افزایش هزینه های نظامی در چین و روسیه

در سطح جهانی در سال 2013 هزینه های نظامی تا 1.9 در صد کاهش یافته است. دلیل آن در قدم اول این است که ایالات متحده امریکا هزینه های نظامی خود را به خصوص بعد از خروج از عراق کاهش داده است. اگر این کاهش ها انجام نمی شد، در این صورت، هزینه های نظامی در سطح جهانی براساس گزارش انستیتوت امور صلح در استکهلم در سطح جهانی در مجموع افزایش می یافت.

از آنجایی که هزینه نظامی ایالات متحده امریکا به تنهایی بیش از یک سوم هزینه های نظامی را در سطح جهانی جمعا با 1747 میلیارد دالر امریکایی تشکیل می دهد، به این دلیل صرفه جویی ها بر آمار سالانه انستیتوت امور صلح در استکهلم (سیپری) تاثیر بزرگ داشته است.

این انستیتوت در این گزارش همه معلومات قابل دسترس را در باره هزینه های نظامی جمع بندی کرده است: نه تنها هزینه برای تهیه و تدارک تجهیزات نظامی را، بلکه مصارف برای معاشات سربازان، هزینه های اداری و کارمندان آن را، تحقیقات و اصلاحات در نظر گرفته شده را نیز مورد بررسی قرار داده است. نتیجه گیری این گزارش این است که در سال 2013 بیشتر کشورها هزینه های نظامی شان را افزایش داده اند. .

قوت ناتو باوجود سیاست صرفه جویی

نه فقط ایالات متحده امریکا صرفه جویی می کند، بلکه در کشور های عضو ناتو در غرب اروپا نیز هزینه های نظامی در سال های گذشته همزمان با بحران اقتصادی کاهش یافته است. پولند در این زمینه استثناء است.

باوجود صرفه جویی ها، ناتو بازهم در سطح جهانی بزرگترین سفارش دهنده در مورد هزینه های نظامی است. پروفیسور میشائل برسوسکا از انستیتوت امور تحقیقات صلح و سیاست امنیتی در هامبورگ می گوید: « اگر این ارقام ناتو در مجموع در نظر گرفته شود، در این صورت بازهم دو سوم از بخش هزینه های نظامی در سطح جهان را تشکیل می دهد».

برنامه های روسیه در مورد تجهیزات نظامی

این عدم توازن می تواند توضیحی برای برنامه های روسیه در مورد تجهیزات نظامی نیز باشد: به گفته برسوسکا برای نخستین بار از 15 سال به این سو بخش هزینه های نظامی روسیه در چارچوب تولید ناخالص ملی بیشتر از ایالات متحده امریکا است. او می افزاید: «از این می توان دریافت که در روسیه تلاش های خاصی صورت می گیرد تا از نظر نظامی بار دیگر قوی تر شود». به گفته برسوسکا با وجود آن روسیه نیازمندی بزرگ برای جبران در این زمینه را دارد، چون صنعت نظامی این کشور دهه 1990 عملا سقوط کرده بود.

این پروفیسور آلمانی باز هم به این اشاره می کند که روسیه تا هنوز بزرگترین قدرت اتومی است و سربازان روسی در جمله بزرگترین نیروهای نظامی در جهان هستند، اما این کشور باید در رابطه با تجهیزات اردو بیشتر به عنوان "قدرت میانه" در نظر گرفته شود: "اما این کشور طبعاً از دید نظامی مثلاً در برابر کشور های حوزه بالتیک، گرجستان یا اوکرایین قوی است."

روسیه در موقعیت سوم قرار دارد. چین در ارزش گزاری مجموعی انستیتوت امور صلح در استکهلم (سیپری) در مقام دوم قرار دارد، گرچه در این مورد ارقام انستیتوت براساس گمانه زنی تهیه شده است.

