شعر ضد اسرائيلی گونترگراس و حمله رسانه‌ها به او
۱۳۹۱ فروردین ۱۶, چهارشنبه
روز چهارشنبه (۴ آوریل، ۱۶ فروردین) انتشار تازه‌ترین شعر گونترگراس نویسنده سرشناس آلمانی و برنده نوبل ادبیات در رسانه‌های آلمان جنجالی کم سابقه آفرید. تازه‌ترین شعر گراس همزمان در نیویورک تایمز، لا رپوبلیکا و زوددویچه تسایتونگ به چاپ رسیده است.
در این شعر، برنده نوبل ادبی سال ۱۹۹۹ از سیاست‌های جنگ‌طلبانه اسرائیل در برابر جمهوری اسلامی ایران انتقاد می‌کند و خود را به‌خاطر سکوت در برابر خطرات این سیاست مورد سرزنش قرار می‌دهد.
گونترگراس، در شعر جنجال برانگیز خود با عنوان «آنچه باید گفت» از جمله می‌نویسد:
«چرا سکوت می‌کنم؟ سکوتی طولانی در برابر چیزی که آشکار است و در بازی‌های طراحی شده‌ای تمرین می‌شود که در پایان آن، ما به عنوان زنده‌ماندگان در هر حال پانویس آن هستیم؟»
شعر چنین ادامه می‌یابد: «چرا نام بردن از سرزمین دیگری را برخود ممنوع می‌کنم که در آن سال‌ها است، حتی اگر مخفی نگهداشته شده باشد، یک توان هسته‌ای در حال رشد، اما کنترل نشده هست که برای هیچ بازرسی در دسترس نیست؟»
اما آنچه بیش از همه نوشته سرشناس‌ترین نویسنده و شاعر آلمانی را با انتقاد روبرو کرده، این است که او با اشاراتی طنز به این که آلمان قرار است یک زیردریائی جدید به اسرائيل بدهد، نوشته است که این زیردریائی «باید کلاهک‌های نابودکننده همه‌چیز را به جائی هدایت کند که وجود حتی یک بمب اتمی در آن ثابت نشده است، اما نگرانی از وجود آن خود به سند تبدیل شده است. پس من می‌گویم، آنچه را باید گفته شود.» در فرازی دیگر از این شعر، گراس از احمدی‌نژاد به عنوان یک «پهلوان پنبه» نام می‌برد.
دشمن اسرائيل، دوست ایران؟
«هنریک ام برودر» نویسنده یهودی‌تبار و سرشناس آلمان نخستین کسی است که گونترگراس را به خاطر انتشار شعر تازه‌اش مورد انتقاد قرار داده است. او معتقد است که گراس سیاست‌اسرائيل را مورد حمله قرار داده، اما تلاش جمهوری اسلامی برای دستیابی به بمب اتمی را دست‌کم گرفته است.
هنریک ام برودر ضمن اشاره‌ای به سابقه همکاری کوتاه گونترگراس با اس اس‌ها در زمان سلطه هیتلر بر آلمان، می‌نویسد:«گراس همیشه به جنون‌های بزرگ تمایل داشته، اما حالا کاملا قاطی کرده است. او، تمام روز چنان درگیر تنظیم آیه‌های ترسناک خودش است که هیچکدام از سخنان فراوان رئیس‌جمهور ایران را نمی‌شنود که از ضرورت دور کردن آن غده سرطانی‌ای می‌گوید که فلسطین را در اشغال نگهداشته است.»
نویسنده آلمانی در ادامه مقاله خود گراس را متهم می‌کند که همیشه با اسرائيل مشکل داشته، اما مخالفت خود را هرگز به اندازه شعرتازه‌اش آشکار نکرده بود. او به مصاحبه‌ای اشاره می‌کند که گراس در اکتبر سال ۲۰۱۱ با اشپیگل آنلاین داشته و گفته است:«اسرائيل نه تنها باید از مناطق اشغالی خارج شود، بلکه اشغال خاک فلسطین یک رفتار بزهکارانه است. نه تنها این روش باید پایان یابد، بلکه باید به عقب برگردد. در غیر این‌صورت صلح به آنجا باز نمی‌گردد.»
هنریک ام برودر گراس را در بخشی دیگر از مقاله خود «یک نمونه تحصیل‌کرده یهودی ستیزی» معرفی می‌کند.
شعری برای راه‌انداختن یک دعوا؟
تنها نویسنده یهودی‌تبار آلمانی نیست که همکار خود را به شدت مورد انتقاد قرار می‌دهد. روزنامه لارپوبلیکا، که خود شعر تازه گراس را منتشر کرده، می‌نویسد:«گونترگراس بار دیگر در صحنه ظاهر می‌شود. او این کار را با متن تیپیکی انجام می‌دهد که برای راه انداختن یک دعوا ساخته شده است. برنده نوبل ادبی معتقد است که اسرائیل خطر واقعی برای جنگ است و نه ایران.»
در ادامه این مطلب آمده است:«نتیجه این شعر تنها برابر نهادن غیرممکن اسرائيل با ایران است: فروکاستن باورنکردنی خطر رژیم تهران برای اسرائيل.»
فرانکفورتر روندشاو: طبل حلبی توخالی
روزنامه فرانکفورتر روندشاو یادداشت خود را با این جمله آغاز می‌کند که «شاعر حتی یک کلمه درباره تهدید اسرائيلی‌ها به وسیله موشک‌های ایرانی به کار نمی‌برد.»
این روزنامه پرتیراژ می‌افزاید:«رئیس‌جمهور ایران احمدی‌نژاد که همچنان هولوکاست و کشتار ۶ میلیون یهودی را انکار می‌کند، نزد گراس یک «پهلوان پنبه» است که دست به کاری نمی‌زند. گراس، هیچ انتقادی به نقض حقوق‌بشر و سرکوب آزادی عقیده در ایران ندارد. در مقابل، از دید گراس، خطرناک توان هسته‌ای اسرائيل است.»
فرانکفورتر روندشاو با اشاره‌ای تمثیلی به معروف‌ترین رمان گونترگراس (طبل حلبی) نقد خود را با این جمله به پایان می‌رساند:«گراس همچنان بر طبل می‌کوبد، اما این طبل به گونه غریبی توخالی است.»
دولت آلمان و آزادی هنر
جنجال برسر شعر تازه سرشناس‌ترین نویسنده آلمان ظرف یک روز چنان بالا گرفت که حتی دولت آلمان نیز مجبور شد درباره آن موضع‌گیری کند. اشتفان زایبرت، سخنگوی دولت آلمان با بیانی خونسردانه گفت:«در آلمان آزادی هنر وجود دارد و خوشبختانه این آزادی هم برای دولت وجود دارد که مجبور نباشد درباره هر خلاقیت هنری نظر بدهد.»
سخنگوی وزارت خارجه آلمان نیز گفت که دولت اسرائيل هنوز درباره شعر نویسنده آلمانی واکنش رسمی نشان نداده است.
JT/BM