چه کسی بر صندلی هاشمی رفسنجانی در مجمع تشخیص تکیه زده است؟
۱۳۹۵ بهمن ۱۴, پنجشنبه
در حالی که اکثر گمانه‌زنی‌ها در باره جانشین قطعی هاشمی در مجمع تشخیص مصلحت نظام، حول ناطق نوری، هاشمی شاهرودی یا حسن روحانی می‌چرخیدند، محمدعلی موحدی کرمانی به تصمیم خامنه‌ای، رئیس موقت این نهاد شد.
موحدی کرمانی ۸۵ ساله، چند سال بیشتر نیست که از حاشیه به متن سیاست آمده است. او دو سال قبل و پس از درگذشت مهدوی کنی و بحران زعامت در جامعه روحانیت مبارز، دبیرکل این تشکل شد. انتصاب او به امامت موقت نماز جمعه تهران نیز ناشی از حذف هاشمی از این تریبون و تقسیم این سمت بین او و کاظم صدیقی بود.
موحدی کرمانی تا سال ۸۸ به تدریس و اقامۀ نماز جماعت در مسجد محل زندگی‌اش مشغول بود و عملا پس از بحران درگذشت مهدوی کنی در جامعه روحانیت مبارز، به طور جدی وارد عرصه سیاست شد. او در شرایطی دبیرکل جامعه روحانیت مبارز شد که امامی کاشانی و محسن مجتهد شبستری، از پذیرش چنین مسئولیتی شانه خالی کردند.
نقطه عطف کارنامه سیاسی موحدی کرمانی در دوران قبل از انقلاب، احضار از سوی ساواک کرمان و ممنوعیت منبر به خاطر سخنان ضد رژیم در مساجد است. آن گونه که در شرح احوال او نوشته‌اند، از میانه دهه پنجاه شمسی و در چند سفر به نجف، مسئول ایجاد ارتباط میان هسته اولیه جامعه روحانیت با آیت‌الله خمینی بوده و در سال ۵۵ با کمک امامی کاشانی هسته اولیه جامعه روحانیت در شرق تهران را تشکیل داده‌است. او بلافاصله پس از پیروزی انقلاب، عضو شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی شد.
خبرگزاری ایسنا می‌نویسد: «موحدی کرمانی قرار است بر جای همان کسی بنشیند که ده سال پیش کرسی‌اش در جامعه روحانیت را به او و همراهانش سپرد، هفت سال قبل منبر امامت جمعه را برای حضور او و کاظم صدیقی خالی گذاشت و اکنون نیز با مرگش صندلی ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام را برای اداره تا اسفند ماه تقدیم رفیق سال‌های دور خود کرد.»
محمدرضا باهنر، دبیرکل جبهه پیروان خط امام و رهبری که بزرگترین تشکل سیاسی اصولگرا محسوب می‌شود، پیشتر با اشاره به مشکلات تعیین جانشین رفسنجانی در مجمع گفته است: «در مجمع تشخیص، سه رئیس قوه عضو هستند و کسی که ریاست او را بربتابند، سخت پیدا می‌شود. اگر یکی از روسای قوا هم رئیس مجمع شود، دغدغه دیگری هم وجود دارد که مجمع به سمت آن قوه کشیده شود. بعضی‌ها می‌گویند ریاست انتخابی باشد ولی آن هم مشکلی به وجود میآورد، چراکه مجمع فراکسیونی می‌شود، گرچه چنین فضایی وجود ندارد.»
بیشتر بخوانید: مجمع تشخیص مصلحت نظام؛ از حل اختلاف تا قانون‌گذاری
از نمایندگی مردم تا نمایندگی ولی فقیه
موحدی کرمانی، نماینده کرمان در دوره اول مجلس و نماینده تهران در ادوار دوم تا پنجم بود. او مدتی امام جمعه کرمانشاه شد و از سال ۱۳۷۰ تا ۱۳۸۴، نمایندگی ولایت فقیه در سپاه پاسداران را بر عهده داشت.
محمدتقی مصباح، محمد یزدی و موحدی کرمانی، سه روحانی تندرو و محافظه‌کار، فصل الخطاب اصولگرایان تلقی می‌شوند. موحدی یک راستگرای سنتی است اما در مواضع و عقایدش سایه‌روشن‌هایی دارد که تفاوت او با دو نفر دیگر و سایر اصولگراها را بارز می‌سازد. به طور نمونه، او در سال ۸۸ و در حالی که جامعه روحانیت مبارز و دبیرکل آن از کاندیداتوری احمدی‌نژاد حمایت کردند، محسن رضایی را نامزد مطلوب خودش خواند. موحدی کرمانی در جریان اعتراضات پس از انتخابات ۸۸ نیز تا آنجا که ممکن بود، وارد مناقشات سیاسی نشد.
