در حاشیه حملات بمبئی

دو کشور همسایه‌ هند و پاکستان از زمان استقلال خود در سال ۱۹۴۷ تا کنون سه بار با هم جنگیده‌اند. در سال ۲۰۰۱ و پس از حملاتی به ساختمان پارلمان هند، چیزی نمانده بود که دو کشور جنگ چهارم را آغاز کنند. اما تلاش‌های دیپلماتیک مؤثر افتاد و از آن زمان هند و پاکستان تلاش می‌کنند مشکلاتی مانند تروریسم و اختلافات مرزی را از راه گفتگو و مسالمت حل کنند.

حملات تروریستی در بمبئی بی‌تردید به روابط دو کشور آسیب می‌زند، و بی‌جهت نیست که دولتمردان پاکستان به شدت نگران تیره شدن روابط هستند. شرایط داخلی هند بر وخامت اوضاع می‌افزاید، زیرا سال آینده در هند انتخابات پارلمانی صورت می‌گیرد، و مخالفان دولت سعی دارند حملات اخیر را به بی‌کفایتی دولت در عرصه‌ی مبارزه با تروریسم نسبت دهند. از این نظر دولت مانموهان سینگ زیر فشار قرار گرفته است. حسن عسکری کارشناس مسائل پاکستان عقیده دارد که این بحران می‌تواند به روند آشتی دو ملت آسیب بزند: «در این مرحله سران هند زیر فشار شدیدی قرار گرفته‌اند. اما اگر چنین وقایعی تکرار شود، روند آشتی به طور جدی به خطر می‌افتد.»

به نظر شاه محمود قریشی وزیر خارجه پاکستان، تشنج در روابط با هند جدی است اما او امیدوار است که بحران خنثی شود. سران پاکستان قول داده‌اند که به طور کامل با تحقیقات پلیس هند همکاری کنند تا مسئولیت شرکت در حملات از مقامات دولتی پاکستان دور شود.

واقعیت این است که دولت هند هر نوع توطئه یا حمله‌ای را در کشور به مقامات پاکستان نسبت می‌دهد، و این نشانه‌ی سوء ظن شدید در روابط دو همسایه است. برخی از ناظران از جمله سجاد ناصر عقیده دارند که روابط دو کشور از مدتی پیش مسموم بوده است. به گفته آقای ناصر: «روند آشتی دو کشور از حدود یک سال پیش متوقف شده. در یک سال گذشته هیچ پیشرفتی در روابط دو کشور دیده نشده. این ماجرا هم طبعا اوضاع را بدتر می‌کند. تا وقتی عاملان حملات شناخته نشده و بی‌گناهی پاکستان به اثبات نرسد، همچنان با این فضای مسموم روبرو خواهیم بود.»

گروهی که خود را "مجاهدین دِکن" می‌نامد، مسئولیت حملات بمبئی را به عهده گرفته است. دِکن یک ناحیه‌ی عمدتا مسلمان‌نشین هند است. براساس بیانیه‌ای که به روزنامه‌های هند درز کرده، تنها پیکارجوی بازداشت شده از عاملان مسلح حملات بمبئي تبعه‌ی پاکستان است. این فرد به گروهی افراطی به نام "لشکر طیبه" تعلق دارد. گروه اسلامی طیبه در گذشته از سوی دستگاه‌های اطلاعاتی پاکستان حمایت می‌شد و تنها با فشار آمریکا غیرقانونی شناخته شد. بی‌تردید گروه‌هایی متعصب در پاکستان هستند که از روند آشتی با هند به شدت ناراضی هستند و با تمام نیرو آن را تضعیف می‌کنند.