TÜR 2503 Tschechien Regierungssturz EU

Çek Cumhuriyeti Parlamentosu kıran kırana bir güven oylamasına sahne oldu.

Avrupa’nın diğer başkentlerinden de yakından izlenen güven oylamasında Başbakan Mirek Topolanek, milletvekillerine en azından AB Dönem Başkanlığı sürecini dikkate almaya çağırdı. Ancak Topolanek’in bu çağrısı sonuç vermedi ve 200 milletvekilinden 101'i güvensizlik oyu kullandı.

Topolanek’in tek oyla kaybettiği güven oylaması sol muhalefette memnuniyet yaratırken, iktidar sıralarında infial yarattı. Şoka giren Başbakanı, ilk aşamada nasıl tepki vereceğini bilemedi. Başbakan, “Kararın ne anlama geldiğinin bilincindeyim ve Anayasaya uygun hareket edeceğim“ demekle yetindi.

En büyük muhalefet partisi olan Sosyal Demokratların lideri Jiri Paroubek ise hükümetin hak ettiği bir sonuçla karşı karşıya kaldığını savundu:

“Hükümet ekonomik kriz ve sonuçlarına karşı herhangi bir strateji belirlemedi. Ayrıca Başbakan basının eleştirel haber yapmasını önlemek istedi.“

İki kişi kazançlı çıktı

Praglı siyaset bilimci Jan Kublacek’e göre, küresel mali krizin yaşandığı, Lizbon Antlaşması’nın geleceğinin belirsiz olduğu bir dönemde AB Dönem Başkanlığı koltuğunun zayıflaması, iki kişiye yarar sağlayacak.

Birincisi AB’ye yönelik sert eleştirileriyle tanınan Çek Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Vaclav Klaus. Diğeri ise Çek Cumhuriyeti’nin dönem başkanlığını yürütemeyeceğini söyleyen Fransa Cumhurbaşkanı Nikolas Sarkozy. Siyaset bilimci Kublacek’in değerlendirmesi şöyle:

“Vaclav Klaus şimdi çok önemli bir aktör haline geldi. Çünkü Anayasa ona yeni hükümetin kurulma sürecinde etkide bulunabilmesi için birçok seçenek tanıyor. Ve Sarkozy fiilen dönem başkanlığını eline geçirecek.“

Hükümetin geleceği Klaus’a bağlı

Cumhurbaşkanı Vaclav Klaus hükümeti kurma görevini yeniden verene kadar Topolanek Başbakan olmayı ve dolaysıyla Avrupa Birliği Dönem Başkanlığını yürütmeyi sürdürecek. Ayrıca hükümeti deviren Sosyal Demokrat Parti’nin lideri Paroubek’ten de şu açıklama geldi:

"Eski hükümetin Avrupa Dönem Başkanlığı’nın sonuna kadar görev yapmasını mantıklı buluyorum. Şimdi seçim kampanyaları, beklemek zorunda.”

Bu açıklama AB’de bir nebze de olsa rahat nefes alınmasını sağlasa da endişe hâkim. AB Dönem Başkanı Nisan ayı başında ABD Başkanı Barack Obama’yı ağırlayacak. Mayıs ayında Çekler AB adına doğulu komşularıyla yeni bir ortaklık inşa etmek istiyor. Ayrıca AB- Çin zirvesinin de yapılması gerekiyor. Anlaşılan o ki bu süreçte bürokratlarla üst düzey diplomatların ağırlığı hissedilecek.

Avrupalı parlamenterler endişeli

Avrupa Birliği Komisyonu, Çek Cumhuriyeti'nin bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da dönem başkanlığını etkin bir şekilde yürüteceğine tam güven duyulduğuna açıklasa da Avrupalı parlamenterler endişeli.

Parlamentonun en büyük grubunu oluşturan Avrupa Halk Partisi'nin lideri Joseph Daul, “Kriz dönemlerinde Avrupa'nın güçlü bir liderliğe ihtiyacı var. Güvenoyu alamayan bir hükümet liderlik yapamaz” dedi.

Çek Başbakan Topolanek ise bugün Avrupa Parlamentosu’na hükümetinin devrilmiş olmasının AB Dönem Başkanlığı’nı etkilemeyeceği güvencesini verdi.

Ancak Cumhurbaşkanı Vaclav Klaus’un direnmesi nedeniyle Lizbon Antlaşması’nın onay sürecini bir türlü tamamlayamayan Çek Cumhuriyeti’nde yaşanan bu gelişmelerin antlaşmaya karşı olanları güçlendirmesinden endişe ediliyor.