در سال ۹۴ با وجود مخالفت شماری از روحانیان ارشد جامعه مدرسین در قم، موحدی کرمانی به حضور رفسنجانی در فهرست جامعتین رای داد و در نامه‌ای خطاب به او نوشت: « با عنایت به شایستگی‌های علمی، اخلاقی، سیاسی و اجتماعی جناب‌عالی، جامعه روحانیت مبارز حضرت‌عالی را به عنوان نامزد مورد تأیید خود از حوزه انتخابیه استان تهران برای انتخابات مجلس خبرگان رهبری انتخاب نمود. تأییدات بیشتر شما را از خداوند متعال خواستارم.»
در واکنش به این حمایت، فهرست "خبرگان مردم" منتسب به هاشمی نیز نام موحدی کرمانی را در شمار نامزدهای مورد تاییدش قرار داد. امری که نهایتا موجب راهیابی موحدی کرمانی به خبرگان شد؛ این در حالی است که از فهرست جامعه روحانیت مبارز هیچکس به غیر از جنتی به خبرگان پنجم راه نیافت.
موحدی کرمانی بعدا هرگونه نزدیکی به رفسنجانی را انکار کرد و گفت تنها عضو لیست جامعتین است. او حتی برای رفع چنین شائبه‌ای، به مردم توصیه کرد برای انتخابات خبرگان اسم یزدی، جنتی و مصباح را بنویسند: «شنیده‌ام که این اصلاح‌طلبان هم اسم من را در لیست‌شان گذاشته‌اند. من راضی به زحمتشان نبودم! هم آنها می‌دانند و هم مردم می‌دانند که من گروه خونی‌ام به این جریان نمی‌خورد و به این جریان نمی‌چسبم. من انقلابی و ولایت مدار هستم و پایبند به اصول.»
با این همه، او پس از اعلام نتیجه انتخابات هفتم اسفند در تهران، به خلاف اصولگرایانی چون احمد خاتمی یا صادق لاریجانی که از بازماندن مصباح و یزدی برآشفته شده بودند، بیانیه‌ای در تمجید از مردم تهران صادر کرد و نوشت: «آفرین بر آگاهی زنان و مردان غیرتمند و باوفای تهرانی که نشان دادند پایتخت ایران اسلامی، مانند همیشه، دینمدار و وفادار به نظام می‌باشد و با حضور پرتعداد خود بر شکوه آن افزودند.»
مواضع نوسانی و جنجال‌آفرین
موحدی کرمانی عمدتا از تریبون نماز جمعه، در باب مسائل بین‌المللی، حجاب، توافق هسته‌ای و رفع حصر اظهارنظرهایی کرده که بحث‌برانگیز بوده‌اند. یکی از جنجالی ترین سخنان او، هشدار نسبت به شیوع سکس اینترنتی در کشور بود. یک بار نیز علی مطهری، نماینده تهران را نصیحت کرد که حرف‌هایش را قبلا با رهبر ایران تنظیم و هماهنگ کند.
بیشتر بخوانید: هشدار در باره سکس اینترنتی نام آیت‌الله را هشتگ کرد
موحدی کرمانی در بحث‌ها و حواشی مربوط به مسابقه فوتبال ایران و کره در روز تاسوعا در تهران نیز، جانب تندروها را گرفت و در هم‌نوایی با محمد یزدی، رئیس جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، شرط گذاشت و گفت: «در و دیوار آنجا باید سیاه‌پوش شود، تمام فضا سیاه‌پوش شود و فریاد یا حسین از میان جمعیت پیوسته بلند شود.»
فرازهایی از نظرات موحدی کرمانی:
● اینترنت باعث بی‌غیرتی، تله سکس و گرایش به سازمان مجاهدین خلق می‌شود. در فضای مجازی شاهد هستیم که بسیاری از دختران، عکس‌های برهنه‌ای از خودشان را منتشر می‌کنند که این امر سکس اینترنتی و تله سکس است که متأسفانه این امر در کشور رایج شده است.
● باید یک اتاق فکر در حکومت اسلامی وجود داشته باشد تا مشکلات کشور از جمله گرایش بعضی ها به آمریکا حل شود.
● نمایندگان مجلس شورای اسلامی نشسته و فکر کنند و مجازات سنگینی برای مقابله با چهارشنبه سوری وضع کنند تا این خرافه از کشور ریشه کن شود.
● اگر "سران فتنه" به ظلم خود اعتراف کردند، مردم نجيب‌اند و رهبر جمهوری اسلامی "آقاست" و عذر آنها را می‌پذيرد.
● آقای اوباما می‌گوید اگر ایران یک میلیمتر تخلف کند تمام تحریم‌ها برمی‌گردد. ما هم می‌گوییم اگر آمریکا نیم میلیمتر تخلف کند آرزوی امضای توافق‌نامه با ایران را به گور خواهد برد.
