علی شمخانی در امارات؛ اعتراف به "وجود اختلاف و بی‌اعتمادی"
۱۴۰۱ اسفند ۲۵, پنجشنبه
دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی صبح پنجشنبه، ۲۵ اسفند برای یک سفر یک روزه وارد ابوظبی شد و با همتای اماراتی خود دیدار و گفت‌وگو کرد.
به گزارش خبرگزاری دولتی ایرنا، علی شمخانی در ملاقات با شیخ طحنون بن‌زاید آل‌نهیان گفت: «برای برون رفت از چالش‌های موجود که تداوم آن به نفع هیچ کشوری در منطقه نیست باید همکاری و هم‌گرایی جایگزین خصومت و واگرایی شود.»
با وجود روابط نزدیک تجاری و اقتصادی میان ایران و امارات متحده عربی، مناسبات جمهوری اسلامی با این کشور و اغلب کشورهای عربی حوزه خلیج فارس بر سر بسیاری از مسائل با چالش‌های جدی روبرو است.
این چالش‌ها از دی ماه سال ۱۳۹۴ و پس از قطع مناسبات دیپلماتیک ایران و عربستان در پی حمله به سفارت‌خانه و کنسولگری پادشاهی سعودی، افزایش یافت.
در پی قطع مناسبات دیپلماتیک میان تهران و ریاض، برخی دیگر از کشورهای حاشیه خلیج فارس از جمله امارات و بحرین نیز در مناسبات با ایران تجدید نظر کردند و روابط خود را دست‌کم به سطح کاردار تقلیل دادند.
نزدیکی ایران و عربستان با"ابتکار شایسته" رهبر چین
میانه اسفند ماه علی شمخانی و مساعد بن‌محمد العیبان، عضو شورای وزیران و مشاور امنیت ملی عربستان سعودی مذاکراتی زیر نظر وانگ یی، دیپلمات ارشد چین و تعیین‌کننده سیاست خارجی این کشور در پکن را آغاز کردند که ۱۹ اسفند ماه به انتشار یک بیانیه سه‌جانبه منجر شد.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
مطابق این بیانیه توافق بر سر عادی‌سازی روابط میان تهران و ریاض"ابتکار شایسته" شی جین‌پینگ، رئیس جمهوری چین بوده که زمینه آن را در گفت‌وگو با سران دو کشور فراهم کرده است.
پس از این توافق و آغاز رایزنی‌هایی میان جمهوری اسلامی و برخی دیگر از کشورهای منطقه برای بهبود روابط، خوش‌بینی‌هایی نسبت به ثمر بخش بودن این روند در میان مقام‌های ایرانی به وجود آمده که در بین شخصیت‌ها و رسانه‌های عرب‌زبان کمتر به چشم می‌خورد.
وب‌سایت "نورنیوز"، رسانه نزدیک به شورای عالی امنیت ملی در گزارشی هدف از سفر شمخانی به امارات را "ملاقات با مقامات عالی آن کشور و حل و فصل چند پرونده مهم امنیتی و اقتصادی" عنوان کرد.
در انتظار بازگشت فرزین با چمدان پر از درهم
حضور محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی جمهوری اسلامی در هیئت همراه شمخانی این امیدواری را به وجود آورده که او در بازگشت از این سفر با چمدانی پر از ارز به تهران بازگردد.
خبرگزاری مهر در گزارشی زیر عنوان "فرزین با چمدان درهم از امارات باز می‌گردد؟" نوشت: «انتظار می‌رود بعد از توافق ایران و عربستان، امارات برای تسهیل تبادلات ارزی ایران با درهم اقدامات اجرایی داشته باشد.»
این خوش‌بینی چندان معقول به نظر نمی‌رسد زیرا تنگناهای دسترسی جمهوری اسلامی به بازارهای مالی بین‌المللی مربوط به تحریم‌های غرب است و حل آن وابسته به موفقیت مذاکرات احیای توافق هسته‌ای و برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، که فعلا متوقف مانده است.
علی شمخانی در ابتدای ورود به ابوظبی با محمد بن‌زاید بن‌سلطان آل‌نهیان، رئیس امارات متحده عربی دیدار و گفت‌وگو کرد.
واقعیت روابط کشورهای عربی و اسرائیل
به گزارش ایرنا شمخانی در این دیدار با اشاره به ضرورت همکاری‌های منطقه‌ای برای حل معضلات کنونی گفت: «مشکلات موجود عمدتاً ناشی از مداخلات بیگانگان و شیطنت‌های آمریکا و رژیم صهیونیستی در حوزه خلیج فارس است.»
این سخنان در حالی بیان شده که برخی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس مانند امارات و بحرین به ابتکار و با میانجیگری دولت قبلی ایالات متحده به عادی سازی روابط با اسرائیل روی آورده‌اند.
شهریار حیدری، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی می‌گوید روابط تجاری و اقتصادی ایران و امارات همیشه خوب بوده اما اختلاف بر سر روابط با اسرائیل "جدی" است.
درخواست تجدید نظر امارات در رابطه با اسرائیل
او با بیان این که امارات می‌تواند در قبال برخی مسائل مانند روابط ایران و بحرین نقش سازنده‌ای بازی کند به خبرگزاری ایلنا گفت: «با همه این‌ها برخی از رفتارهای امارات باید اصلاح شود، مخصوصا باید در نگاه به رژیم صهیونستی که آسیب جدی برای دنیای اسلام است، تجدیدنظر کند.»
بهبود و عادی‌سازی روابط اسرائیل با کشورهای عربی یک پیش‌زمینه تاریخی دارد و از جمله حاصل نگرانی نقش بی‌ثبات‌کننده جمهوری اسلامی در منطقه است. در چنین شرایطی تجدیدنظر در رابطه با اسرائیل به درخواست ایران واقع‌بینانه به نظر نمی‌رسد.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
افزون بر این جمهوری اسلامی و برخی کشورهای عربی بر سر مالکیت سه جزیره ابوموسی و تنب بزرگ و کوچک نیز اختلاف‌های جدی دارند و چین در این زمینه به کشورهای عربی نزدیک‌تر است.
شی جین‌پینگ، در سفر چندی پیش خود به عربستان بیانیه مشترکی با اعضای شورای همکاری خلیج فارس امضاء کرد که در آن از "ابتکار و تلاش" امارات در ارتباط با مسئله جزایر سه گانه حمایت شده است.
این اقدام چین برای جمهوری اسلامی بسیار ناخوشایند بود اما وابستگی بیش از پیش تهران به پکن به عنوان شریک تجاری و حامی بین‌المللی باعث شد که واکنش متناسبی به آن نداشته باشد.
بر این اساس برخی ناظران گمان می‌برند بهبود روابط ایران با برخی کشورهای عربی حوزه خلیج فارس در نهایت مطابق با صلاحدید و اولویت‌های چین پیش می‌رود و نمی‌تواند همه "اختلاف‌ها و بی‌اعتمادی‌ها" را بر طرف کند.