42 yıllık Kaddafi iktidarı
20 Ekim 2011
Muammer Kaddafi, 1942 yılında Sirte kentinde dünyaya geldi. Bedevi bir ailenin oğlu olan Kaddafi, Bingazi Üniversitesi'nde coğrafya eğitimi aldı. Ancak orduya katılmak için okulu yarıda bıraktı.
1969 yılında daha 27 yaşında genç bir subayken, Kral İdris'i kansız bir darbeyle devirip iktidara geldi. Kaddafi, iktidarı ele geçirdikten sonra emperyalizm karşıtı bir politika izlemeye başladı. Libya'da küçük şirketlere izin verilirken, büyük çaplı şirketlerin sahibi devletti. Muhaliflerine göz açtırmayan Kaddafi, petrol zengini çöl ülkesinde tam 42 yıl boyunca kontrolü elinde tutmayı başardı.
Muhaliflere baskı
Gençliğinde Mısır lideri ve Arap milliyetçisi Cemal Abdül Nasır'a hayranlık duyan Kaddafi, Libya, Suriye ve Mısır'ın bir federasyon çatısı altında birleşmesini istemişti.
Kaddafi, muahileflere baskı uyguladığı gerekçesiyle, sık sık insan hakları örgütlerinin eleştirilerine maruz kalmıştı. Kaddafi yönetiminin çok sayıda muhalifi cezaevlerine gönderdiğini ve bir kısmını da idam ettiği belirtiliyor. Ebu Salim cezaevinde binlerce mahkûmun bulunduğu, hatta bir keresinde 1200 mahkûmun sadece 3 saat içerisinde asıldığı iddia edilmişti.
Dış politikada Afrika'nın önemi
Kaddafi, 1978 yılında Mısır ile İsrail arasındaki Camp David anlaşmasına karşı Arap muhalefetinin örgütlenmesinde de önemli rol oynadı. Daha sonra, İsrail-Filistin çatışmasının nasıl çözüleceği konusundaki aşırı görüşleri nedeniyle bazı Arap ülkeleri tarafından dışlanan Kaddafi, dış politikasını Arap ülkelerinden Afrika'ya doğru değiştirdi.
İlginç giyim tarzıyla dikkat çekti
Libya'nın devrik lideri Kaddafi, ilginç davranışları ve giyim tarzıyla da sık sık gündeme gelmişti. Kaddafi, yurt dışı seyahatlerinde çok sayıda kadın asker tarafından korunan bir Bedevi çadırında kalıyordu.
2009'da ilk kez ABD'ye gitti
Muammer Kaddafi, 2009 yılının eylül ayında BM Genel Kurulu'ndaki ilk konuşması için ilk kez ABD'ye gitti. 15 dakika konuşması gerektiği halde 1,5 saat konuşarak tepki çekmişti. BM
Sözleşmesi'ni yırtan Kaddafi, Güvenlik Konseyi'ni "El Kaide benzeri bir terörist grup" olmakla suçlamış ve daha önceki sömürgeci yönetimlerin Afrika ülkelerine 7,7 trilyon dolar tazminat ödemesini istemişti.
Kaddafi, Batı tarafından çok sayıda radikal ve terörist grupla güçlü bağlantıları olduğu için suçlanıyordu. Bu gruplar arasında Kolombiya'dan FARC ve Kuzey İrlanda'dan IRA da vardı.
Lockerbie olayı
Kaddafi, Pan Am şirketine ait bir yolcu uçağının 1988 yılında İskoçya'nın Lockerbie kasabası üzerindeyken düşürülmesi nedeniyle uluslararası camia tarafından yıllarca dışlandı. 270 kişinin öldüğü olayın sorumluluğunu ilk önce reddeden Kaddafi, sonunda Libya'nın olayla ilgisini ve kurbanların her birinin ailesine 10 milyon dolar ödemeyi kabul etmişti.
Kaddafi aynı zamanda ülkesindeki tüm kitle imha silahı programlarını kaldıracağını da taahhüt etti. Bu olay, Kaddafi'nin yeniden Batılı ülkelere yakınlaşmasını sağladı.
Ancak şubat ayında Bingazi'de başlayan Kaddafi karşıtı ayaklanmanın ardından, göstericileri tek tek yakalayacağına dair söz verdi. Bu konuşması, ülkedeki isyanı ateşledi. Ve Kaddafi, 20 Ekim 2011 tarihinde muhalif güçlerce, doğum yeri olan Sirte'de vurularak öldürüldü.
© Deutsche Welle Türkçe
DW/AA, BS/AŞ