Штајнмајер: Не го забораваме Западен Балкан

ДВ: Господине претседателе, патувате во Северна Македонија и Албанија. Војната во Украина донесе нова динамика на Западниот Балкан и во Европа. Ќе ги забрза ли оваа војна интегративните процеси на земјите од Западниот Балкан во ЕУ?

Штајнмајер: Не знам дали ќе ги забрза, но моето патување има цел да сигнализира дека Западниот Балкан во ниту еден случај не е заборавен. Имавме дебати со колешките и колегите од Западниот Балкан, кои ги искажаа своите грижи, дека желбата за приближување и влез во ЕУ на Украина, можеби ќе биде третирана поинаку, ќе биде забрзана, за разлика од кандидатурите на земјите од Западниот Балкан. Ја разбирам таа нестрпливост, но како и многу други и јас сакам да уверам, дека Западниот Балкан во ниту еден случај не е заборавен. И патувањето во двете земји, Северна Македонија и Албанија, е во функција на таа порака за регионот. Кога ќе се исполни соодветниот напредок на домашен план, тогаш и патот кон членство во ЕУ ќе стане поизвесен. 

ДВ: ЕУ нема временски план за Западниот Балкан. Некои земји затоа самите си поставуваат цели. Тоа е 2030 година. Ќе го потврдите ли тоа како реална цел кога ќе зборувате пред тамошните парламенти и со луѓето? 

Јас сум претседател, а не пророк. И затоа останувам на тоа дека сѐ зависи од подготвеноста за внатрешни реформи во државите и од подготвеноста да се имплементираат тие реформи. Ние и денес можеме поинаку да аргументираме во однос на земјите од Западниот Балкан, како на пример за Северна Македонија и Албанија кои направија решителни чекори напред. Тоа ја зголемува самодовербата во земјите и им покажува и на другите во регионот на Западниот Балкан дека овој чекор се исплаќа. А освен тоа, не смееме да заборавиме дека надвор од прашањето за пристапување во потесна смисла, на тој пат се постигнува и напредок. 

Процесот за Западен Балкан започна во Берлин пред многу години. На почетокот беше тешко, како што се сеќавам. Но, кога ќе помислам на последниот самит, сметам дека патувањето со лични карти, меѓусебното признавање на школските и универзитетските дипломи, подготвеноста на ЕУ да помогне со енергетските проблеми, тоа е значителен напредок.

Во овој поглед, го разбирам нетрпението, без сомнение. Но, ние не сме во фаза кога некого би обесхрабрувале. И тоа секако не поради Украина, затоа што сите внимаваме на Западен Балкан, но ги следиме и Северна Македонија и Албанија, каде што има напредок.

ДВ: ЕУ очекува брзи реформи од земјите на Западниот Балкан, но и самата вели дека прво мора да се реформира, пред да биде подготвена за проширување. Колку би траеле тие реформи на ЕУ, според Ваше мислење?

Штајнмајер: Тоа треба да се случи што побрзо. Но се согласувам со вас, не гледам сигнали дека ќе дојде до брзи реформи на европските институции. Со оглед на тоа што со години одблизу ги познавам европските институции, знам дека ЕУ се соочува со повеќекратни кризи. Се сеќаваме на финансиската криза, уште посилно се сеќаваме на бегалската криза од 2015 и 2016 година. Имавме огромни предизвици во ЕУ во борбата со пандемијата. Тоа беа кризи кои доаѓаа брзо, една по друга, а делумно, како што гледаме со пандемијата, се уште не се завршени, а веќе ја имаме руската агресивна војна против Украина која сите заедно не оптоварува. Сето тоа ја троши енергијата и не ги ослободува главите за внатрешни реформи за кои, се согласувам со вас, се веднаш неопходни. 

ДВ: Повеќето земји од Западниот Балкан се многу солидарни во војната во Украина, наметнаа санкции против Русија и покрај големата загриженост и последиците. Една земја не го прави тоа, тоа е Србија, која демонстрира блискост со Москва. Го поддржува ли ЕУ доволно ова солидарно однесување на Западниот Балкан? И каков е односот кон Србија?

Штајнмајер: Во однос на првото прашање: тоа е една од причините зошто доаѓам во регионот. Затоа што сакам и самиот да изградам слика за расположението во земјите, и мислам дека секако ќе успеам во тоа, затоа што Северна Македонија и Албанија во оваа ситуација, не само што покажуваат солидарност со Украина, не само што учествуваат во засилувањето на економскиот притисок врз Русија, туку и ги исполнуваат своите обврски во рамките на НАТО, а Албанија дополнително во моментов тоа го прави и во Советот за безбедност на ОН. Мислам дека се тоа премногу работи кои можат да се видат и кои треба да ги почитуваме, но кои исто така треба да ја зголемат самодовербата во тие земји. Секако ќе утврдам дали е тоа така на моето патување.

Што се однесува до Србија, мора да се обидеме да ја убедиме Србија дека патот по кој сега оди Србија отвора прашања за сериозноста со која се бара патот кон Европа. Јас го придружувам патот на Западниот Балкан кон ЕУ веќе речиси 20 години и честопати сум престојувал во Србија. Сигурен сум дека луѓето во Србија не сакаат да се откажат од желбата, на која опстојуваат и другите земји од Западниот Балкан, да се доближат до ЕУ, и да станат членки. Можам само да се надевам и ќе работам на тоа, да го убедам политичкото раководство во Србија, јасно да тргне по овој пат.