'Suriye plana uymuyor'

Suriye’nin Dostları grubu, Tunus ve İstanbul'un ardından Paris'te biraraya geldi. Rusya ve Çin, diğer toplantılarda olduğu gibi Paris'teki toplantıya da katılmadı. Batı dünyası Esad rejimiyle köprüleri atmış durumda. Peki, Arap dünyasında durum ne ve Suriye'de ne tür olasılıklar sözkonusu. Alman Ortadoğu uzmanı Prof. Dr. Günter Meyer, DW’nin sorularını yanıtladı.

Soru: Sayın Meyer, Arap Birliği’nin Suriye’de olası bir rejim değişikliği istemesinin ardında sizce ne gibi gerekçeler yatıyor?

Günter Meyer: “ABD’nin Arap ülkeleri üzerindeki nüfuzu önemli bir faktör. Özellikle Körfez İşbirliği Konseyi’nin ve Türkiye’nin de desteklediği ABD, Katar ve Suudi Arabistan arasındaki yeni ittifak bunun iyi bir göstergesi. Bunların ortak hedefi Suriye’deki rejimi düşürmek. Bunun sonucunda Müslüman Kardeşler örgütünün ağırlığında ve dış ülkelerin desteklediği bir koalisyon büyük olasılıkla Şam’da iktidara oturabilir. Ne var ki Arap Birliği içindeki birçok ülke bu hedef doğrultusunda hareket etse de, bu görüşler Arap halkının genelinin düşünceleriyle hiçbir şekilde örtüşmüyor. Suriye yönetiminin Filistinlilere güçlü desteği, İsrail’e ve ABD’nin hakim rolüne karşı direniş, tüm bunlar Arap devrim hareketlerinde de son dönemde önem kazanan argümanlar. Bu yüzden Arap dünyasındaki halkın büyük kesimleri Suriye hükümetinin pozisyonları ile özdeş hale geliyor.”

Soru: Son yıllarda Suriye, pan-Arabizm ideallerini temsil etme iddiasıyla Batı'nın bölgedeki hakimiyetine karşı tutum sergiledi. Suriye bu konuda ilerde nasıl bir rol oynayabilir?

Günter Meyer: “Suriye, Irak’ın 1990’da Kuveyt’e saldırısı sırasında müttefiklerin yanında yer aldı, ABD’nin yanında Irak’a karşı mücadele etti. Ancak ABD 2003’te Irak’a girince durum tamamen değişti. Ayrıca Suriye, Ortadoğu’da barışa prensipte evet diyor ama, İsrail ile ABD’nin dikte ettikleri şartlarda değil! İsrail, işgal altındaki Filistin bölgelerinde yasadışı yerleşim politikalarını sürdürdüğü müddetçe Suriye İsrail ile barış görüşmelerine yanaşmıyor. Suriye’nin ABD’ye direnişinin bir sebebi de ‘Yeni Ortadoğu’ olarak adlandırılan, Birleşik Devletler’in bölgede siyasi ve ekonomik çıkarlarının hakim olduğu, doğu Arap ülkelerinin ağzına kadar Amerikan askeri üsleri ile doldurulduğu projeden kaynaklanıyor. Bu durum, Suriye’deki Baas rejiminin pan-Arabizm hedefleriyle doğrudan çatışıyor.”

Soru: Suriye'nin bir an önce sükunete kavuşması açısından ne gibi olanaklar görüyorsunuz?

Günter Meyer: “Tek olasılık, Annan Planı ile gösterilen yolda ilerlemek. Şiddetin daha da tırmanması ancak Suriye’de birbirinden kısmen çok farklı hedefler güden Suriyeli grupların katılımıyla, iç diyalogla engellenebilir. Eğer BM gözlemcilerinin yardımıyla, ülkedeki çatışmaların asgariye indirilmesi ve ülkedeki en önemli siyasi grupların görüşmelere geçmesi başarılabilirse, o zaman ülkede gerçekten barışçıl bir siyasi dönüşümün yolu açılabilir. Bu başarılamazsa -ki bunun temel nedeni bazı muhalif grupların şiddet yanlısı politikaları olur- o takdirde Arap medyasına göre Sünniler ve Şiiler arasında Suriye'nin de dışına taşıp tüm Ortadoğu'ya yayılacak bir Sünni-Şii mezhep çatışması riski büyük ölçüde artar.”

© Deutsche Welle Türkçe

Knipp Kersten / Çeviri: Çelik Akpınar

Editör: Beklan Kulaksızoğlu