همکاری مشروط روسیه در استقرار سپر دفاع موشکی

سران کشورهای آلمان، فرانسه و روسیه برای برگزاری نشستی سه‌جانبه در فرانسه گرد هم آمدند. این نشست که از عصر دوشنبه (۲۶ مهر/۱۸ اکتبر) در شهر دیوویل در منطقه نورماندی در کنار اقیانوس اطلس آغاز شده دو روز بطول خواهد انجامید.

آنگلا مرکل و نیکلا سارکوزی، رهبران آلمان و فرانسه پیش از دیدار با دمیتری مدودف، رئیس‌جمهور روسیه دیداری جداگانه‌ با یکدیگر داشتند. دیدار سران سه کشور درباره مهم‌ترین مسایل امنیتی و اقتصادی جاری است.

یکی از اهداف مهم این دیدار تحکیم هر بیشتر مناسبات اروپا با روسیه ذکر شده است. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان در اینباره گفت: «ما می‌خواهیم که زمینه‌ی اعتماد با روسیه را هر بیشتر مستحکم کنیم.»

زمان این دیدار با توجه به نشست سران ناتو در اواخر نوامبر امسال در لیسبون و اجلاس آتی گروه ۲۰ انتخاب شده است. در نشست سران ناتو موضوع محوری در کنار تصویب استراتژی جدید این پیمان نظامی، ساخت و استقرار سامانه‌ی پدافند موشکی در اروپا است.

صدراعظم آلمان درباره سپر دفاع موشکی و نقش روسیه در آن گفت: «ما همه در یک قایق نشسته‌ایم. روسیه نیز تحلیل مشابهی از تهدیدات مهم موجود دارد.» خانم مرکل در اظهارات خود اشاره‌ای به خطر حمله موشکی ایران و یا تهدیدات تروریستی نکرد.

صدراعظم آلمان پیشتر نیز به ضرورت همکاری میان اتحادیه اروپا و روسیه اشاره کرده بود. خانم مرکل خواهان برگزاری نشست‌های مشاوره‌ای ماهانه میان وزیر امورخارجه روسیه و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا است.

به گفته دیپلمات‌های شرکت‌کننده در شامگاه دوشنبه، رهبران سه کشور درباره ایران و اوضاع خاورمیانه نیز به رایزنی پرداخته‌اند. هنوز از جزییات این گفت‌گو خبری منتشرنشده است. در پایان این نشست سه جانبه در روز سه‌شنبه (۲۷ مهر) یک کنفرانس مطبوعاتی برگزار خواهد شد.

نقش روسیه در پروژه سپر دفاع موشکی اروپا

بنا به خبرهای رسیده، مدودف از شدت ایرادت و اشکالات کرملین پیرامون مشارکت روسیه در استقرار سپر دفاع موشکی کاسته است. دیپلمات‌های حاضر در نشست شام سران سه کشور تایید کردند که دمیتری مدودف آمادگی روسیه برای پذیرش سهمی شایسته در برنامه دفاع موشکی را به آگاهی رهبران آلمان و فرانسه رسانده است.

رئیس‌جمهور روسیه تصریح کرده است که «باید برای روسیه نقشی مناسب در این موضوع انتخاب شود.» همزمان یک فرمانده بلندپایه ناتو در فرانسه تایید کرد که امکان مشارکت روسیه در استقرار دفاع موشکی وجود دارد. این مقام ناتو گفت: «ما پیام‌هایی در این زمینه از روسیه دریافت می‌کنیم، اما هنوز پرسش‌های فراوانی نیز وجود دارند.»

بنا به گزارش‌ها رسیده، ناتو رسماَ از رهبر روسیه برای شرکت در اجلاس سران ناتو در نوامبر امسال دعوت به عمل آورده است. مدودف نیز ضمن پذیرش این دعوت گفته است که در اجلاس ناتو استراتژی روسیه برای امنیت اروپا را تشریح خواهد کرد.

روسیه پس از جنگ در گرجستان از ناتو فاصله گرفت، اما پس از تلاش‌های باراک اوباما و لغو ساخت یک‌جانبه سپر موشکی از سوی آمریکا، دور جدیدی از مناسبات میان مسکو و ناتو شکل گرفت.

روسیه نه تنها هم‌اکنون از عملیات ناتو در افغانستان پشتیبانی لجستیکی می‌کند، بلکه در مناقشه اتمی با ایران نیز جانب کشورهای غربی را گرفته است و در تحریم‌ها با جامعه جهانی همراهی چشمگیری از خود نشان می‌دهد. سارکوزی تصریح کرد که «روسیه دوست ماست و می‌خواهیم که این دوستی ادامه یابد.»

ترکیه: ایران تهدیدی برای ناتو نیست

ترکیه نیز روز دوشنبه (۱۸ اکتبر / ۲۷ مهر) در قبال ایجاد سپر دفاع موشکی از سوی ناتو جانب احتیاط را گرفت و خواستار توضیحات فنی بیشتری در مورد این طرح شد. مسئولان ترکیه همچنین اعلام کردند که این سپر دفاع موشکی نباید ایران را به عنوان منشاء تهدید مشخص کند.

ناتو پیش از این اعلام کرده بود که هدف از سپر دفاع موشکی، حمایت از کشورهای عضو ناتو در صورت بروز هرگونه درگیری نظامی با ایران در سایه پرونده هسته‌ای این کشور است.

یک مسئول وزارت خارجه ترکیه به رویترز گفت که آنکارا با مشخص کردن کشورهای مشخصی مثل ایران و سوریه به عنوان خطر و منبع تهدید، مخالف است. احمد داوداوغلو وزیر خارجه ترکیه نیز روز جمعه گفت که انتظار هیچ تهدیدی از همسایگان خود را نداشته و ایران و سوریه نیز تهدید برای ناتو به حساب نمی‌آیند.

ضرورت اجلاس سه جانبه

برخی ناظران سیاسی در تفسیرهای خود برگزاری دیدار میان رهبران آلمان، فرانسه و روسیه را در این مقطع زمانی کمی شگفتی‌آور‌خواندند. به گفته آنها، آنچه مایه شگفتی است عدم دعوت از باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا و یا کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در این نشست بوده است.

در سال ۲۰۰۶ میلادی نیز دیداری نسبتاَ مشابه میان رهبران سه کشور در فرانسه برگزار شده بود. خانم مرکل پیش از دیدار با رهبران فرانسه و روسیه گفت: «موضوع مهم این است که در نشست‌های کوچک می‌توان به صراحت درباره همکاری‌‌های مشترک سخن گفت.»

برای جلوگیری از ناخشنودی ورشو، نشستی سه جانبه میان فرانسه، آلمان و لهستان نیز در شهر وایمار در فوریه ۲۰۱۱ در نظر گرفته شده است.

SI/DK