یک تحقیق؛ ربودن و قتل مخالفان جمهوری اسلامی در خارج از کشور
۱۴۰۱ آذر ۱۰, پنجشنبه
روزنامه "واشنگتن پست" در گزارشی می‌نویسد، با گذشت هفته‌ها، دولت جمهوری اسلامی سرکوب‌های مرگبار خود را به ویژه در مناطق کردنشین تشدید کرده است، اما تظاهرات همچنان ادامه دارد. رهبران جمهوری اسلامی در شرایطی که به نظر می‌رسد در بن‌بست قرار گرفته است، مطمئن نیستند که تا چه حد برای به دست آوردن کنترل مجدد باید پیش بروند. حکومت ایران می‌تواند به طور کامل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را برای سرکوب جنبش آزاد کند، اما این اقدام خطر خشم بیشتر مخالفان داخلی و محکومیت بیشتر بین‌المللی را در پی خواهد داشت.
به اینستاگرام دویچه وله فارسی بپیوندید
نازنین، یک دانشجوی دانشگاه در آزادشهر به واشنگتن پست گفته است: «احساس می‌کنم هنوز برای نجات خودم و دیگران هم‌نسل من دیر نیست.» او که به دلیل نگرانی از امنیت خود تنها نام کوچک خود را بیان فاش کرده است، گفت که هیچ آینده‌ای برای خود در ایران نمی‌دید، تا زمانی که اعتراضات این نظر او را تغییر داد، "همانند بسیاری از مردم که اعتراضات نظرشان را تغییرداد".
این روزنامه می‌افزاید، بخشی از آنچه تغییر کرده این است که بسیاری از ایرانیان از اصلاحات دست کشیده‌اند. حتا اگر حکومت اعتراضات را سرکوب کند یا امتیازاتی ارائه دهد، که به ندرت انجام می دهد، بسیاری از ایرانیان از ارزش‌های اصلی جمهوری اسلامی را عبور کرده‌اند.
محمدعلی کدیور، جامعه‌شناس کالج بوستون که جنبش‌های اعتراضی در ایران را مطالعه می‌کند، به واشنگتن پست می‌گوید: «حتی اگر [اعتراضات] سرکوب شوند، گفتمان جدیدی به وجود آمده است، حس جدیدی از سرپیچی.»
تهدیدهای جمهوری اسلامی علیه مخالفان خارج کشور
واشنگتن پست در گزارش تحقیقی به تهدیدهای جانی جمهوری اسلامی علیه مخالفان خود در خارج از کشور پرداخته است.
رامین سعیدامامی، نوازنده و مجری ایرانی-کانادایی که میزبان یک پادکست پرطرفدار فارسی زبان است به واشنگتن پست می‌گوید، افسران سرویس اطلاعات امنیتی کانادا در تابستان ۲۰۲۱ به خانه او در ونکوور آمدند. یکی از افسران به او گفته است که "دولت ایران فهرستی از افرادی که در خارج از کشور زندگی می‌کنند تهیه کرده که آنها را تهدیدی برای حکومت خود می‌داند".
این افسر اطلاعاتی کانادا اما به رامین سیدامامی نگفت که آیا نام این پادکستر ۴۱ ساله در فهرست ایران جای گرفته یا نه، اما او تأکید کرده که سید امامی باید تدابیر امنیتی اتخاذ کرده و از سفر به کشورهای همجوار ایران پرهیز کند".
رامین سیدامامی، فرزند پروفسور کاووس سیدامامی، فعال محیط زیستی است که حدود چهار سال پیش در زندان جمهوری اسلامی به طرز مشکوکی جان سپرد.
بیشتر بخوانید: بنیاد برومند: ۵۴۰ ایرانی تبعیدی در چهار دهه گذشته ربوده یا کشته شده‌اند
این گزارش می‌افزاید، بر اساس اسناد و مدارک دولتی و مصاحبه با ۱۵ مقام در واشنگتن، اروپا و خاورمیانه، دولت ایران تلاش‌های خود را برای ربودن و کشتن مقامات دولتی، فعالان و روزنامه‌نگاران در سراسر جهان از جمله در آمریکا افزایش داده است. این ۱۵ مقام به دلیل حساس بودن بودن اطلاعات، تنها مشروط به فاش نشدن نام‌شان با واشنگتن پست صحبت کرده‌اند.
