1. Прескокни до содржината
  2. Прескокни до главната навигација
  3. Кон други страници на DW

Опасни игри преку грбот на Македонија

3 август 2017

Како пропаганда и провокација во Скопје се оценети медиумските шпекулации во Србија - дека Македонија има „сценарио“ за отворање дипломатска војна со Белград. И моментот на нивното пласирање се оценува како „индикативен“

https://p.dw.com/p/2hbwG
Rohbauten an zentralem Platz von Skopje
Фотографија: DW/F. Hofmann

Со шпекулации во српски медиуми, сервирани од тамошни разузнавачки извори, беше дочекан Договорот за добрососедство меѓу Македонија и Бугарија и заедничкото чествување на Илинден, а во предвечерјето на Самитот на земјите членки на Јадранската повелбa во Подгорица, на кој Македонија беше кодомаќин. Српскиот весник „Вечерње новости“ под наслов „Заев режира упад на Срби во Македонија?“, објави дека српските разузнавачки служби добиле предупредување дека постои сериозна опасност од планско предизвикување напнатост меѓу Србија и Македонија, во која би биле вклучени Албанци и дел од властите во Скопје. Според весникот, оперативци од терен дојавиле дека се подготвува уфрлување на добро вооружена група Албанци во граничната зона на Србија и Македонија, кои требало да бидат облечени во униформи на српски војни или полициски единици, а нивна задача би била преку непристапни делови на границата да преминат на македонска територија, вршејќи „извидување“. Притоа, таа група би била снимена, што би довело до дипломатска војна меѓу двете држави.

МВР: Класична пропаганда!

„Станува збор за класична пропаганда“, велат за Дојче веле од македонското Министерство за внатрешни работи. Но, оваа пропаганда експресно беше пренесена и од други српски медиуми, со детали за посоченото „сценарио“.

„Планот до кој дошле нашите безбедносни структури, а кој им е познат и на одредени носители на највисоки државни функции во Скопје, би подразбирал обвинување на Србија и нејзиното раководство дека имаат територијални аспирации кон јужниот сосед и дека работат на дестабилизација и цепење на македонската територија. Вториот дел од акцијата за компромитација би се одиграл преку фантомска шпионска афера, која би била отворена со 'спектакуларна' акција за апсење на измисленa српска мрежа на агенти во Македонија - приведување на бивши пензионирани припадници на службата за безбедности (ДБ и органи за безбедности на бившата ЈНА) кои живеат во Македонија (...) со цел да се создаде конфузија и незадоволство меѓу граѓаните, дестабилизација и прелевање на кризата на Косово и Метохија“, пишува „Новости“, повикувајќи се на добро информиран извор.

Според весникот, иако македонскиот премиер Заев навел дека сите несогласувања се решени во разговор со председателот на Србија, Александар Вучиќ, безбедносните информации укажувале дека „без оглед на привидната нормализација на состојбата меѓу двете земји, македонскиот државен врв има интерес да отвори нов пакет обвинувања на сметка на Србија, а зад сето тоа стоел албанскиот притисок врз новата македонска влада, во светлина на почетокот на внатрашниот дијалог во Србија за Косово, но и поради отворањето на прашањето за членство на Косово во УНЕСКО“. Како „аргумент“ за опасност од загрозување на српско-македонските односи, се наведува „обинувањето на српскиот дипломат Горан Живаљевиќ  и на официјален Белград, за организирање на државен удар“.

Skopje Bauwut im Stadtzentrum Mai 2014
Фотографија: DW/N. Velickovic

Нарачател и извршители

„Само неодговорни медиуми може да пласираат ваква информација со голема тежина, а без ниту еден аргумент или факт“, вели Владимир Пивоваров, професор и поранешен шеф на военото разузнавање.

„Во оваа информација се наведува вооружена група. Која е таа, кој ѝ е лидер, какво вооружување поседува, какви барања има, дали е тоа терористичка група со однапред таргетирана цел, каква логистика има, има или нема поддршка од месното население, степен на веројатност на информацијата потврдена од еден или повеќе извори, дали е документирана со видео запис и т.н. Безброј прашања, ниеден одговор. Се среќаваме со текст срочен по нечие барање во точно даден момент, кога премиерот Заев заминува за Подгорица за да ја изрази подготвеноста за влез на Република Македонија во НАТО. Нарачателот е во структури на кои им пречи нашето полноправно членство во НАТО, а медиумите кои ја пласираа оваа лага се само извршители“, дециден е Пивоваров.

