Saadet, DEVA ve Gelecek ortak noktada buluşabilecek mi?
27 Haziran 2023
2023 genel seçimlerinde CHP listelerinden TBMM'ye giren Saadet, DEVA ve Gelecek partileri arasındaki "birleşme" ve "grup kurma" çalışmalarından olumlu sonuç alınamadı. Ancak DW Türkçe'nin edindiği bilgiye göre, özellikle DEVA Partisi ile bazı gerginlik ve uyuşmazlıklar yaşansa da yeni formüller ile "Meclis'te ortak grup kurma" seçeneği tamamen masadan kalkmış değil.
14 Mayıs milletvekili genel seçimlerinde DEVA Partisi 15, Gelecek ve Saadet partileri de 10'ar olmak üzere üç parti toplam 35 milletvekili elde etti. DEVA ve Gelecek Partisi seçimlerin ardından "birleşme", Saadet, DEVA ve Gelecek partileri de "Meclis'te ortak grup kurmak" için görüşmelere başlamıştı. Bu görüşmelerde yol alınamadı. Konuyu yetkili kurullarında değerlendiren partilerden DEVA ve Saadet masadaki formüllere sıcak yaklaşmadı. Ancak, tüm kapılar kapanmış değil. Üç yeni formül üzerinden yaz aylarında görüşmeler devam edecek.
Partiler hangi konuda anlaşamadı?
Seçimlerin ardından Gelecek Partisi'nin önerileri çerçevesinde DEVA ile "birleşme" gündemli görüşmeler başladı. Bu görüşmelerde iki partinin "yeni bir parti adı altında birleşmesi," "eş başkanlık," "genel başkanvekilliği" gibi formüller gündeme getirildi. Ancak yol alınamadı. DEVA Partisi'nden geçen Pazar günü yapılan yazılı açıklamada, "Gelecek Partisi ile birleşme" modelinin "parti yönetiminde çift başlılık ve mesaj karmaşasına yol açacağı ve sürdürülebilir olmayacağı gerekçeleriyle uygun bulunmamıştır" denildi.
Birleşmenin yanı sıra DEVA, Gelecek ve Saadet partileri ayrıca Meclis'te grup kurulması için de görüşmelere başladı. DW Türkçe'nin edindiği bilgiye göre Saadet Partisi, Meclis'te grup kurmanın kendi partilerinde birleşerek olmasını istedi. Bu öneri kabul edilmedi. Ardından "Üç partinin yedişer milletvekili vereceği bir çatı partisi kurulması" önerisi gündeme getirildi. Meclis'te üç liderin de grup toplantılarında dönüşümlü konuşması gibi formüller ele alındı.
DEVA Partisi ise "dönüşümlü başkanlık," "sırayla başkanlık" gibi formüllerin "halkta kafa karışıklığı oluşturacağını" ve "söylem birliği problemi yaratacağını" belirterek formüllere karşı çıktı. Ayrıca yedişer milletvekilinin "çatı parti"ye verilmesi durumunda kalan vekillerle partilerin zayıf kalacağı fikri hem DEVA hem de Saadet Partisi kurullarında dillendirildi.
Meclis'te grup kurulma çalışmalarına dair DEVA'dan yapılan değerlendirmede, "Söz konusu modelin vatandaşlarımızca doğal karşılanmayacağı, zihin karmaşasına yol açacağı, yönetişim sorunları çıkaracağı ve partilerin kendi öz kimliklerinin gelişimini engelleyeceği yönündeki görüşler ağırlık kazanmıştır" sözleriyle masadaki formüllere kapı kapatıldı.
DW Türkçe'ye konuşan Parti Sözcüsü İdris Şahin, "Halkta karşılığı olmayan suni seçenekler, suni birliktelikler yerine daha sağlıklı formülleri her zaman konuşmaya hazırız" dedi. Kapıyı kapatmadıklarını ve Ekim ayına kadar hatta Ekim ayından sonraya kadar da süreleri olduğunu belirten Şahin, "Seçmenlerin de kabullenebileceği formülleri değerlendireceklerini" kaydetti.
