BM gözlemcileri yolda

BM Güvenlik Konseyi, Suriye'ye ilk aşamada 30 kadar silahsız gözlemci gönderilmesine yetki veren kararı kabul ederken, Suriye’de bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalara ilişkin olarak ilk defa bir karar üzerinde anlaşmış oldu.

Daha önce Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’a bağlı kuvvetlerin binlerce sivilin ölümüne yol açan saldırılarını kınayan iki karar tasarısını veto eden Rusya ve Çin, bu kez Suriye hakkında alınan bir karara onay verdi.

Ancak Konsey’de oybirliğiyle alınan bu karara rağmen, BM’nin Suriye konusunda harekete geçmesini engelleyen anlaşmazıkların hala aşılamadığı görüldü. Suriye’nin yakın müttefiki ve silah tedarikçisi olan Rusya’nın BM Daimi Temsilcisi Vitali Çurkin, kararın nihai taslağından memnun olduklarını bildirdi, ancak BM’nin Suriye’ye yönelik atacağı adımlara Moskova’nın vereceği desteğin sınırları bulunduğunu ima etti.

"Anlaşma kırılgan"

Oylamadan sonra gazetecilerin sorularını yanıtlayan Çurkin, “Suriye’nin egemenliğine duyduğumuz saygıdan dolayı bu ülkeye karşı yıkıcı olabilecek herhangi bir dış müdahale ya da hayali çözüm empoze etme girişimlerine karşı uyarıda bulunduk” dedi.

Fransa’nın BM Daimi Temsilcisi Büyükelçi Gerard Araud da Konsey’de henüz sağlanan birliğin kalıcı olmayabileceğini bildirdi ve “Vardığımız uzlaşma kırılgan” dedi.

Rusya, Konsey’de iki gündür süren pazarlıklar sırasında ABD’nin kaleme aldığı karar taslağını kabul edilemez bulduğu için karşı kendi hazırladığı taslağı müzakereye açmıştı. Moskova, AB üyeleri tarafından da desteklenen ABD’nin taslağını kabul edebilmek için, taslağın “Suriye’nin karara uymasını talep etmeyecek” şekilde sulandırılmasını şart koşmuştu. Dün kabul edilen karar da, Suriye’nin kararı uygulamasını “talep” etmek yerine, sadece “çağrıda” bulunarak yumuşak hale getirildi.

Rus daimi temsilcisi Çurkin, ayrıca Konsey’in sadece Suriye hükümetine değil, muhalefet güçlerine de davranış değiştirme çağrısı yapmasını talep etti. Nitekim Güvenlik Konseyi’nce cumartesi günü kabul edilen karar, “Suriye makamlarınca yaygın biçimde işlenen insan hakları ihlallerini ve silahlı grupların gerçekleştirdiği insan hakları suistimallerini” kınıyor ve “sorumluların hesap vereceği” belirtiliyor. Karar, “muhalefet de dahil tüm taraflara her türlü silahlı şiddete derhal son verme çağrısı” yapıyor.

Kabul edilen karar metni ayrıca Şam’a “belirsiz” bir uyarıda da bulunuyor ve Konsey’in “bu kararın uygulanmasını değerlendireceği ve uygun bulacağı başka adımları gözden geçireceği” belirtiliyor.

ABD memnun

15 üyeli Konsey’in Batılı temsilcileri, kararın kabulünden memnunluk duyduklarını belirtirken, Esad hükümetini sert ifadelerle eleştirdiler.

ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Susan Rice, Şam’ın “cinayet saldırganlığını” kınarken, Perşembe gününden beri geçerli olması gereken ateşkesin yer yer devam eden şiddet olaylarıyla bozulmasının, hükümetin barış taahhüdüne gölge düşürdüğünü bildirdi.

Rice, Suriye kuvvetlerinin dün Humus kentini top ateşine tutmasının ateşkesin ihlali olup olmadığı sorusuna “kesinlikle” yanıtını verdi.

İlk grup gözlemci yolda

BM-Arap Birliği özel temsilcisi Kofi Annan’ın sözcülüğünden yapılan açıklamada, ilk gözlemci grubunun, Konsey’in bu kararı kabul eder etmesinin hemen ardından Suriye’ye uçmaya hazır olduğu bildirilmişti. Annan, sayıları nihai olarak 250’yi bulacak bir gözlemci kuvvetini Suriye’ye göndermeyi planlıyor.  

BM Genel Sekreteri Ban Ki-Moon da, Cenevre’de yaptığı açıklamada, Suriye hükümetinin şiddeti durdurmakta ve kuvvetlerini Annan’ın barış planına uygun biçimde geri çekmekte temel sorumluluğu bulunduğunu bildirmişti.

Ancak buna rağmen Suriye’de yine kan aktığına dair haberler dün de gelmeye devam etti. Muhalif grupların sözcüleri, Cumartesi günü en az alti kişinin öldürüldüğünü ve BM-Arap Birliği’nin sağladığı ateşkes anlaşmasının üç gün önce yürürlüğe girmesinden bu yana Humus kentinin Esad’a bağlı kuvvetler tarafından yeniden top ateşine tutulduğunu bildirdiler.

Suriye İnsan Hakları Gözlemcisi adlı kuruluş da, dün Halep’teki bir cenaze töreni sırasında dört kişinin öldürüldüğünü, Humus’ta bir kişinin top ateşinden hayatını kaybettiğini, Şam-Halep yolundaki Rastan kentinde de işkenceye uğrayan altı kişinin aldıkları yaralardan dolayı öldüğünü kaydetti.

Suriye’nin BM Daimi Temsilcisi Beşar Caferi ise, ülkesinin Annan planına bağlı olduğunu ve “şiddet zamanının geçtiğini” bildirdi, ancak muhalif güçlerini Perşembe’den bu yana 50 şiddet olayı işlemekle suçladı.

© Deutsche Welle Türkçe

Haber: Sema Emiroğlu / New York

Editör: Hülya Köylü