«هشت مارس سال آینده قطعا هشت مارس بهتری خواهد بود»

دلارام علی در ۲۲ خرداد سال ۱۳۸۵ در تجمع زنان در میدان هفت تیر تهران به همراه ۷۰ تن دیگر بازداشت شد و دادگاه وی را به ۲ سال و ۱۰ ماه حبس تعزیری و ۱۰ ضربه شلاق محکوم کرد. وی در آبان ماه سال ۸۶ به دایره‌ی اجرای احکام فراخوانده شد تا حکم صادره در مورد وی اجرا شود. با اعتراضات فراوان داخلی و بین‌المللی، و نیز تلاش وکلای وی، اجرای حکم او به دستور رئیس قوه قضائیه به تعویق افتاد، ولی وی همچنان در حالت بلاتکلیف به سر می‌برد.

دلارام علی با اشاره به زندانی شدن عالیه اقدام‌دوست، یکی دیگر از فعالان زن که هم‌پرونده او بوده، می‌گوید، فشارها بر فعالان زن بیشتر شده و گویا قرار است با اجرای اولین حکم قطعی، بقیه‌ی احکام نیز اجرا شوند.

در عین حال او امیدوار است که با تلاش‌های زنان در داخل و خارج کشور، سال پیش رو برای زنان، بهتر از سال گذشته باشد.

دلارام علی تلاش زنان ایرانی خارج از کشور برای برقراری ارتباط سازنده با داخل را مثبت و ارزنده خوانده و امیدوار است که این همبستگی بتواند آینده‌ی روشنی را برای جنبش زنان ایران رقم زند.

دویچه‌وله: خانم علی، سفر شما به آلمان به چه منظوری صورت گرفته است؟ آیا قصد ماندن در اینجا را دارید؟

دلارام علی: نخیر، من برای شرکت در یک کنفرانس به آخن آمدم. در واقع از طرف کانون «ره‌آورد» دعوت شدم که در جشن هشت مارس شرکت کنم و صحبتی هم در رابطه با جنبش زنان در ایران داشته باشم. قصد ماندن ندارم. بعد از اتمام کنفرانس به ایران برمی‌گردم.

آیا خروج شما با مشکلی روبه‌رو نشد؟

نه. خوشبختانه برای آمدن با مشکلی مواجه نبودم. امیدوارم که برای برگشتن هم با مشکلی مواجه نشوم.

اخیرا در کنفرانس مطبوعاتی که وکلای فعالان زن در تهران تشکیل دادند، خانم ستوده، یکی از وکلای شما، در مصاحبه‌ با رادیو دویچه‌وله به مورد شما اشاره کرد و گفت که همچنان حکم شما در بلاتکلیفی بسر می‌برد. اگر ممکن است توضیح بدهید که الان پرونده‌ی شما در چه مرحله‌ای است؟

فکر می‌کنم نزدیک دو ماه پیش آخرین حکم پرونده‌ی من صادر شد که در واقع من از دو اتهامی که داشتم، یعنی «اقدام علیه امنیت ملی» و «تبلیغ علیه نظام» تبرئه شده بودم ویک بار دیگر به اتهامی که در دادگاه تجدیدنظر اول از آن تبرئه شده بودم، یعنی «برهم زدن نظم عمومی»، مجددا به آن متهم شدم. بعد ما با مشورت وکلا ما نامه‌ای برای رییس دادگستری استان تهران نوشتیم و اعلام کردیم که متهم شدن به عین یک عنوان مجرمانه که یکبار از آن تبرئه شده‌ای، خلاف قانون است. این نامه پذیرفته شد و رییس دادگستری استان تهران اجرای حکم را متوقف کرد و پرونده دوباره به هیات نظارت ویژه‌ در قوه قضاییه فرستاده شد. در واقع نکته‌ای که الان وجود دارد این است که هیات نظارت باید دوباره راجع به این پرونده اعلام رای بکند و با توجه به موردی که اخیرا برای هم پرونده‌ای من، یعنی عالیه اقدام‌دوست، پیش آمده، این خطر می‌رود که چون آخرین حکمی که برای من هم صادر شده بود، حکم تعزیری بود، دوباره این حکم تایید بشود و در واقع من هم به زندان منتقل بشوم.

