معنای خاص رفتن مستقیم پوتین از فرودگاه به بیت خامنهای
۱۳۹۴ آذر ۳, سه‌شنبه
ولادیمیر پوتین، نخستین رئیس جمهور روسیه است که پس از سفر استالین، رهبرشوروی سابق در سال ۱۹۴۳ از ایران دیدن کرد. پوتین برای اولین بار ۸ سال پیش برای شرکت در نشست سران کشورهای حوزه‌ی دریای خزر به تهران سفر و با آیت‌الله علی خامنهای ملاقات کرده بود. خامنهای به پوتین گفت که "وجود روسیه مقتدر به نفع ایران است" و پوتین هم پاسخ داد "منافع ملت روسیه در وجود یک ایران قوی و مؤثر درعرصه بین المللی نهفته است".
در ظرف ۸ سال گذشته تحولات زیادی بین دو کشور و به ویژه بین دو رهبر روی داد. پوتین، این بار وقتی روز دوشنبه (۲ آذر/ ۲۳ نوامبر) برای شرکت در نشست مجمع کشورهای صادر کننده گاز یا "اوپک گازی" وارد تهران شد، مستقیم از فرودگاه مهرآباد به دفتر رهبری رفت.
بیشتر بخوانید: پوتین در تهران به دنبال چیست؟
صحبت‌های او با رهبر ایران چنان مهم و گرم بود که دمیتری پسکوف، دبیر مطبوعاتی رئیس جمهور روسیه اعلام کرد که گفتگوی پوتین با آیت‌الله خامنهای یک ساعت و نیم و بیش از مدت پیش‌بینی شده طول کشیده است. علی‌اکبر ولایتی مشاور رهبر ایران در امور بین‌الملل هم ملاقات پوتین را "کاری، خارج ازتشریفات" و "در تاریخ جمهوری اسلامی بی‌سابقه" توصیف کرد. ولایتی گفت: «اینکه آقای پوتین در این سفر اولویت‌بندی کرده و اولویت نخست خود را دیدار با مقام معظم رهبری گذاشت، حکایت از این دارد که وی کاملا حساب‌شده برنامه سفر را طراحی کرده و بدون هرگونه تشریفاتی مستقیم از فرودگاه به دفتر رهبری آمد و به حضور ایشان رسید و دو ساعت این گفت‌وگو به درازا کشید.»
رئیس‌جمهور روسیه ضمن نزدیک خواندن مواضع دو کشور در سوریه به خامنهای گفت: «ما متعهدیم که برخلاف برخی‌ها به شرکایمان از پشت خنجر نزنیم و هیچوقت در پشت پرده اقدامی بر ضد دوستانمان انجام ندهیم و اگر اختلافی هم داشته باشیم، با صحبت به تفاهم برسیم.»
هدایای پوتین؛ از شراب تا نسخه خطی قرآن
رئیس‌جمهور روسیه در پایان دیدارش با خامنهای یک نسخه قدیمی از قرآن را به او هدیه کرد. به نظر آلکسی موخین مدیر "مرکز مطالعات سیاسی در مسکو" و مولف زندگینامه‌ی ولادیمیر پوتین، ملاقات پوتین و خامنهای "ارزش سمبولیک" دارد و نشان میدهد که روسیه با یک "یار و شریک" منطقه‌ای سر و کار دارد که حتی بعد از توافق هسته‌ای با آمریکا هم ماهیت سیاست آن برای روسیه تغییری نکرده است.
آقای موخین که پوتین را به خوبی می‌شناسد و کتاب‌های "مستر پوتین کیست؟" و "اشتباهات پرزیدنت" را نوشته است، به دویچه وله می‌گوید: «پوتین، ایران، سوریه، فلسفه اسلامی و عمرخیام را دوست دارد. عمر خیام برای او کلید و راهگشای مشکلاتی‌ست که در خاورمیانه رخ میدهد. پوتین همیشه با توجه به علائق و به تناسب افرادی که دوست دارد هدیه میدهد، بنابراین نسخه خطی و قدیمی قرآن که به آیت‌الله خامنهای هدیه کرد چیز غیرعادی نبود و دادن هدیه نفیس بخشی از سیاستش هست.»