Hangi formüller masada?
DW Türkçe'nin Saadet, DEVA ve Gelecek partilerinin kurmaylarından edindiği bilgiye göre masada hâlâ tüm partilerin tartışmasına açılacak üç formül bulunuyor.
Bunlardan ilkine göre 10 milletvekili olan Saadet Partisi'ne DEVA ve Gelecek Partisi'nden 5'er milletvekili verilmesi. Bu durumda Saadet Partisi grubu oluşturulacak, Genel Başkan Temel Karamollaoğlu olacak ve konuşmaları da bu partinin Genel Başkanı yapacak. "Dönüşümlü konuşma" gibi "kafa karıştıran" ve "söylem problemleri yaratan" modeller uygulanmayacak. Buradaki amaç "liderlerin konuşmasından" öte Meclis'te yasama faaliyetlerinde grup kurmanın avantajlarının kullanılması olacak. Saadet Partisi adı altında grup kurulması halinde grup hakları üç partiye eşit dağıtılacak.
Diğer ikinci formül ise en çok, yani 15 milletvekili olan DEVA Partisi'ne "ittifak ortakları" olarak görülen; Gelecek, Saadet, CHP, İYİ Parti gibi partilerden yapılacak görüşmeler ile milletvekili transferi ile grup kurulması olacak. Burada grup DEVA Partisi çatısı altında oluşacak ancak haklar destek veren partilere eşit bölüştürülecek. CHP ve İYİ Parti'den destek gelmeyip sadece Gelecek ve Saadet partilerinden destek gelebileceği de belirtiliyor.
DEVA Partisi'nin hiç yer almadığı üçüncü formül ise Saadet ve Gelecek Partisi arasında dillendiriliyor. Bu formüle göre de 10'ar vekili olan iki parti ortak Meclis grubu oluşturulacak. Çatı partisi ise Saadet Partisi olacak.
Birleşme mümkün mü?
Meclis'te grup kurmanın yanı sıra bir diğer önemli gündem ise DEVA ve Gelecek partilerinin birleşmesi. Gelecek Partisi'nin önerdiği gibi "genel başkanvekili" veya "eş başkanlık" gibi modellerle birleşmeye DEVA sıcak bakmıyor. Ancak 81 ilde örgütlü olan ve daha geniş bir örgüt ağı olan DEVA Partisi ve Ali Babacan'ın liderliği altında birleşmeye sıcak bakılıyor. Bu noktada Gelecek Partisi'nden geçecek kurmaylara partide önemli görevler verileceği ancak liderliğin tek olacağı, diğer türlü "eş başkanlık" gibi modellerin halkta karşılığı olmadığı ve "çok başlılığa" yol açtığı savunuluyor.
Seçimler sürecinde fazla dillendirilmese de DEVA ile Gelecek partilerinin kurmayları arasında uzun süredir gerginlik olduğu biliniyor. Her iki parti tabanı da yöneticileri de geçmişte AKP tabanında yer alan isimlerden oluşuyor.
Meclis'te grup kurmanın faydası ne?
Meclis'te partilerin grup kurması için 20 milletvekilinin bir araya gelmesi gerekiyor. Bu durumda sandalye dağılımına göre tüm komisyonlarda üyelik, Meclis yönetiminde temsil edilme hakkı elde ediliyor. Bu durumda 20 kişilik grup kurulması durumunda "TBMM idare amiri," "katip üye" gibi haklar da kurulan gruba veriliyor. Ayrıca grup başkanvekilleri belirlenerek yasama faaliyetlerinde gruplar adına Meclis Genel Kurulu'nda söz alınabiliyor. Yine Meclis genel kurulunda "araştırma önergeleri" verilebiliyor. Grubu olmayan partilerin milletvekillerinin yasama faaliyetlerine katılımı grubu olanlara göre oldukça zor.