خانم علی شما سال گذشته تا پای زندان رفتید. یعنی نزدیک به اجرای حکم‌تان بود که دستور توقف اجرای حکم داده شد. ولی یکسال بعداز شما عالیه اقدام‌دوست که شما هم به آن اشاره کردید، هم پرونده‌ی شما، دستگیر و روانه‌ی زندان شد. آیا از مقایسه‌ی این دو اتفاق، ما می‌توانیم به این نتیجه برسیم که فشار بر فعالان زن در یکسال اخیر در ایران بیشتر شده ؟

قطعا. من فکر می‌کنم که فشار در یکسال اخیر، با تمرکز بیشتر در چندماه اخیر، خیلی بیشتر شده و فرصتی که من به دست آوردم برای این که بتوانم به حکمم اعتراض بکنم، در واقع اصلا به عالیه اقدام دوست داده نشد. یعنی به منزلش در فومن رفتند و او را تحت الحفظ به اوین آوردند و اصلا فرصتی داده نشد که بخواهد به حکم صادر شده اعتراضی بکند. من فکر می‌کنم این برخورد تند نشان می‌دهد که به دنبال این هستند که برخورد جدی‌تری با فعالین حوزه‌ی زنان بکنند و متاسفانه هم از تنهایی عالیه اقدام دوست و هم از دور بودنش از تهران نهایت استفاده شد و این که توانستند در زمانی که اصلا نه خود عالیه اقدام دوست انتظارش را داشت، نه وکلایش و نه ما، اینطوری او را بازداشت کنند و به زندان ببرند. من فکر می‌کنم این زنگ خطر خیلی بزرگی‌ برای تمام کسانی است که الان حکم تعزیری دارند یا در واقع احکامی دارند که هنوز صادر نشده است. برای این که وقتی یکبار این اتفاق می‌افتد و در واقع اولین زندانی جنبش زنان با حکم قطعی به زندان می‌رود، یعنی دارد راهی باز می‌شود که پیش از این باز نبوده است.

فکر می‌کنید با نزدیکتر شدن به ایام انتخابات، آیا از شدت این فشارها کاسته بشود یا بر آن‌ها افزوده خواهد شد؟

متاسفانه سابق براین به این شکل بود، یعنی معمولا نزدیک شدن به انتخابات یک مقدار فضا را امن‌تر می‌کرد. ولی اتفاقی که امسال دارد می‌افتد، حداقل در یکی دوماه گذشته نشان می‌دهد که خیلی فضا به این سمت نیست و شاید دقیقا عکس‌اش هم هست. یعنی فشار دارد مدام بیشتر می‌شود. من نمی‌دانم چقدر می‌شود به بعد از عید خوشبین بود، ولی فعلا الان اتفاقی که در این یکی دوماه گذشته افتاده، حکم عالیه اقدام دوست، بازداشت نفیسه آزاد و دو نفر دیگر از فعالان کمپین و حکم ناهید کشاورز و اتفاقاتی که دارد هر روز می‌افتد، نشان می‌دهد که برخوردها دارد خیلی سریع‌تر و جدی‌تر پیگیری می‌شود.

خانم علی در آستانه‌ی هشت مارس روز جهانی زن هستیم. وضعیت جنبش زنان در ایران را نسبت به هشت مارس سال گذشته اگر بخواهید خیلی خلاصه مقایسه کنید، در این مورد چه می‌گویید؟