بر اساس این اسناد دولتی و اظهارات مقامات کشورهای مختلف، تهران در کنار هدف قرار دادن مقامات ارشد سابق دولت آمریکا، همچنین مخالفانی که از کشور به سوی آمریکا، بریتانیا، کانادا، ترکیه و اروپا گریخته‌اند، ونیز رسانه‌های منتقد رژیم و غیرنظامیان یهودی یا کسانی که با اسرائیل در ارتباط هستند مورد تهدید قرار گرفته‌اند.
توطئه قتل مخالفان توسط مجرمان و قاچاقچیان مواد مخدر
مقامات این کشورها گفته‌اند که سرویس‌های اطلاعاتی و امنیتی ایران برای اجرای نقشه‌های خود عمدتاً به نیروهای نیابتی متکی هستند و صدها هزار دلار به سارقان جواهرات، قاچاقچیان مواد مخدر و سایر مجرمان برای طرح‌های قتل پیشنهاد می‌دهند. مقامات گفته‌اند با خنثی کردن شماری از توطئه‌ها، برخی عملیات قتل نافرجام مانده‌اند و در برخی موارد، به نظر می‌رسد که افراد اجیر شده سردرگم و از اجرای مأموریت خود منصرف شده‌اند.
این مقامات به واشنگتن پست گفته‌اند که پافشاری ایران اما باعث می‌شود که در نهایت قتل یک ناراضی، روزنامه‌نگار یا شخصیت دولتی غربی به یک جرقه درگیری مستقیم با تهران منجر شود.
بیشتر بخوانید: ترکیه از خنثی کردن طرح ایران برای ترور یک بازرگان اسرائیلی خبر داد
مقامات غربی گفته‌اند که سرویس‌های امنیتی ایران از زمان روی کار آمدن رژیم در چهار دهه پیش، عملیات مرگباری را در خارج از کشور انجام داده‌اند. آنها می‌گویند طی سال‌های گذشته میان ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۷ گمان می‌رود تهران دست‌کم سه مخالف را در اروپای غربی کشته است، از جمله یک فعال عرب ایرانی که در مقابل خانه‌اش در لاهه به ضرب گلوله کشته شد.
مقامات هلندی جمهوری اسلامی را به دست داشتن در توطئه ترور دیگری و همچنین تلاش برای بمب‌گذاری در اروپا متهم کردند. در سال ۲۰۱۸ یک دیپلمات ایرانی به نام اسدالله اسدیکه در وین مستقر بود، دستگیر شد و متهم شد که یک زوج ایرانی مقیم بلژیک را برای کار گذاشتن بمب در تجمع بزرگ مجاهدین خلق در پاریس به خدمت گرفته است.
سرعت طرح‌های سوءقصد و توطئه در دو سال گذشته به طرز چشمگیری افزایش یافته و اقدامات ایران منجر به اخراج‌های دیپلماتیک و هشدار به اهداف احتمالی از سوی دولت‌ها شده است.
رامین سید امامی با یادآوری اینکه یکی از افسران کانادایی از او خواسته بود گوشی خود را در کیسه‌ای قرار دهد که برای جلوگیری از امواج الکترومغناطیسی طراحی شده بود، گفت: «احساس کلی من این بود که آنها شروع کرده‌اند که این موضوع را جدی بگیرند. آنها متوجه می‌شوند که وقتی مردم در سرزمین خودشان تهدید شوند، قضیه کاملاً متفاوت است.»
بیشتر بخوانید: "رویکرد جمهوری اسلامی در حذف مخالفان خارج کشور تهاجمی‌تر شده است"
خطری که رامین سید امامی را تهدید می‌کند بسیار واقعی است. پدرش از فعالان حفاظت محیط زیست بود، در فوریه ۲۰۱۸ (بهمن ۱۳۹۶) در زندان ایران درگذشت و در پی آن مادرش بیش از یک سال و نیم ممنوع‌الخروج بود. افسران کانادایی به سید امامی ضمن تأکید به اجتناب از سفر به کشورهای هم مرز با ایران، در مورد افتادن به دام "پرستو"های نیز هشدار داده‌اند.
