OPEC raporu: Petrol üretimini artırmaya gerek yok
11 Temmuz 2008
Uluslararası Enerji Ajansı, kısa süre önce, petrol piyasasındaki gerginliğin önümüzdeki yıl yerini yumuşamaya bırakacağı tahminini açıklamıştı. OPEC’in yıllık raporunda da, ham petrol talebinin 2012 yılına kadar, bugünkü üretim düzeyinin daha da altına düşebileceği belirtildi.
Petrol şokunun ekonomi gündemini işgal ettiği bir dönemde Petrol İhraç Eden Devletler Teşkilatı tarafından açıklanan dünya ham petrol piyasasındaki gelişmeyle ilgili istatistikler büyük ilgi topladı.
Viyana İktisat Üniversitesi öğretim üyesi Profesör Martin Zagler, petrol kartelinin piyasayı değerlendiriliş şeklini ve teşkilatın stratejisini yansıtması bakımından OPEC raporunu ilginç bulduğunu söyledi:
“Rakamlar OPEC'in petrol üretimini sabit tuttuğunu, hatta düşürdüğünü ve ancak son aylarda biraz arttırdığını gösteriyor. OPEC üretim miktarının yeterli olduğunu güneydoğu Asya’nın artan talebini karşılayabileceklerini ve petrol fiyatındaki artıştan kartelin değil borsalardaki spekülatörlerin sorumlu olduğunu söylüyor.”
Spekülasyon, OPEC’e yarıyor
Martin Zagler, vadeli borsa işlemlerinin son beş yılda en az üç katına çıktığını hatırlatıyor. Petrol piyasasının yüzde 45’ini kontrol eden OPEC borsalardaki spekülasyon furyasından tabii ki memnun. Profesör Martin Zagler, bunu şöyle yorumluyor:
“OPEC ve petrolcülük şirketleri son yıllarda kârlarını katlayarak arttırdılar. Spekülasyon dolaylı olarak onlara yaradığı için, petrol gelirlerini azalmasına yol açabilecek her türlü adımdan kaçınıyorlar.”
OPEC, pahalı petrolün sorumlusu durumuna düşmek de istemiyor. Yıllık raporunda da fiyat patlamasında rolü olmadığını kanıtlamaya çalışıyor. Ancak satın alma gücüne göre ham petrol hiç şimdiki kadar pahalı olmamıştı. Profesör Zagler, OPEC’in, petrolün bir yıl içinde %100 oranında zamlanmasında hiç rolü yokmuş gibi davranmasının inandırıcı olmadığını söylüyor:
“OPEC’in üretim miktarı 2006 düzeyinin altında. Bu petrol arzının düşürülmesi demektir ve fiyat artışında doğal olarak payı vardır. Ancak ben emtia borsalarındaki spekülasyonun fiyatlar üzerinde çok daha etkili olduğu kanaatindeyim.”
OPEC’e göre talep artmayacak
OPEC raporu, piyasalardaki paniğe gerekçe gösterilen Asya’daki talep artışının sürpriz olmadığını belgeliyor. Viyana İktisat Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Zagler, petrol kartelinin 2030 yılına kadarki dönemi kapsayan tahminlerini neden ilginç bulduğunu şöyle açıklıyor:
“OPEC önümüzdeki 22 yılda petrol talebinin değişmeyeceğini ve sadece ağırlıklı talebin Asya ülkelerine kayacağını söylüyor. Anlaşılan teşkilat, ABD’deki sera gazı emisyonuyla ilgili uygulamaların petrol talebini gerileteceğini düşünüyor. Ama ben böyle olacağından kuşkuluyum. Son 20 yılda Avrupa’nın petrol ihtiyacı azalırken ABD’nin petrol tüketimi sürekli arttı. Bu gelişmenin tersine döneceğini tahmin edebilmek için iyimser olmak lazım.”
Profesör Zagler OPEC raporundaki petrol rezervleri ve üretim kapasitesiyle ilgili verilerin fiyatları etkilemeyeceği görüşünde:
“Raporda fazla yenilik yok. Fiyat artışıyla ilgili bilgilerin de tahminlere yansıtılması gerekir. Geçmişte olanları anlattığı için OPEC raporu petrolün ucuzlamasına yardımcı olamaz.”