OPEC'in rolü

13 OPEC ülkesinin petrol bakanları yılda iki kez Viyana’da biraraya geliyor. Bütün petrol ihracatçısı ülkeler yer almasa da OPEC dünyanın en güçlü fiyat karteli. Teşkilatın araştırma direktörü Hüseyin Kabasard fiyat politikasını belirleyen önemli isimlerden biri. OPEC’in politikası, ‘vanaları fazla açmayalım ki fiyat düşmesin’, şeklinde özetlenebilir. Kabasard şöyle konuşuyor:

“Piyasada yeterli mikdarda petrol var. Petrol fiyatının da yavaş yavaş dengelendiğini söyleyebiliriz.”

OPEC Dönem Başkanı ve Cezayir Petrol Bakanı Şekib Helil de petrol arzınnın yeterli düzeyde olduğunu söylüyor ve şöyle devam ediyor:

“Gerçekten makul karar aldık. Piyasada petrol sıkıntısı yok. Son beş yılda da olduğu gibi. Hatta petrol talebinin düşmesini bekliyoruz.”

OPEC içinde görüş ayrılığı

Global petrol rezervlerinin dörtte üçüne sahip olan OPEC ülkelerinin her zaman görüş birliği içinde oldukları söylenemez. Petrol İhrac Eden Devlet Teşkilatı’nın üyeleri siyasi bakımdan birbirlerinden uzaklaşıyor. Suudi Arabistan ile diğer bazı kartel üyeleri Batı ile iyi geçinmekten yana. Bir kısım OPEC ülkesi ile Batı ile mücadelede petrolü siyasi silah olarak kullanmak istiyor. Örneğin İran. Ancak petrol fiyatı üzerinde nüfuz sahibi olmak için üretim miktarının birlikte belirlenmesi hepsinin yararına olduğundan, kartel üyeleri sonunda yine anlaşıyorlar. Farklı ortaklar arasındaki işbirliğinin başarısı ham petrol fiyatlarında kendini gösteriyor. Buna bir de, İran ve Venezüela gibi ülkelerin kartelin gücüne, Kuveyt ve Suudi Arabistan’a göre daha fazla bağımlı olmaları da ekleniyor. Arap ülkeleri hem petrolden hem de batılı ülkelerdeki sermaye yatırımlarından bol para kazanıyor.

Petrol piyasası üzerindeki etkisine rağmen fiyat belirleyici olamayan finans dünyası da OPEC’in konumu sarsamıyor. Teşkilatın araştırma direktörü Hüseyin Kabasard bunun Acem kılıcı gibi iki ağızlı bir faktör olduğu görüşünde:

“Spekülasyon petrol piyasasının istikrarını bozuyor. Doların değer kaybı ve Amerikan gayrı menkul piyasasındaki zararlara karşı kendilerini emniyete almaya çalışan yatırım fonları varil fiyatının tırmanmasına yol açıyor.”

OPEC ülkelerinin kazancı

Ama bundan OPEC üyeleri de kâr ediyor. Artan fiyat sayesinde çok daha fazla para kazanıyorlar. OPEC fiyat artışının sorumluluğunu başkalarına yükleyebildiği için spekülatörler sayesinde siyasi gücünü de arttırıyor.

Amerikalı piyasa analizleri uzmanı Reed Elkadiri artan ekonomik risklerden petrol fiyatının sorumlu tutulamayacağı görüşünde. Elkadiri bunu şöyle açıklıyor:

“Ekonomik tehlikenin petrol fiyatıyla ilgisi yok. Tehlike, kredi krizi ve ABD’nin ekonomik şartlarından kaynaklanıyor.”

Hiçbir OPEC üyesi üretimi arttırma niyetinde değil. Siyasi eğilimleri farklı olan kartel üyeleri ortak fiyat politikası sayesinde birbirlerine kenetleniyorlar.