چین به عنوان ابرقدرت آسیایی

ساموئل پرلو فریمن، رییس انستیتوت امور صلح در استکهلم تاکید می کند که ارقام از چین خیلی مبهم است. به این دلیل به سختی می توان حدس زد که هزینه های نظامی چین در چه مواردی استفاده می شود. افزایش هزینه های نظامی چین با 7.4 درصد به این معنا است که پول بیشتر برای جاگزینی بهتر سربازان اختصاص داده شده است. پرلو فریمن می افزاید: «اما چین قطعا هزینه ها برای سلاح ها و تمرینات نظامی را نیز افزایش می دهد».

از دید او افزایش هزینه های نظامی در چین و در روسیه را باید در رابطه با چیرگی ایالات متحده امریکا بعد از پایان جنگ سرد در نظر گرفت: "آنها به هیچ وجه در باره یک جهان یک قطبی احساس خوشی ندارند، طوری که ایالات متحده امریکا بتواند عملاً به تنهایی همه امور را توسط سلطه نظامی دیکته کند."

فقدان شفافیت در خاورمیانه

در خاور میانه هزینه های نظامی در سال 2013 بازهم افزایش یافته است. این روند که از سال های به این سو ادامه دارد، نه تنها با وضعیت متشنج امنیتی سیاسی، بلکه با افزایش درآمد های نفت نیز رابطه دارد.

طور مثال عربستان سعودی در فهرست کشور هایی با بالا ترین هزینه نظامی، در مقام چهارم در سطح جهانی قرار دارد. از دید پرلو فریمن، این افزایش هزینه های نظامی ممکن است کاملاً دلایل دیگر غیر از ملاحظات استراتیژیکی نظامی داشته باشد: "هزینه های نظامی نیز یک امکان است تا پول نفت را به حساب های بانکی شخصی انتقال داد. این امر ممکن است موجب جذابیت بیشتر برای هزینه نظامی شود."

به قول کارشناس انستیتوت امور صلح در استکهلم در کل هزینه نظامی چهار کشور خاور میانه بسیار شفاف است. برای سال 2013 هیچ ارقام قابل دسترسی برای ایران، قطر، سوریه، یمن و امارات متحده عربی وجود ندارد.

رشد بازار خرید سلاح در افریقا و امریکای مرکزی

افریقا در مجموع در مقایسه با سال قبل، هزینه های نظامی را تا 8،3 در صد افزایش داده است. در جنوب صحرا، در این میان انگولا پول بیشتر در مقایسه با افریقای جنوبی برای اردوی خود مصرف می کند.

الجزایر در شمال افریقا بازهم یک بخش از درآمد ها از نفت و گاز را برای اردو مصرف می کند: بر اساس گزارش انستیتوت امور صلح در استکهلم در سال 2013 بیش از 10 میلیارد دالر امریکایی صرف هزینه های نظامی شده است که تا این میزان قبلاً هیچ کشور افریقایی هزینه نظامی نداشته است.

در امریکای مرکزی به خصوص نیکاراگوا، گواتیمالا و هاندوراس هزینه های نظامی شان را افزایش داده اند. از دید انستیتوت امور صلح در استکهلم دلیل این افزایش قبل از همه جنگ علیه کارتل های مواد مخدر است. بر اساس گزارش اما در امریکای لاتین در مجموع افزایش هزینه ها فقط در حد متوسط بوده است.

آینه جامعه

به قول پرلو فریمن در کل باوجود آنکه هزینه های نظامی در سطح جهانی افزایش یافته است، اما چون اقتصاد بسیاری از کشور ها نیز رشد کرده است، همزمان هزینه های بخش نظامی در رابطه با تولید ناخالص ملی کاهش یافته است.

میشائل برسوسکا، از انستیتوت امور پژوهش های صلح و سیاست امنیتی می گوید که اردو اکثراً آیینه روابط سیاسی در جامعه است: "اردو بهتر یا بد تر از باقی نخبگان نیست."

میشائل برسوسکا برای سال بعدی انتظار دارد که روند کنونی در این زمینه ادامه خواهد داشت: "ما در بخش های دیگر نیز یک تحول را در سیاست جهانی تجربه می کنیم." او با تاکید بر این موضوع اشاره می کند که اهمیت غرب در مجموع در برابر کشور های پرجمعیت مانند چین، روسیه و یا هند کاهش می یابد.