میراث حکیم در مجلس اعلای اسلامی عراق
۱۳۸۸ شهریور ۱۱, چهارشنبه
مجلس اعلای اسلامی عراق در بیانیه‌ای رسمی اطلاع داد که سید عمار حکیم، فرزند ۳۸ ساله‌ی عبدالعزیز حکیم، به ریاست مجلس اعلای اسلامی عراق انتخاب شده است. این تصمیمی قابل پیش‌بینی بود، زیرا مجلس اعلای اسلامی عراق بیش از هر چیز ارگانی است که نفوذ دینی خاندان حکیم را در عرصۀ سیاست نمایندگی می‌کند، و میراث آیت الله سید محسن حکیم، نیای بزرگ این خاندان را ادامه می‌دهد. این امر با سنت رایج در تاریخ شیعه با تداوم اصل امامت در "بیت رسول‌الله" نیز سازگار است.
خاندان حکیم به ویژه در میان شیعیان جنوب عراق، حرمت و منزلتی بسیار بالا دارد و با تکیه به پشتیبانی مردمی توانسته است مبارزه‌ای دیرسال را با حکام سنی مذهب عراق پیش ببرد. صدام حسین با سیاستی به شدت ضدایرانی و ضدشیعی، به نابودی خاندان حکیم کمر بست و تمام پسران آیت‌الله حکیم، غیر از دو پسر او سید محمد باقر و سید عبدالعزیز را به قتل رساند. این دو موفق شدند به ایران فرار کنند و از حمایت جمهوری اسلامی که تازه به قدرت رسیده بود، برخوردار شوند.
با این که آیت‌الله روح‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی، در دوران مبارزات طولانی خود با رژیم شاه، حمایت و پشتیبانی زیادی از آیت‌الله حکیم ندیده بود، اما رژیم جمهوری اسلامی فرزندان حکیم را در پناه گرفت، و البته تلاش کرد از نفوذ و حیثیت دینی آنها بهره‌برداری کند. به تشویق و حمایت سران ایران بود که "مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق" توسط فرزندان حکیم پایه‌گذاری شد.
تنگنای سیاسی مجلس اعلای اسلامی
مجلس اعلای اسلامی یکی از بزرگ‌ترین گروه‌های سیاسی حاضر در پارلمان عراق است، اما چهره‌ی سیاسی این جریان روز به روز کمرنگ‌تر می‌شود. به نظر کارشناسان مسائل عراق، مجلس اعلای اسلامی نقش سیاسی مهمی در آینده ایفا نخواهد کرد، و این امر دلایلی چندگانه دارد.
با سرکوب شدید خانواده‌ی حکیم در زمان صدام حسین، کمابیش تمام ستون‌های اصلی این خانواده و نزدیکان آن نابود شده است. رژیم صدام صدها نفر از این خانواده و حامیان آن را به قتل رساند. اکنون از نسل اول فرزندان حکیم دیگر کسی نمانده و ریاست به نسل دوم رسیده است، که هنوز تجربه و اعتبار زیادی ندارد.
سید محمد باقر حکیم، نخستین رئیس مجلس اعلای عراق، که تجارب مبارزاتی فراوانی داشت، در تابستان سال ۲۰۰۳ میلادی تنها سه ماه پس از بازگشت به عراق، در شهر نجف ترور شد. از آن زمان عبدالعزیز حکیم، آخرین پسر سید محسن حکیم، ریاست مجلس اعلای اسلامی را به عهده گرفت.
پیوندهای خارجی
پیوندهای استوار خاندان حکیم با جمهوری اسلامی اگر روزگاری به نفع مجلس اعلای اسلامی بود، امروز مانعی بر سر راه رشد آن است. بسیاری از گروه‌های ملی و دینی عراقی که دلبستگی‌ها و تعصبات ملی دارند، از همکاری با این گروه پرهیز می‌کنند، زیرا آن را نسبت به منافع ملی عراق بی‌علاقه می‌دانند.
علاوه بر نیروهای ملی، برخی از سازمان‌های شیعی مانند "حزب الدعوه" که بر سیاستی مستقل تکیه می‌کنند، نیز عملا از طیف نیروهای پیرامون خاندان حکیم فاصله می‌گیرند. نیروهای افراطی شیعی، مانند پیروان مقتدی صدر، نیز همواره به پیوندهای آشکار و نهان خانواده‌ی حکیم با ایالات متحده با دیده‌ی تردید و انتقاد نگریسته‌اند.
تأسیس یک جمهوری اسلامی در عراق با الگوی حکومت مذهبی ایران، برای نیروهای سکولار عراق هیچ جذابیتی ندارد. برنامه‌ها و رهنمودهای مجلس اسلامی عراق در اساس رنگ دینی دارد و به سختی می‌تواند برای این نیرو در آینده‌ی عراق، با تلاطم‌های روزافزون اجتماعی، جایگاه استواری تأمین کند.