مقامات غربی در گفت‌وگو با واشنگتن پست، کارزار جمهوری اسلامی برای قتل شخصیت‌های غربی و ایرانی را به شدت گسترده توصیف می‌کنند. سال گذشته نهادهای امنیتی و قضایی غربی از تلاش برای ترور جان بولتون، مشاور سابق امنیت ملی در واشنگتن و ربودن مسیح علی‌نژاد روزنامه‌نگار ایرانی-آمریکایی در نیویورک که خنثی شده خبر دادند.
بیشتر بخوانید: دانمارک جزئيات بیشتری درباره طرح سوءقصد ایران منتشر کرد
علاوه بر این، جمهوری اسلامی بارها تلاش کرده برخی اتباع بریتانیایی و شماری افراد ساکن بریتانیا را ترور کند؛ عملیات قتل روزنامه‌نگار فرانسوی برنارد هانری لوی در پاریس با اجیر کردن یک قاچاقچی مواد مخدر ایرانی، تلاش برای کشتن بازرگانان اسرائیلی در قبرس، از جمله دیگر مواردی است که گفته می‌شود قرار بود زیر نظر یک شهروند آذربایجانی روسی و یک تیم متشکل از اتباع پاکستانی صورت گیرد؛ و نیز توطئه کشتن تاجران اسرائیلی در کلمبیا که قرار بوده با استخدام مجرمان زندانی در دبی اجرا شود.
مقامات غربی به واشنگتن پست گفته‌اند، در یک مکالمه تلفنی شنود شده است که نیروی قدس سپاه پاسداران از طریق یک فروشنده ایرانی مواد مخدر ایرانی قصد استخدام افرادی را برای قتل برنارد هانری لوی با پرداخت ۱۵۰هزار دلار داشته است.
متیو لِویت، یکی از مقامات سابق ضد تروریسم ایالات متحده و اکنون یکی از همکاران موسسه واشنگتن برای سیاست خاور نزدیک، می‌گوید از ۱۲۴ توطئه خارجی توسط ایران که او از سال ۱۹۷۹ ردیابی کرده، ۳۶ مورد از زمان کشته شدن قاسم سلیمانی رخ داده است و بیش از یک چهارم این موارد قرار بوده در آمریکا اجرا شود.
بیشتر بخوانید: شیما بابایی، فعال مدنی: ماموران حکومت پدرم را ربوده‌اند
لویت به واشنگتن پست گفته است که حکومت ایران سابقه طولانی در عملیات‌های مرگبار دارد، اما همچنین در زمینه نظارت بر اهداف و قتل و آدم‌ربایی طرح‌هایی تدوین کرده‌اند تا در آینده آنها را فعال سازند. او اما افزود: «آنها فعلا اطلاعاتی جمع‌آوری نمی‌کنند اما هر زمان که بخوانند می‌توانند افراد را بکشند. آنها در حال حاضر فعالانه در تلاش برای ربودن و کشتن مردم هستند.»
نورمن تی. رول، افسر کهنه‌کار سیا که فعالیت‌های حوزه اطلاعاتی ایران را مدیریت می‌کرده است، می‌گوید که تهران مشتاق نشان دادن توانایی‌های خود است و طرف‌های غربی احتمالاً در حال تماشای آن هستند.
رول می‌گوید: «اگر جامعه بین‌المللی هیچ خط قرمزی برای این عملیات‌ها ندارد، چرا یک کشور سرکش دیگر نباید احساس کند که می‌تواند تهاجمات مشابهی را بدون هزینه انجام دهد؟»
زنگ هشدار به صدا در می‌آید
فراوانی این عملیات‌ها و پتانسیل آنها برای تشدید تنش با ایران، دولت های غربی را بر آن داشته تا دفاع از خود را افزایش دهند.
در ماه ژوئن سال جاری، بریتانیا اعلامیه‌ای را به اینترپل تسلیم کرد مبنی بر اینکه یک فرد مظنون به عضو نیروی قدس به یک رشته تلاش‌ها برای "عملیات مرگبار علیه مخالفان ایرانی در بریتانیا در سال ۲۰۲۰" کمک کرده است.
