کتاب و رسانههای دیجیتالی در نمایشگاه کتاب فرانکفورت
۱۳۸۷ مهر ۲۵, پنجشنبه
در شصتمین نمایشگاه کتاب فرانکفورت ۴۰۰ هزار عنوان کتاب و تولید رسانه‌ای عرضه شده است. اگر کسی بتواند روزی پنج کتاب بخواند، تا سال ۲۲۲۳ میلادی موفق به خواندن همه‌ی این کتاب‌ها خواهد شد. حضور بیش از ۷ هزار ناشر و شرکت رسانه‌ای، از ۱۰۰ کشور، نمایشگاه کتاب فرانکفورت را به بزرگترین نمایشگاه رسانه‌ای جهان بدل کرده است.
در این روند رو به رشد، عرضه‌ی تولیدات، کتاب و رسانه‌ی دیجیتالی، نقشی پراهمیت و فزاینده یافته است. به‌طوری‌که بر اساس پیش‌بینی‌ها، تا سال ۲۰۱۸ میلادی، گوی سبقت را از کتاب چاپی خواهد ربود.
تجارت آنلاین با کتاب، طی ۶۰ سال گذشته به بالاترین میزان خود رسیده است. از این‌رو ۱۴ درصد شرکت‌کنندگان در یک نظرسنجی روزنامه‌ی آلمانی "فرانکفورتر الگماینه تسایتونگ" معتقدند که شغل ناشران در خطر نابودی است. از سوی دیگر ۷۰ درصد ایشان می‌گویند که در برابر این چالش به تجهیزات دیجیتالی مجهز هستند.
دو شرکت عمده‌ی تجارت الکترونیک کتاب
اهرم محرکه‌ی این تجارت الکترونیک در سطح جهان، هماکنون در اختیار دو شرکت عظیم آمریکایی "آمازون" و "گوگل" است. آمازون با ۲۱ درصد و گوگل با ۲۰ درصد و صنعت ارتباطات آنلاینی ۱۳ درصد بازار را در اختیار خود گرفته‌اند. با فاصله‌ی بسیار زیاد، نویسندگان تنها دو درصد بازار را اشغال کرده‌اند.
این نظرسنجی نشان می‌دهد که آمریکا با ۵۱ درصد، پیشتاز صنعت دیجیتالی در رسانه‌ها است. ژاپن با ۱۵ درصد و اروپا (بدون بریتانیا) با ۱۱ درصد در مرتبه‌های بعدی قرار دارند.
بحث درباره‌ی دستگاه‌های خوانش الکترونیک بشدت در جریان است، ولی این دستگاه‌ها هنوز بطور گسترده در بازار حضور ندارند. آخرین دستگاه‌های خوانش الکترونیک یکی Kindle متعلق به شرکت آماوزن و دستگاه‌های ساخت شرکت‌های "سونی" و "ایلیاد" است، بطوریکه همگان از "iPod-Moment" سخن می‌گویند.
شرکت سونی اعلام کرده است که در اواسط ماه نوامبر ۲۰۰۸ دستگاه خوانش کتاب الکترونیک مدل PRS 700 BC را وارد بازار ایالات‌متحده‌ی‌آمریکا خواهد کرد. این ماشین خوانش، دستگاهی است به وزن ۲۶۰ گرم و به اندازه‌ی یک کتاب به قطع وزیری، که با ظرفیت ۱۹۲ مگابایت می‌تواند ۱۶۰ عنوان کتاب را در خود جای دهد.
ولی ماشین خوانش الکترونیکی که شرکت عظیم آمازون به بازار عرضه کرده، یکی از موضوعات بحث در نمایشگاه کتاب فرانکفورت است. این ماشین خوانش "کیندل" Kindle نام دارد. کیندل جدیدترین نسل کتاب الکترونیک است. با این حال ماشین خوانش الکترونیکِ کتاب سابقه‌‌ای حدود ده ساله دارد.
شرکت‌های مختلفی با ظرفیت‌های گوناگون چنین ماشینی را طی سال‌های گذشته ساخته و روانه‌ی بازار کرده بودند. حال آمازون ماشین خوانش کیندل را فرزند جدید خود معرفی می‌کند. آمازون اعلام کرده که آخرین مدل کیندل با ۳۰۰ گرم وزن و به قطع ۱۹ در ۱۳/۵ سانتیمتر (با یک مانیتور ۱۵ سانتیمتری) قادر است ۲۰۰ عنوان کتاب را در خود جای دهد. بسیاری می‌گویند که کیندل از روی تولیدات اپل (Apple) کپی‌برداری شده و خود مدیران آمازون نیز اعتراف می‌کنند که نسل اول کیندل به اندازه‌ی اَپل شیک نیست.
هماکنون بهای یک دستگاه کیندل در آمریکا ۳۶۰ دلار است و برای بارگیری هر عنوان کتاب باید ۱۰ دلار پرداخت. هنوز مشخص نیست این دستگاه خوانش چه زمان وارد بازار آلمان و اروپا خواهد شد.
فرادستی کتاب چاپی
کتاب الکترونیک (E-Book) و خوانش الکترونیک (E-Reader) و دیگر رسانههای الکترونیک، حدود ۳۰ درصد بازار را کسب کرده است، ولی کتاب سنتی چاپی هنوز با ۴۲ درصد در صدر قرار دارد.
در این میان، تکلیف مالکیت فکری آثار رسانه‌ای (copy right) در شبکه‌ی اینترنت هنوز مشخص نیست. گوتفرید هونه‌فلدر، رئیس "انجمن بورس تجارت کتاب آلمان" در سخنان افتتاحیه‌ی نمایشگاه کتاب فرانکفورت گفت که « حوزه‌ی سیاست هنوز درک نکرده که ارائه‌ی یک راه حل به منظور حفظ مالکیت فکری و حقوق شخصیت نویسندگان در شبکه‌ی اینترنت اهمیتی تعیین‌کننده دارد».