ناکامی اجلاس اتحادیه عرب

اجلاس اتحادیه عرب در شهر "سرت" لیبی پس از دو روز (۲۷ و ۲۸ مارس) بحث و گفت‌وگو به کار خود پایان داد. با وجود آنکه موضوعات مهمی، از جمله روند صلح در خاورمیانه و مناقشه اتمی ایران، در دستور کار بیست و دومین نشست اتحادیه عرب قرار داشت، سران کشورهای عربی بار دیگر ناتوانی خود را برای اخذ تصمیمات سیاسی مهم به نمایش گذاشتند و در مقابل با حمایت از عمر البشیر، رهبر سودان و محکومیت ایران به خاطر «اشغال جزایر سه‌گانه» به طرح موضوعات فرعی پرداختند.

محل برگزاری اجلاس در لیبی و میزبانی قذافی، از همان آغاز سبب ناخشنودی برخی از سران کشورهای عربی و عدم شرکت آنان در اجلاس شد. ملک عبدالله ‌ابن عبدالعزیز، پادشاه عربستان سعودی، به خاطر مشاجرات لفظی با قذافی در نشست‌های قبلی اتحادیه عرب از شرکت در اجلاس لیبی خودداری کرد. حسنی مبارک، رئیس‌جمهور مصر، برای درمان بیماری‌اش در آلمان به سر می‌برد و به جای خود هیئتی را به ریاست "احمد نظیف"، نخست‌وزیر این کشور به لیبی فرستاد.

نبیه بری، رئیس‌مجلس لبنان درپی رایزنی با میشل سلیمان، رئیس‌جمهور این کشور اعلام کرد که رئیس‌جمهوری لبنان، اجلاس لیبی را تحریم خواهد کرد. به گفته وی دستگاه قضایی لبنان در خصوص ناپدید شدن امام موسی صدر وهمراهانش برای قذافی حکم صادر کرده است.

جلال طالبانی به خاطر اعلام نتایج انتخابات عراق، از شرکت در اجلاس پوزش خواست و به جای وی هوشیار زیباری، وزیر امورخارجه عراق، روانه اجلاس شد. اما پس از برافراشتن پرچم قدیمی عراق از دوران صدام حسین، به دستور نوری‌المالکی، زیباری نیز لیبی را ترک کرد. نخست‌وزیر عراق ضمن انتقاد شدید از اقدام قذافی، رهبر لیبی را به خاطر حمایت از شخصیت‌های بعثی در عراق محکوم کرد.

سران مغرب، یمن، امارات وجیبوتی نیز به دلایلی گوناگون از جمله غایبان اجلاس اتحادیه عرب بودند. در مجموع ۲۲ کشور آسیایی و آفریقایی عضو اتحادیه عرب هستند.

روند صلح در خاورمیانه و مناقشه اتمی

عمرو موسی، رئیس اتحادیه عرب، از کشورهای عضو خواست، که در پی گزینه تازه‌ای به جای مذاکرات جاری برای برقراری صلح در خاورمیانه باشند. به گفته رئیس اتحادیه عرب، روند صلح خاورمیانه به نقطه عطفی رسیده و زمان تغییر آن فرا رسیده است. موسی در اجلاس اتحادیه عرب تصریح کرد که کشورهای عربی در ۲۰ سال گذشته به هیچ چیز دست نیافته‌اند و اسراییل در این مدت توانسته، سیاست دلخواه خود را به پیش برد.

در حالی‌که رئیس ‌اتحادیه عرب، روند صلح در خاورمیانه را شکست خورده خواند، بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد که به عنوان مهمان در این اجلاس شرکت داشت، از کشورهای عربی خواست که از تلاش‌های آمریکا برای پیشبرد مذاکرات صلح پشتیبانی کنند.

از سوی دیگر بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه ، تصریح کرد که ابتکار صلح خاورمیانه موثر نبوده، زیرا دولت ائتلافی اسراییل به رهبری نتانیاهو آمادگی واقعی برای انجام مذاکرات را ندارد.

محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین نیز اعلام کرد، بدون توقف ساخت شهرک‌‌های یهودی، امکان مذاکرات غیرمستقیم با اسراییل وجود ندارد.

پیرامون مناقشه اتمی و احتمال برقراری تحریم‌های علیه ایران سخنی جدی به میان نیامد. در مقابل اتحادیه عرب برای حل مشکلات خاورمیانه و انزوای بیشتر اسراییل پیشنهاد کرد که از کمک‌های دو کشور تاثیرگذار ایران و ترکیه بیش از پیش سود برده شود.

جانبداری از حاکمیت امارات بر سه جزیره ایرانی

سران کشورهای شرکت‌کننده در اجلاس لیبی در بیانیه پایانی خود، باردیگر از ادعای حاکمیت امارات متحده عربی بر سه جزیره ایرانی ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک حمایت کردند. کشورهای عربی همچنین از ایران خواستند، که به «اشغال جزایر سه‌گانه» پایان داده و آنها را به امارت باز پس دهد. اتحادیه عرب سیاست تهران مبنی بر ساخت واحدهای مسکونی در این جزایر را به شدت محکوم کرد و خواهان رسیدگی به مالکیت جزایر در شورای امنیت سازمان ملل شد.

همزمان بشار اسد در اجلاس اتحادیه عرب از همه رهبران شرکت‌کننده خواست که حکم بین‌المللی بازداشت عمرالبشیر، رهبر سودان را نادیده بگیرند. قذافی نیز ضمن انتقاد شدید از دادگاه بین‌المللی جزایی، این نهاد وابسته به سازمان ملل را نشانه "نوع نوینی از تروریسم جهانی" دانست.

SI/BM