Razmena 26 zatvorenika između Zapada i Rusije
1. avgust 2024.Prema navodima Turske, više zapadnih država iRusijasu izvršili veliku razmenu zarobljenika. Ovo je najveća razmena zarobljenika od kraja Hladnog rata.
Prema Turskoj, razmena obuhvata ukupno 26 osoba iz SAD, Nemačke, Poljske, Slovenije, Norveške, Rusije i Belorusije. Ukupno 13 osoba će biti prebačeno u Nemačku, tri u SAD - dok će 10 osoba biti poslato u Rusiju, među njima i dvoje maloletnika.
Prema turskoj obaveštajnoj službi MIT, u razmeni je učestvovalo ukupno sedam aviona. Razmena zatvorenika je izvršena u turskoj prestonici Ankari.
Tokom razmene, posredovane od strane Turske, na slobodu je pušten i nemački državljanin Riko K., koji je bio osuđen na smrtu Belorusiji, ali je kasnije pomilovan.
Među oslobođenim Rusima su istaknuti opozicioni političarikao što su Vladimir Kara-Murza i Ilja Jašin. Kao protivuslugu, Rusija je dobila svoje sunarodnike zatvorene na Zapadu.
SAD su postigle oslobađanje američkog novinara Evana Gerškoviča i bivšeg američkog marinca Pola Vilana. U zamenu je, između ostalih, predat takozvani "ubica iz Tiergartena" Vadim Krasikov.
Nemačka vlada: Odluka nije bila laka
Nemačka vlada je kasnije potvrdila oslobađanje 16 zatvorenika iz Rusije i Belorusije: U saradnji sa partnerima, "uspeli smo da postignemo oslobađanje 15 osoba koje su nepravedno bile u zatvoru u Rusiji, kao i jednog nemačkog državljanina koji je bio osuđen na smrt u Belorusiji". Takođe je potvrdila da je Krasikov bio deo dogovora.
Nemačka vlada je istakla da ova odluka nije bila laka. „Naspram državnog interesa za sprovođenje zatvorske kazne osuđenog kriminalca bila je slobodi, fizičko zdravlje, a u nekim slučajevima i život nevinih ljudi, nepravedno zatvorenih u Rusiji i nepravedno politički zatvorenih," navedeno je u saopštenju vlade. Obaveza zaštite nemačkih državljana i solidarnost sa SAD bili su važni razlozi za ovu odluku.
Bajden se posebno zahvalio Olafu Šolcu
Predsednik SAD Džozef Bajden nazvao je u pisanoj izjavi oslobađanje 16 zatvorenika „remek-delom diplomatije". Dodao je da su među oslobođenima „pet Nemaca i sedam ruskih državljana koji su bili politički zatvorenici."
Tokom kratkog govora u Beloj kući, Bajden je zahvalio kancelaru Olafu Šolcu na njegovom doprinosu razmeni. „Posebno sam dužan kancelaru“, rekao je on. S obzirom na zahteve Rusije, morao je da traži od Nemačke „značajne ustupke“. Prvobitno, Nemačka to nije mogla da ispuni „zbog dotične osobe“. Ali na kraju, Nemačka je dala svoj doprinos, kao i nekoliko drugih zemalja koje su bile uključene u pregovore.
Ranije razmene zatvorenika
Sjedinjene Američke Države i Rusija su, uprkos napetim odnosima, u prošlosti više puta razmenjivale zatvorenike. U decembru 2022. dakle tokom ruskog rata protiv Ukrajine, oslobođena je američka košarkašica Britni Griner, koja je bila osuđena za prekršaj povezan s drogom.
Moskva je za nju dobila ruskog trgovca oružjem Viktora Buta, koji je nakon povratka izrazio podršku ruskom napadu na Ukrajinu i sada je političar.