Тој потсетува дека во моментите на формирањето на новата Влада во Македонија, исто така српски медиуми бомбастично најавија заплена на големо количество оружје наменето за терористи од Косово, кои наводно ќе вршеле терористички акти во Македонија.

„Анализирајќи ги овие два написа и по веродостојност и по моментот на објавување, ќе заклучиме дека  добро разработена медиумска машинерија извршува нечии валкани работи,  со цел внесување немир кај граѓаните не само кај нас, туку и во регионот“, констатира Пивоваров. 

И други безбедносни експерти со кои разговареше ДВ, ваквите наводи ги коментираат како  „непримерна провокација, со организиран пропаганден третман“. Како доказ за тоа го посочуваат фактот дека и српскиот весник „Политика“ веднаш ја истретира темата, во текст под наслов „Ја плаќа ли Македонија цената за влез во НАТО преку грбот на Србија?“. Притоа весникот ја пренесува изјавата на претседателот на Демократската партија на Србите во Македонија (ДПСМ), Иван Стоиљковиќ, додавајќи дека за него ваквите навестувања не биле изненадувачки.

„Македонија има многу внатрешни проблеми и потребни ѝ се виновници надвор како оправдување. А Србија е идеален дежурен виновник. Кога нешто ќе запне, најлесно е да се обвинат Србите“, изјавил Стоиљковиќ, кој „Политика“ го нарекува „српски пратеник во Собранието (на РМ-н.з)“.

И додека кај некои читатели на „Политика“ оваа приказна „фаќа корен“, кај други воопшто не поминува.

„Какви се овие небулози, какво е ова новинарство кое се повикува на вакви извори. Кoј уште верува во вакви приказни, каква е таа безбедносна агенција од која 'течат информации'... Доста веќе правите филмски приказни на кои никој не им верува. Зошто сакате по секоја цена да нѐ скарате со Maкедонците? Стоиљковиќ по бруката во Собранието, кога неговите бизнис партнери ги тепаа пратениците, нема образ да се појавува во јавноста“, коментира еден од читателите.

Mazedonien Proteste im Parlament in Skopje
Од упадот на толпата во македонскиот парламент, 27.04.2017 годинаФотографија: Reuters/O. Teofilovski

Отпор кон НАТО

Иако ДПСМ е дел од Коалицијата предводена од ВМРО-ДПМНЕ, која како свој приоритет со години го посочува членството на РМ во ЕУ и НАТО, партијата на Груевски не се јави со ниту една реакција кога нејзиниот коалициски партнер Стоиљковиќ во Москва ја потпиша Декларацијата за соработка со партијата Единствена Русија, која се залага за формирање воено неутрална територија на Балканот. Стоиљковиќ беше гостин на Москва и на 21 јули годинава, кога заедно со лидерот на ГРОМ, Стевчо Јакимовски и со Борис Дамовски од иницијативата „За заедничка Македонија“, се сретнаа со Сергеј Железњак, заменик-секретар на Генералниот совет на Единствена Русија. На таа средба Железњак изјавил:„Денес гледаме со длабока загриженост како под директен притисок однадвор се направени груби обиди за мешање во внатрешните работи на суверена Македонија, промени во националниот идентитет, името на државата, Уставот, системот на државата и националните симболи. Сево ова е направено со цел да се трансформира Македонија во протекторат на НАТО против волјата на поголемиот дел од нејзините граѓани. Таквите активности не само што ја дестабилизираат политичката ситуација во Македонија, туку имаат и негативно влијание врз безбедноста и стабилноста на целиот балкански регион“.

Дел од аналитичарите и во последните медиумски шпекулации во Србија препознаваат „руски зачини“, кои сведочат за силен отпор на одредени структури кон новите иницијативи за соработка и доброседство што доаѓаат од Македонија. Таквиот отпор го рефлектираат и наслови како оној објавен од Правда.рс: „Еден потпис менува сѐ: Заев ја предаде Македонија на Бугарите?!“

Американскиот потпретседател Мајк Пенс на вчерашниот Самит во Подгорица потенцираше дека Русија продолжува да се обидува насилно да ги прекројува меѓународните граници, а во Западен Балкан вложува напори да го дестабилизира регионот и да ги раздели земјите една од друга и од останатиот дел од Европа. Како што информира прес-службата на македонската Влада, Пенс на средбата со премиерот Заев соопштил дека Република Македонија може да смета на поддршката од САД во нејзините заложби за членство во НАТО.

„Ставот на претседателот на САД, Доналд Трамп е дека САД стои зад Република Македонија и зад регионот во определбите за интеграциите во НАТО“, пренел потпретседателот Пенс.