گشایش نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت
۱۳۸۷ مهر ۲۴, چهارشنبه
شصتمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت، شامگاه سه‌شنبه، ۱۴ اکتبر با سخنرانی وزیر خارجه‌ی آلمان گشایش یافت. میهمان ویژه‌ی امسال این نمایشگاه، ترکیه است. از همین روز عبدالله گل، رئیس‌جمهور ترکیه نیز در مراسم افتتاحیه حضور داشت. یکی از سخنرانان دیگر این مراسم، اورهان پاموک، نویسنده‌ی ترک و برنده‌ی جایزه ادبی نوبل سال ۲۰۰۶ بود.
با توجه به محوریت معرفی ادبیات ترکیه در نمایشگاه امسال، بیش از ۲۵۰ نویسنده و ۱۵۰ ناشر از این کشور در نمایشگاه فرانکفورت حضور یافته‌اند.
نمایشگاه کتاب فرانکفورت، به عنوان بزرگترین نمایشگاه کتاب جهان، در روزهای چهارشنبه تا جمعه صرفاَ برای دست‌اندرکاران نشر کتاب گشوده خواهد بود و از آن پس درهای خود را به روی همه‌ی علاقه‌مندان به کتاب و کتابخوانی خواهد گشود. در نمایشگاه امسال، ناشرانی از ۱۰۱ کشور جهان حضور دارند که در ۷۰۰۰ غرفه‌ی تولیدات خود را در معرض دید بازدیدکنندگان قرار می‌دهند. ۳۳۳۷ غرفه از آن ناشرانی است که در حوزه‌ی زبان آلمانی فعالیت می‌کنند. ناشران انگلیسی و آمریکایی به ترتیب با ۸۳۴ و ۶۶۲ غرفه در مکان‌های دوم و سوم ایستاده‌اند. حضور ۱۰۰۰ نویسنده از گوشه و کنار جهان نیز یکی دیگر از شاخص‌های نمایشگاه امسال است.
نمایشگاه همچنین شاهد ۲۷۰۰ مورد سخنرانی و گردهمایی خواهد بود. انتظار می‌رود که نزدیک به ۳۰۰ هزار نفر به دیدار نمایشگاه بروند.
کتاب کالای لوکس و تجملی نیست
یورگن بوس، مدیر نمایشگاه کتاب فرانکفورت در مصاحبه‌ی مطبوعاتی روز چهارشنبه گذشته گفت که بازار کتاب در برابر بحران مالی و کنونی کتاب مقاومت‌پذیر است، امری که نشان‌دهنده‌ی این واقعیت است که کتاب نه جزیی لوکس و تجملی از زندگی که از ضروریات آن است. رئیس انجمن بورس ناشران آلمان نیز با اشاره به چرخش بزرگ در نشر کتاب و فعالیت انتشاراتی‌ها، اثرات اینترنت بر این رشته را مورد تأکید قرار داد. او به عنوان مثال به کتاب‌های الکترونیکی اشاره کرد که «شانس و فرصتی بزرگ برای بازار کتاب به وجود آورده‌اند».
بازاری که برای کتاب‌های الکترونیکی گشوده می‌شود
کنسرن‌هایی مانند سونی و آمازون قصد دارند در نمایشگاه فرانکفورت تازه‌ترین فن‌آوری‌ها در ارائه‌ی کتاب‌های الکترونیکی را به نمایش بگذارند. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که تا سال ۲۰۱۵ سهم کتاب‌های الکترونیکی در بازار کتاب به ۱۰ تا ۱۵ درصد افزایش یابد. در همین نمایشگاه امسال فرانکفورت هم، از ۴۰۰ هزار کتاب عرضه شده در غرفه‌ها، ۴۲ درصد به صورت کتاب‌های چاپی متعارف هستند، ولی ۳۰درصد آنها در رسانه‌های دیجیتال ارائه می‌شوند.
