NATO'da genişleme sancısı

NATO üyesi 26 ülkenin devlet ve hükümet başkanlarını biraraya getirecek Bükreş zirvesi öncesinde ittifak üyeleri arasında genişleme tartışmaları alevlendi. Genişleme konusunda, Yunanistan'ın veto tehdidinden kaynaklanan Makedonya kriziyle birlikte Gürcistan ve Ukrayna’nın üyelikleri konusunda da ittifak üyeleri arasında görüş ayrılıkları yaşanıyor. Ayrıca Rusya’nın tepkisi de NATO içinde rahatsızlıklara neden oluyor.

Şimdi NATO'nun üçüncü kez genişleme planı Gürcistan, Ukrayna ve Makedonya dışında Arnavutluk'la Hırvatistan'ı da kapsıyor. Üç Balkan ülkesinin üyeliğine herkes kesin gözü ile bakarken, Gürcistan ve Ukrayna'nın üyeliklerine Moskova itiraz ediyor. Ama NATO üyeleri arasında da Ukrayna'nın üyeliği kuşkulu.

Bu ülkenin demokratik işleyişinin yetersiz bulunmasının ve Ukraynalılar’ın bir kesiminin NATO'ya karşı olmasının yanı sıra, ittifak üyeleri de Ukrayna'yı üyeliğe almakla Rusya'yı kızdırmaktan korkuyor. Ukrayna'nın ABD'nin füzesavar kalkanının kurulmasına izin vereceği açıklaması, bu konudaki endişeleri daha da arttırdı.

İttifak içinde görüş ayrılıkları

İttifak içinde başta Fransa ve Almanya olmak üzere bazı ülkeler, Ukrayna ve Gürcistan’ın üyeliğine sıcak bakmıyor. Nitekim Fransa Başbakanı Francois Fillon zirve öncesi yaptığı açıklamada, “Fransa, Ukrayna ve Gürcistan’ın üyeliğine yeşil ışık yakmayacaktır“ diye konuştu.

Her iki ülkenin üyeliğinin Avrupa içinde ve Avrupa ile Rusya arasında güç dengesi sağlanmasına doğru bir yanıt olmayacağını dile getiren Fillon, bu konuya Rusya ile konuşmak istediklerini kaydetti.

Rusya'ya uyarı

Diğer yandan NATO merkezi ve ABD ise ittifakın genişlemesinden yana. Rusya’nın ittifakın genişlemesine karşı çıkmasına sert tepki gösteren NATO Genel Sekreteri Jaap de Hoop Scheffer, Rusya’nın üye ülke olmadığına işaret ederek “Üçüncü ülkeler NATO’nun kararlarında veto hakkına sahip değildirler“ ifadesini kullandı.

Zirve öncesi Ukrayna’da temaslarda bulunan ABD Başkanı George Bush ise ülkede muhalefetin NATO üyeliğine karşı çıkmasına rağmen, üyeliği isteyen hükümete destek veriyor.

Diğer gündem maddeleri

Bükreş’teki zirvede liderler genişleme dışında "Afganistan ve Kosova'daki harekatlar" ve "NATO-AB ilişkileri" konularını da ele alacaklar. Afganistan ve Kosova konusunda "itibar kaybı" sorunu, NATO - AB ilişkilerinde ise Türkiye'den kaynaklandığı ileri sürülen "Güney Kıbrıs Rum kesimi meselesi" hararetli tartışma, gerginlik ve baskılara konu oluyor.

Siyasi açıdan, ittifak dışı ülkelerle ortaklık ve işbirliğinin geliştirilmesi konusuna ağırlık verecek olan liderler, askeri açıdan da NATO komutasındaki operasyonların "daha etkin" hale getirilmesinin yöntemleri üzerinde uzlaşma arayacak.

Afganistan

NATO'nun sivil ve askeri yetkilileri, ittifak için "gerçek bir sıkıntı kaynağı" olarak nitelendirilen Afganistan operasyonunun başarısının önemine değinirken, "eksikliklerin giderilmesi gereği" üzerinde duruyor.

Askeri kanat, Afganistan operasyonunun başarısında eksikliği hissedilen asker ve teçhizat açığının müttefiklerce kapatılması için siyasi kanatta yoğun çaba harcanmasında ısrar ediyor. Zirvede NATO-Rusya Konseyi de Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in katılımıyla önem kazanacak.