بر اساس یک سند موسوم به "یادداشت آبی" اینترپل که واشنگتن پست یک کپی از آن را به دست آورده، پلیس بین‌الملل از نهادهای پیگردهای قانونی خواسته است شروع به جمع‌آوری شواهدی در مورد فعالیت‌های فردی به نام "محمد مهدی مزینی" کنند. گفته می‌شود این فرد در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ برای انجام عملیات مرگبار علیه گروه‌های اپوزیسیون ایرانی در آلبانی دست داشته است. این سند می‌افزاید فعالیت‌های این فرد در کشورهای مورد نظر می‌تواند برنامه‌ریزی یا اجرا شوند.
ببیشتر بخوانید: گزارشگران بدون مرز: در سال ۲۰۲۰ بیش از ۵۰ روزنامه‌نگار به شکل هدفمند کشته شدند
کن مک‌کالم، رئیس سازمان امنیت داخلی بریتانیا (MI5) در ماه نوامبر ۲۰۲۲ در اظهاراتی علنی گفت که مقامات دست‌کم ۱۰ مورد "تهدیدهای بالقوه" را برای ربودن یا کشتن اتباع بریتانیایی یا افراد ساکن بریتانیا کشف کرده‌اند. چند روز قبل، وزارت خارجه بریتانیا دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی در این کشور را برای پاسخگویی به تهدیدها علیه خبرنگاران احضار کرد.
به گفته مقامات بریتانیا و شماری اتباع ایرانی مقیم این کشور، حاکمیت جمهوری اسلامی کارکنان بی‌بی‌سی فارسی و ایران اینترنشنال را که مقر هر دو در لندن است، هدف قرار داده است و آنها را ابزار غرب و تحریک‌کنندگان احساسات ضد رژیم در ایران می‌داند.
"یک زندگی توأم با ترس"
مقامات غربی به واشنگتن پست گفته‌اند که گاهی اوقات ایران به جای حمله به اهداف خود در خارج از کشور، دست عملیات فریبکاری برای به دام انداختن مخالفان و منتقدان ساکن کشورهای دوست تهران زده است، جایی که مقامات محلی آنها را ربوده یا تحویل می‌دهند.
این گزارش می‌افزاید، حدود سه سال پیش روح‌الله زم، روزنامه‌نگار سرشناس ایرانی که در تبعید در فرانسه زندگی می‌کند، با این باور که با آیت‌الله علی سیستانی، مرجع مذهبی شیعیان عراق مصاحبه‌ای خواهد کرد، به عراق رفت. او توسط مقامات محلی دستگیر و به ایران تحویل داده شد. وعده مصاحبه با سیستانی نیرنگی بود که توسط سپاه تنظیم شده بود. نمایندگان سیستانی هرگونه دیدار برنامه‌ریزی شده رهبر مذهبی با زم را تکذیب کردند.
بیشتر بخوانید: استاد حوزه روح‌الله زم را شهید و خامنه‌ای را مسئول جنایت خواند
روح‌الله زم در ایران به اتهام "فساد فی الارض" محاکمه و به اعدام محکوم شد. او در ۱۲ دسامبر ۲۰۲۰ (دوم دی‌ماه ۹۹) در سن ۴۲ سالگی به دار آویخته شد.
فعالان دیگری در حین سفر به خارج دستگیر شده‌اند. در آگوست ۲۰۲۰ جمشید شارمهد ۶۷ ساله ساکن کالیفرنیا و شهروند ایرانی آلمانی، ظاهراً توسط ماموران وزارت اطلاعات ایران در حین توقف پرواز در دبی ربوده و به ایران منتقل شد. ایران شارمهد را به رهبری یک گروه تروریستی در تلاش برای سرنگونی دولت متهم می‌کند. شارمهد در جریان محاکمه‌ای که فعالان حقوق بشر آن را ساختگی دانستند، این اتهامات را رد کرد. خانواده شارمهد نگرانند که او به اعدام محکوم شود.
فعالان و مخالفانی که از ایران گریخته‌اند با آزار و اذیت بی‌امان از سوی تهران مواجه شده‌اند.
