Çin: İnsan hakları politize edilmemeli

Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, ülkesinin insan hakları konusunda ortaya koyduğu gelişimin, "kendi ulusal şartlarına uygun olduğunu" dile getirdi. 17 yıl aradan sonra Çin'i ziyaret eden ilk Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet ile video konferans aracılığıyla görüşen Şi, Çin resmi haber ajansı Şinhua'nın aktardığına göre, "Başka ülkelerin modelini toptan kopyalamak sadece yerel koşullara uymamakla kalmayacak aynı zamanda felaket sonuçlara neden olacaktır" ifadelerini kullandı. Şi Cinping ayrıca, insan hakları bahanesiyle ülkesinin iç işlerine karışılmamasını ve insan haklarının "politize" edilmemesini talep etti.

İnsan haklarının evrensel geçerliliği konusunda BM'nin rolüne vurgu yapan Şi, diğer yandan ülkelerin kendi yöntemlerine de saygı duyulması gerektiğini savundu. "İnsan haklarının tarihi, spesifik ve pratik bağlamları vardır" diyen Devlet Başkanı Şi, birbirinden farklı ulusal şartlar, tarihsel, kültürel ve sosyal sistemler ile ekonomik ve sosyal gelişmişlik boyutlarıyla ülkelerin, insan hakları konusunda kendi yolunu ortaya çıkarabilmesi gerektiğini dile getirdi.

Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu'nun Salı günü yayınladığı fotoğraf, konuşma ve resmi yazışma gibi belgelerde, Uygur azınlığa mensup kişilerin kitleler halinde hapsedildiği ve insan haklarına aykırı muameleye maruz kaldığı görülmüştü.

Eski Şili Cumhurbaşkanı Bachelet'in Çin ziyareti kapsamında hafta içinde, ülkenin kuzeybatısındaki Sincan bölgesini de ziyaret etmesi bekleniyor. BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet Pekin’den, Sincan gezisi sırasında istisnasız her yere gidebilme talebinde bulunmuş ancak Çin Halk Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı, buna kısmen izin verilebileceğini bildirmişti. 

Bachelet'in söz konusu Çin ziyaretini eleştiren kesimler, Bachelet'in birçok yeri görmesine müsaade edilmeyeceği için Sincan'daki durumla ilgili eksiksiz bir rapor hazırlayamayacağını öne sürüyor. Michelle Bachelet ise bu eleştirilere verdiği yanıtta, "Yetişkin bir kadın olduğunu ve satır aralarını okuyabildiğini" belirterek, kendine verilen kısıtlı izinlere rağmen Çin makamlarından bağımsız görüşmelerde bulunacağını bildirdi.

Almanya'dan Çin'e eleştiri

Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Dışişleri Bakanlığı, Çin'de insan haklarının bulunduğu durum ışığında Bachelet'in bu ülkeye ziyaretinin "bir hata" olduğunu ifade etti. ABD, Çin'in Uygur azınlığa yönelik muamelesini "Soykırım" olarak nitelendiriyor. 

Almanya hükümeti de, insan hakları ihlalleri ile ilgili yayınlanan son belgeler doğrultusunda, işlenen suçların sonuçsuz kalmaması gerektiğini savunuyor. Almanya Ekonomi Bakanı Robert Habeck, "Bu konuda net bir yanıt verilmesi ve olayların aydınlatılmasına devam edilmesi gerekiyor" dedi. Çinli mevkidaşı Vang Yi ile video konferans görüşmesi gerçekleştiren Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock da, gelen haberlerin "şok edici" olduğunu vurguladı.

Alman hükümetinin İnsan Hakları Sorumlusu Luise Amtsberg de, ülkesinin Çin politikasında bariz bir değişikliğe gidilmesi gerektiğini dile getirdi. Amtsberg, Ukrayna'ya saldıran Rusya'yı da örnek göstererek, "Böylesi korkunç insan hakları bilançolarına sahip ülkelere olan ekonomik bağımlılığımızla ilgili açık bir tartışma yürütmemiz gerekiyor" dedi. Almanya Redaksiyon Ağı (RND) isimli gazeteci örgütüne açıklamalarda bulunan Amtsberg, işçilerin zorla çalıştırıldığı tesislerde üretilen malların Alman firmaları tarafından alınmamasının sağlanmasını ve uluslararası platformlarda Çin'e kararlı bir biçimde karşı çıkılmasını talep etti. Luise Amtsberg ayrıca, Çin Halk Cumhuriyeti'nin uluslararası mahkemelerden kaçmasının bir sorun teşkil ettiğini bildirdi.  

 

Reuters,dpa / ET,JD