان را در اختیار دارد و انعقاد یک توافق هسته‌ای می‌تواند میادین نفت این کشور را به روی سرمایه‌گذاری‌های خارجی بگشاید.
این گزارش خاطر نشان می‌سازد که هرگونه افزایش صادرات نفت ایران می‌تواند موجب کاهش بیشتر قیمت‌ها شود و ممکن است امضای توافق هسته‌ای حتی قیمت‌ها را به هر بشکه ۲۰ دلار کاهش دهد.