یکی از نویسندگان حاضر در نمایشگاه کتاب امسال فرانکفورت، پائلو کوئلیو، نویسنده‌ی معروف برزیلی است که کتاب‌هایش در ایران نیز خریداران بسیاری یافته است. وی نیز در مصاحبه‌ای که روز سه‌شنبه، ۱۴ اکتبر، با خبرنگاران انجام داد، خواهان آن شد که ناشران، رسانه‌های جدید را عرصه‌ای برای عرضه‌ی بهتر تولیدات خود در جهان گلوبال بدانند و نه همچون دشمنی برای کار و کسب خویش. خود کوئلیو از ابتدای سال جاری، ماهانه یکی از آثارش را به صورت کامل در اینترنت انتشار می‌دهد. این اقدام نه تنها فروش این آثار را کم نکرده، بلکه بر آن افزوده است.
درس‌های اینترنت
کوئلیو همچنین وجود اینترنت را در مناسبات میان نویسنده و خواننده یک شانس و فرصت تلقی می‌کند. به گفته‌ی وی هیچ‌گاه مناسبات نویسنده و خواننده مانند امروز نزدیک و تنگاتنگ نبوده است. او می‌افزاید: « خواننده دیگر یک مخاطب منفعل و غیرفعال نیست، بلکه این امکان را یافته است که نقشی فعال در شکل‌یافتن و تکامل اثر بازی کند... به عنوان یک نویسنده از اینترنت آموخته‌ام که ترسی از تبادل افکار و ایده‌ها با دیگران نداشته باشم و دیگران را نیز تشویق کنم که ایده‌های خود را علنی کنند و با دیگران در میان بگذارند.»
بسان هر سال، امسال نیز روز ۱۹ اکتبر، در چارچوب نمایشگاه بین‌المللی کتاب فرانکفورت، در کلیسای پاول مراسم ویژه‌ای برگزار خواهد شد که طی آن آنسلم کیفر، برنده‌ی امسال جایزه‌ی صلح کتابفروشان آلمان، این جایزه را دریافت خواهد کرد.
جایزه برای بهترین رمان ۲۰۰۸
در همین حال، روز دوشنبه، انجمن بورس ناشران کتاب آلمان اعلام کرد که جایزه‌ی بهترین رمان آلمانی سال ۲۰۰۸ را به اووه تلکامپ، نویسنده‌ی آلمانی اعطا می‌کند. انجمن یادشده در توضیح تصمیم خود، گفته است که تلکامپ با رمان «برج» مستحق دریافت چنین جایزه‌ای است. «برج» رمانی است در ۱۰۰۰ صفحه با عنوان فرعی «داستان‌هایی از یک کشور غرق‌شده». تلکامپ از اهالی درسدن،یکی از شهرهای شرق آلمان، است. ماجرای رمان برج نیز در همین بخش آلمان جریان می‌یابد. در واقع، تلکامپ در رمان برج با به تصویرکشیدن حال و روز یک خانواده‌ی نسبتاَ ناراضی در آلمان شرقی سابق، می‌کوشد شرحی پرکشش از وضعیت زندگی و مناسبات اجتماعی و سیاسی در این بخش از آ لمان، در سال‌های آخر پیش از فروپاشی دیوار برلین به دست دهد.
انتقادهای اورهان پاموک
اورهان پاموک، نویسنده‌ی نامدار ترک، در سخنرانی افتتاحیه‌ی نمایشگاه شدیداَ به محدودیت آزادی بیان در کشورش حمله کرد. او گفت که رویکرد دولت ترکیه در ممنوع‌کردن کتاب‌ها و مجازات نویسندگان همچنان ادامه دارد. برنده‌ی نوبل ادبی ۲۰۰۵ با اشاره به بند ۳۰۱ قانون جزایی ترکیه گفت که او و صدها نویسنده‌ی دیگر با استناد به همین بند آماج ارعاب و تعقیب شده و به پای میز محاکمه کشیده شده‌اند.
بند ۳۰۱ قانون جزایی ترکیه "اهانت به سنت و تاریخ ترکیه" را جرم توصیف کرده و برای آن مجازات زندان قائل شده است. این بند در سال جاری مورد اصلاح و تعدیل واقع شد، اما لغو نشد. پاموک همچنین به این مسئله اشاره کرد که دولت ترکیه با توجیهات سیاسی دسترسی کاربران اینترنت در این کشور به سایت یوتبوب و صدها سایت دیگر را ممنوع کرده است.