گفتنی است پوتین چندی پیش هم یک شراب ۱۵۰ هزار دلاری ۲۴۰ ساله برای سیلویو برلوسکونی، نخست وزیر سابق ایتالیا باز کرد.
موخین در توضیح "رفتن مستقیم و غیر متعارف پوتین از فرودگاه مهرآباد به دفتر رهبری" می‌گوید: «رئیس جمهور روسیه بدون در نظر گرفتن تشریفات سراغ کسی رفت که قدرت واقعی مملکت را در دست دارد و این حرکت او معنای سیاسی خاصی دارد. وی زیرکانه به آنچه که بین شرقی‌ها رایج هست عمل کرد و سراغ رهبر ایران رفت که در آن سرزمین قدرتمند و تعیین‌کننده است و این عمل او نشان میدهد که وی شناخت خوبی از ایران دارد.»
بیشتر بخوانید: دومین دیدار ولادیمیر پوتین با رهبر جمهوری اسلامی
موخین در ادامه تاکید می‌کند: «رئیس جمهور روسیه به خوبی آگاه هست که بدون خامنهای مناسبات دو کشور هیچوقت رشد نخواهد کرد. اکنون صحبت بر سر سوریه هست و بحران در این کشور جنگ‌زده هر دو کشور را به هم نزدیک‌تر کرده است. بدون حمایت و پشتیبانی ایران سیاست‌های روسیه در منطقه و سوریه قابل اجرا و کارساز نیست. اگر حمایت‌های ایران نباشد تاثیرگذاری روسیه در منطقه و سوریه بسیار ضعیف خواهد شد. به همین خاطر من فکر می‌کنم این روابط بیشتر عمل‌گرایانه است.»
کارشناسان روسیه نتایج دیدار "خارج از عرف پوتین و خامنهای" را پربار می‌دانند و تاکید می‌کنند که در هیچ زمانی دو کشور تا این حد به همدیگر نزدیک نبوده‌اند.
پوتین یک ساعت دیرتر به نشست اوپک گازی رسید
سومین اجلاس سران گازی هم به دلیل دیر کردن رئیس جمهور روسیه، با یک ساعت تاخیر آغاز به کار کرد. پوتین که در آغاز سخنرانی خود گوشی ترجمه همزمان را در گوش داشت نسبت به ترجمه نشدن صحبت‌های خود ابراز تعجب کرد و با حل این مشکل سخنانش را از سر گرفت.
توجه روزنامه‌های روسیه بیشتر به صحبت‌های پوتین با خامنهای بود تا سخنرانی وی در نشست اوپک گازی تهران. ریانووستی، خبرگزاری روسی بلافاصله بعد از دیدار پوتین و خامنهای از قول رئیس جمهور روسیه خبر داد که "از حریم هوایی دریای خزر برای هدف قرار دادن داعش استفاده خواهد کرد." خبرگزاری اسپوتنیک حتی از "آغاز روند تحویل موشکهای اس-۳۰۰" به ایران نوشت.
روزنامه های ایران نیز پس از سخنان مثبت خامنهای درباره پوتین از "فصل جدید روابط راهبردی" ایران با روسیه و از اینکه "اس ۳۰۰ در راه ایران است" خبر دادند.
آلکسی موخین مولف "زندگینامه‌ی ولادیمیر پوتین" هم در پایان صحبت‌های خود با دویچه وله نتیجه می‌گیرد که روسیه و ایران به رغم نزدیکی و علائق پوتین و خامنهای یار یکدیگرند ولی هنوز متحد نشده‌اند.