من فکر می‌کنم که می‌شود دو جور نگاه کرد. از لحاظ فشاری که بر جنبش زنان وجود دارد، فکر می‌کنم که امسال شاید همه‌ی ما فشار بیشتری را احساس می‌کنیم. بهرحال یکی از یاران ما الان در زندان است، حکم‌های زیادی در یکسال گذشته برایمان صادر شده و نفس کشیدن در فضای فعالیت در حوزه‌ی زنان، مدام دارد سخت‌تر می‌شود. منتها به لحاظ اتفاقاتی که در خود جنبش زنان دارد می‌افتد، فکر می‌کنم که ما نسبت به یکسال گذشته پیشرفت زیادی کردیم. کارهای جدیدی یاد گرفتیم، خلاقیت‌های بیشتری نشان دادیم، توانستیم در مقاطع مختلف با ائتلاف کردن با همدیگر کارهای بزرگی انجام بدهیم. و فکر می‌کنم تا حدود زیادی شاید هشت مارس سال گذشته کمی در فضای ساکت‌تری بودیم، ولی امسال به نظر می‌آید در عین‌حال که فشارهای زیادی وجود دارد، ولی هرکدام از گروهها حالا چه با ائتلاف باهم چه به صورت فردی توانسته‌اند برنامه‌های زیادی را در راستای اهدافشان انجام بدهند و فکر می‌کنم، یعنی امیدوارم که بتوانیم هشت مارس پرشورتری هم داشته باشیم.

شما الان چندین روز است که در اروپا بسرمی‌برید. وضعیت زنان ایرانی داخل اروپا را، زنانی که خودشان را عضوی از جنبش زنان می‌دانند در مقایسه با زنانی که خودشان را عضو این جنبش در داخل ایران می‌دانند، خیلی خلاصه برای ما مقایسه کنید.

برای من فضای خیلی جالبی‌ست. من پیش از این هیچ وقت در این فضا نبودم. یعنی در میان آدمهایی که سالهاست از ایران آمده‌اند و الان به نوعی نسبت به این حرکت احساس تعلق خاطر می‌کنند. فکر می‌کنم که خیلی نگاه قشنگی به جریان زنان دارند و این که در عین حال که خودشان را عضوی از این حرکت می‌دانند، تمام سعی‌شان این است که صدای داخل ایران را منعکس کنند. و فکر می‌کنم که راه درستی را انتخاب کرده‌اند، یعنی این نزدیک شدن کمک می‌کند که هم صدای زنانی که در ایران دارند فعالیت می‌کنند منعکس بشود و هم زنان ایرانی که خارج از ایران هستند از فضای فعالیت دور نشوند. فکر می‌کنم برقراری این ارتباط و تحکیم آن می‌تواند خیلی به همه‌ی ما کمک بکند و من واقعا خوشحالم که توانستم حالا در کنار این دوستان در چند برنامه‌ی مختلف شرکت بکنم. حتا فضای فعالیت زنان را تا حدودی در کشورهای اروپایی ببینم، شکل فعالیت‌شان را از نزدیک مشاهده کنم. برای من فضای جدید و جالبی‌ست و فکر می‌کنم که بیشتر کسانی را که هوادار یا حامی حرکت‌های زنان در داخل هستند خیلی مشتاق می‌بینم به این که بدانند در ایران دقیقا چه اتفاقی می‌افتد. یعنی تجربه‌های فرد فرد ما خیلی برایشان ارزشمند است و خیلی دوست دارند بیشتر بدانند، بیشتر با ما آشنا بشوند و بیشتر با جوانها آشنا بشوند. و فکر می‌کنم این خیلی خوب است.

و این پیوند و همراهی که میان این دو گروه زنان، زنان ایرانی داخل وخارج از کشور می‌بینید، آیا می‌تواند ما را امیدوار بکند به این که هشت مارس سال آینده وضعیت زنان در ایران کمی بهتر از امروز باشد یعنی می تواند روی وضعیت زنان تاثیر بگذارد؟

امیدوارم. یعنی امیدواری همه‌ی ماست. چه ما که در ایران داریم فعالیت می‌کنیم، چه ایرانی‌هایی که خارج از کشور دارند فعالیت می‌کنند امیدشان این است که هرسال بتوانیم هشت مارس بهتری نسبت به سال پیش داشته باشیم. ولی در عین حال که همه‌ی ما این امید را داریم، فکر می‌کنم که چیزهای دیگری مثل فشارهایی که مدام دارد به ما تحمیل می‌شوند خیلی نقش دارند در این که بتوانیم چطور هشت مارسی را در سال آینده داشته باشیم. امید همه‌ی ما این است و امیدوارم که ناامید نشویم.