مهدی حاجتی، یکی از اعضای سابق شورای شهر شیراز که علیه فساد در ایران و دفاع از حقوق بهاییان سخن گفته بود، به شدت مورد آزار و اذیت قرار گرفت و مجبور به ترک کشور شد. او امیدوار بود بتواند پناهگاهی در ترکیه پیدا کند. اما تقریباً به محض ورود به ترکیه در پاییز ۲۰۲۱، با دریافت تهدیدهایی از سوی رژیم ایران روبرو شد.
حاجتی به مدت هشت ماه توسط نیروهای امنیتی ایران زندانی شده بود. روزی که او در توییتی به دنبال‌کنندگانش اعلام کرد که ایران را ترک کرده است، یکی از دوستان ایرانی او در ترکیه که اخیراً نیز فرار کرده بود، پیامی از یک مقام اطلاعاتی سپاه دریافت کرد که بازجوی هر دوی آنها در زندان بوده است.
در این پیام آمده بود: «به نظر می‌رسد دوستی که از شما خائن‌تر است به ترکیه آمده و به شما دوست جاسوس‌اش پیوسته است. به آن منافق بهایی بیاموز که چگونه با چشمان باز بخوابد و پشت خود را حتا در حمام و دستشویی نگاه کند!»
دوستی که آن پیام را دریافت کرد، محمد شعبانی نام داشت که در ماه اکتبر سال جاری در شرایطی که حاجتی آن را مشکوک می‌داند، درگذشت. به گفته یکی از آشنایان شعبانی به نام عادل جوان، مچ دست شعبانی بریده شده و از طبقه چهارم آپارتمانش سقوط کرده بود. دوستان شعبانی باور ندارند که آزار و اذیت از تهران به خودکشی این فرد انجامیده است.
شعبانی در ۱۰ سپتامبر در پیامی نوشته بود که تهدید به مرگ شده است. او گفته بود که بدون کمک بیشتر در مورد پرونده پناهندگی خود، "برای ۱۰ سال آینده به یک زندگی پر از ترس و حبس خانگی محکوم خواهد شد". حدود یک ماه بعد شعبانی دیگر زنده نبود.
مهدی حاجتی که اکنون به عنوان پناهنده در ترکیه به همراه خانواده خود زندگی می‌کند و در انتظار اسکان مجدد به کشور ثالث است، به واشنگتن پست گفته است که تقریباً به طور مداوم پیام‌های تهدیدآمیز از طریق شبکه‌های اجتماعی دریافت می‌کند. او اسکرین‌شات‌هایی از این تهدیدها ارائه کرده است.
بیشتر بخوانید: واکنش‌ها به بازداشت عضو شورای شهر شیراز به اتهام "حمایت از بهاییت"
حاجتی گفته است این تهدیدها در طول دو ماه گذشته پس از اظهارات او در یک تریبون سرشناس یا درباره ناآرامی‌ها در ایران تشدید شده‌اند.
مقامات امنیتی و اطلاعاتی ترکیه در ماه اکتبر حاجتی را احضار و به مدت پنج ساعت از او در مورد فعالیت‌هایش بازجویی کردند. آنها به او گفته‌اند که اگر فعالیت‌هایش را متوقف نکند، خطر اخراج او را تهدید می‌کند و با سطح تهدید علیه او، نمی‌توانند امنیت او را تضمین کنند.
حاجتی در پاسخ گفته است، نمی‌توانم افرادی را که در خیابان‌ها تیرباران می‌شوند رها کنم و حتا اگر جانم را تهدید کند، به فعالیت خود ادامه می‌دهم.
مقامات ترکیه به درخواست‌های واشنگتن پست برای اظهار نظر در این باره پاسخ نداده‌اند.
اما تهدیدها تمام خانواده مهدی حاجتی را هدف قرار داده و او نمی‌تواند به جز مراقبت‌های پزشکی یا صحبت با مقامات ترکیه از خانه خارج شود.
به کانال تلگرام دویچه وله فارسی بپیوندید
حاجتی می‌گوید: «این یک تنهایی دائمی مطلق است. نمی‌دانم چه بلایی بدتر از این برای آدمی که اسمش آزاد است اما در خانه زندانی است، می‌تواند وجود داشته باشد»؛ و این تنها به خاطر تهدیدهای همیشگی جمهوری اسلامی و قصد برای نابودی او و خانواده‌اش است.