● علی مطهری ابتدا باید نظراتش را با حضرت آقا تطبیق کند و برود پیش ایشان بگوید که من قصد دارم این حرف را بزنم. متاسفانه مطهری مراعات نمی کند. در این مورد سخنرانی حرف دادستانی باید پذیرفته شود البته این به این معنا نیست که دهان‌ها را ببندیم اما باید در برابر مقام معظم رهبری و برای رضای خدا دهان‌ها را ببندیم.
● احمدی‌نژاد طلوع خوبی داشت اما پایان خوبی نداشت و ۱۱ روز خانه‌نشینی کرد.
بیشتر بخوانید: موحدی کرمانی: اعتدال تنها محبت نیست، سوزاندن هم هست
موحدی کرمانی در موضوع سانحه تصادم دو قطار در سمنان نیز گفت: استعفای مدیرعامل راه‌آهن جای تعجب دارد، اگر وی مقصر است باید محاکمه و عزل شود و اگر مقصر نیست چرا به تقلید از بیگانگان در هنگام حادثه استعفا می دهد؟
دگردیسی و سیاست‌ورزی
موحدی کرمانی به طیف میانه‌روی اصولگرایان تعلق دارد و انتقادهای خود از دولت روحانی را به صورتی پوشیده‌تر از سایرین بیان میکند. روحانی و رفسنجانی هر دو عضو جامعه روحانیت مبارز بودند اما سال‌ها در جلسات آن شرکت نکردند.
هم‌قطاران موحدی کرمانی در جامعه روحانیت مبارز، از جمله غلامرضا مصباحی مقدم او را جزء طیف حامیان هاشمی برشمرده و همان روایت اصرار بر بودن هاشمی در فهرست مشترك و اختلاف نظر با محمد یزدی را تکرار می‌کنند: «ما با جامعه مدرسین قم جلسه مشترکی برگزار کردیم که بحث جدی ما با آنها حضور آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی بود. جامعه مدرسین مخالف حضور ایشان بودند، اما آیت‌الله موحدی‌کرمانی از طرف جامعه روحانیت مبارز اصرار داشتند که نام هاشمی در فهرست مشترک ما بیاید و چون به توافق نرسیدیم، لیست تهران ما با لیست جامعه مدرسین قم تفاوت داشت.»
او به تازگی در موضوع انتخابات ۹۶ و سمت‌گیری اصولگرایان گفته است: «ما تصمیمی بر اینکه از روحانی حمایت کنیم، نداریم و نظر اصولگرایان اصلاً روحانی نیست و اینکه بنده نظری داشته باشم دلیل نمی‌شود نظر شخصی‌ام را بیان کنم. روحانی می‌داند که اصولگرایان نظر مثبتی به وی ندارند؛ روحانی از اول همراه هاشمی بود.»
خبرگزاری ایسنا می‌نویسد روحانی ۸۵ سالۀ کرمانی که در سال‌های اخیر و خصوصاً پس از درگذشت محمدرضا مهدوی کنی، دبیرکل سابق جامعه روحانیت، اندک‌اندک به چهرهای پراهمیت در عرصۀ سیاست‌ورزیِ اصولگرایان مبدل شد، اینک قرار است فارغ از مواضعی که هر چندهفته یکبار بر منبر اقامۀ نماز جمعۀ تهران اتخاذ میکند و در کنار سخنانی که گاه و ناگاه بهعنوان دبیرکل یکی از مهم‌ترین تشکل‌های روحانیان در ایران بر زبان میآورد، تا اسفند ماه جلسات مجمع تشخیص مصلحت نظام را نیز اداره کند.
قرار است اولین جلسه مجمع به ریاست موحدی کرمانی، شنبه ۱۶ بهمن برگزار شود.
-----------------------
● رئیس و اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام که از سال ۱۳۶۸ خورشیدی وارد ساختار حقوقی جمهوری اسلامی شده از سوی علی خامنه‌ای منصوب می‌شوند. هاشمی از زمان تاسیس این نهاد تا هنگام درگذشت، به مدت ۲۵ سال در مسند ریاست مجمع قرار داشت. او در اسفند ۱۳۹۰ برای ۵ سال دیگر در این سمت ابقا شده بود.
شخصیت‌های حقوقی عضو مجمع عبارتند از رؤسای قوا، فقهای شورای نگهبان، دبیر شورایعالی امنیت ملی، وزیر یا رئیس دستگاهی که موضوع مورد بحث، به آن دستگاه مربوط است و رئیس کمیسیون متناسب با موضوع بحث از مجلس شورای اسلامی.
در میان شخصیت‌های‌حقیقی ششمین دوره مجمع، چهار نفر شامل هاشمی رفسنجانی، واعظ طبسی، حبیب‌الله عسگراولادی و حسن حبیبی درگذشته‌اند.
مهم‌ترین مسئولیت این مجمع، حل اختلاف بین مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان است.