کاهش سلاح های اتومی و افزایش خطرات آن

شمار کلاهک های جنگی اتومی کاهش یافته است، اما جهانی فارغ از سلاح اتومی را چنانکه بارک اوباما در آغاز ریاست جمهوری اش وعده داده بود، نباید به این زودی ها انتظار کشید. این نتیجه گیری "سیپری" یا انستیتوت تحقیقاتی بین المللی صلح استکهلم در گزارش سالانه اش می باشد. این نهاد سرمایه گذاری قدرت های اتومی را در نوسازی ذخیره های اتومی فهرست بندی کرده است.

شانون کیل، پژوهشگر این نهاد تحقیقاتی به دویچه وله گفت: "ما در عمل شاهد تماشای جهانی هستیم که در آن ذخیره های تسلیحات اتومی کاهش می یابند اما نوسازی می شوند."

براساس گزارش سیپری در آغاز سال 2015، تخمیناً 15850 سلاح اتومی در 9 قدرت هسته یی وجود داشته است، یعنی ایالات متحده امریکا، روسیه، بریتانیا، فرانسه، چین، هند، پاکستان، اسراییل و کوریایی شمالی. نظر به گزارش این نهاد مشهور سویدنی، شمار کلاهک های جنگی اتومی، 500 عدد کمتر از سال 2104 است.

این کاهش قبل از همه مربوط به دو قدرت بزرگ اتومی روسیه و ایالات متحده امریکا می شود. اما این دو قدرت اتومی همزمان برنامه پرهزینه ای سرمایه گذاری را به نوسازی سیستم اتومی شان تخصیص داده اند.

آغاز رقابت تجهیزاتی؟

قدرت نظامی چین نیز پول هنگفتی را به نوسازی ذخیره های سلاح های اتومی خود تخصیص داده است. براساس گزارش "سیپری"، شمار سلاح های اتومی این کشور در سال گذشته از 250 به 260 عدد افزایش یافته است.

شانون کیل، پژوهشگر "سیپری"، تلاش های نگران کننده در این ارتباط را در کشورهای جنوب آسیا مشاهده می کند، جایی که هند و پاکستان، انبارهای سلاح های اتومی شان را توسعه می دهند. هر دو کشور رقیب می توانند ذخایر اتومی شان را "در ده تا پانزده سال آینده دو برابر و یا حتی سه برابر افزایش دهند."

این انکشاف از یک طرف ترس دوباره در برابر رقابت های تسلیحاتی را در منطقه افزایش می دهد و از جانب دیگر خطر کاربرد کلاهک های جنگی اتومی را در منازعات نظامی در آسیا بالا می برد.

از دید اولیور مایر، کارشناس امور نظامی از بنیاد علم و سیاست در برلین، رقابت تسلیحاتی در منطقه تنها به این دو کشور محدود نمی ماند، بلکه چین نیز مطرح است. چین و هند تا هنوز قرارداد منع گسترش سلاح های اتومی را امضا نکرده اند. مهتمرین هدف این قرارداد کاهش سلاح های اتومی است.

روسیه و غرب

کارشناسان نهاد "سیپری" همراه با تاثیرات منطقه ای رقابت احتمالی تسلیحاتی در جنوب آسیا، پیامدهای بحران اوکرایین را نیز مورد بررسی قرار داده اند. الحاق جزیره کریمیا به روسیه در ماه مارچ 2014 و در پی آن شورش جدایی طلبان در شرق اوکرایین، روابط میان روسیه و غرب را بیش از هر زمان دیگر بعد از پایان جنگ سرد شدیداً تیره کرده است. اولیور مایر پیش بینی می کند که "بحران اوکرایین مطمئناً تاثیراتی بر سیاست اتومی مسکو خواهد داشت."

ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در آغاز سال جاری اعلام کرد که در جریان بحران کریمیا آماده بوده است که از سلاح های اتومی کار بگیرد تا به این وسیله الحاق این شبه جزیره به روسیه را ممکن سازد. پوتین به این ترتیب، خشم ناتو را برانگیخت. روسیه و ایالات متحده امریکا در سال های اخیر مکرراً همدیگر را متهم کرده اند که از توافقات کنترول تسلیحاتی تخطی کرده اند.

براساس تحقیقات "سیپری"، روسیه موجودی های ذخایر کلاهک های اتومی خود را از آغاز سال 2014 به این سو، از 8000 به 7500 عدد کاهش داده است و ایالات متحده امریکا در همین مدت، شمار کلاهک های اتومی خود را از 7500 به 7260 عدد کاهش داده است.

اما گزارش سالانه "سیپری" ذکر کرده است که سرعت کاهش سلاح های اتومی این دو کشور کندتر می شود.