بررسی گزارش البرادعی درباره ایران در نشست شورای حکام

گزارش البرادعی درباره‌ی ایران شامگاه پنجشنبه ۱۵ نوامبر انتشار یافت. این گزارش هر چند به نکات مثبتی درباره‌ی همکاری ایران با بازرسان آژانس در رفع برخی ابهام‌ها در خصوص پیشینه‌ی برنامه‌های اتمی آن کشور اشاره دارد، اما نکات مهم دیگری را نیز دربر دارد که محورهای اصلی مناقشه‌ی غرب با ایران است.

البرادعی در گزارش خود گفته است، به‌رغم اطلاعاتی که ایران ارائه کرده، آژانس در موقعیتی نیست که بتواند درباره‌ی "نبود مواد و فعاليت‌های هسته‌ای اعلام نشده در ايران" و به‌طور کلی "ماهیت برنامه‌های اتمی ایران"، تضمين‌های معتبری بدهد. به عقیده البرادعی، آژانس زمانی قادر به چنین کاری خواهد بود، که ایران "پروتكل الحاقی" را به‌طور کامل اجرا کند.

پروتکل الحاقی که آژانس خواستار تصویب و اجرای آن است، امکان دسترسی کامل بازرسان آژانس به برنامه‌ها و تاسیسات هسته‌ای ایران را فراهم می‌آورد و بازرسی‌های سرزده را برای راستی‌آزمایی فعالیت‌های اعلام شده ممکن می‌سازد. ایران تاکنون از پذیرش رسمی این پروتکل سرباز زده است.

علاوه‌ بر این، البرداعی در گزارش خود گفته است: «ایران برخلاف درخواست‌های شورای امنیت سازمان ملل، فعالیت‌های مربوط به غنی‌سازی اورانیوم را متوقف نکرده و نیز به ساخت رآکتور تحقیقاتی تهران و پروژه‌ی تولید آب سنگین در اراک، ادامه داده است.»

دو محور اساسی چالش

به این ترتیب، عدم اعتماد آژانس به صلح‌آمیز بودن ماهیت برنامه‌های اتمی ایران و سرپیجی آن کشور از اجرای قطعنامه‌های شورای امنیت، دایر بر توقف غنی‌سازی اورانیوم، به عنوان دو محور اساسی چالش در پرونده‌ی اتمی ایران همچنان باقی است و بحث‌های نشست کنونی آژانس احتمالا بیش از هر چیز دیگر براین نکات متمرکز خواهد شد.

کشورهای غربی، به‌ویژه آمریکا، بریتانیا و فرانسه به استناد همین نکات از گزارش البرادعی، خواهان تشدید تحریم‌ها علیه ایران در شورای امنیت هستند، ایران اما با تکیه بر نکات دیگری از گزارش، از جمله اشاره به همکاری مثبت آن با آژانس، خواهان خارج شدن پرونده‌اش از دستور کار شورای امنیت و بازگشت آن به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی شده‌است.

زمان قطعی دیدار سولانا و جلیلی

به‌رغم بحث‌های داغ احتمالی در نشست آژانس درباره‌ی گزارش البرادعی، امکان نتیجه‌گیری قطعی در خصوص پرونده‌ی ایران در این نشست کم است. چرا که هم مذاکرات آژانس و ایران براساس "طرح کاری" توافق شده به پایان نرسیده و هم مذاکرات خاویر سولانا با سعید جلیلی در پیش است که برای هفته‌ی آینده پیش‌بینی شده است.

بنابر آخرین خبر‌ها، سولانا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز جمعه ۳۰ نوامبر با سعید جلیلی، دبیر "شورای عالی امنیت ملی" ایران گفت‌وگو می‌کند. این ملاقات قرار است در لندن صورت گیرد. سولانا به نمایندگی از پنج عضو دائم شورای امنیت به اضافه‌ی آلمان در این گفت‌وگوها شرکت دارد.

براساس توافق پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان، علاوه‌بر گزارش البرادعی، نتیجه‌گیری‌های خاویر سولانا از مذاکراتش با مقام‌های ایرانی نیز مبنای ارزیابی پرونده‌ی هسته‌ای ایران در شورای امنیت قرار خواهد گرفت.