فرمان آغاز روند افزایش ظرفیت غنی‌سازی در ایران "عملیاتی شد"

در پی فرمان رهبر جمهوری اسلامی مبنی بر فراهم کردن مقدمات دستیابی به ۱۹۰ هزار سو غنی‌سازی اورانیوم، علی اکبر صالحی، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، در نشستی خبری در روز سه‌شنبه (۱۵ خرداد/ ۵ ژوئن) گفت که "زیرساخت ایجاد چند صد هزار سو در نطنز آماده است" و سازمان تحت سرپرستی او از فردا چهارشنبه تولید سانتریفیوژهای جدید را در این سایت آغاز خواهد کرد. او تأکید کرد که اقدامات آغازشده از سوی سازمان انرژی اتمی ایران نقض برجام محسوب نمی‌شود.

علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی، روز گذشته در فرمانی خطاب به سازمان انرژی اتمی ایران، این سازمان را موظف کرد که "در چارچوب برجام" برای رسیدن به ۱۹۰ هزار "سو" غنی سازی اورانیوم بکوشد. "سو" واحدی است برای بیان میزان کاری که به منظور جداسازی دو ایزوتوپ از یک عنصر انجام می‌گیرد و قدرت سانتریفیوژها را در جداسازی و میزان غنی‌سازی اورانیوم نشان می‌دهد.

صالحی در رابطه با فرمان خامنه‌ای و "عملیاتی" کردن آن توسط سازمان انرژی اتمی ایران به "چهار اصل" اشاره کرد. به گفته او، "التزام ایران به تعهدات پادمانی، پروتکل الحاقی و برجامی"، "صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای"، استفاده از این صنعت برای "تأمین برق و سوخت مطمئن هسته‌ای" و "ناممکن بودن هم‌زمانی تحریم و برجام"، رئوس این اصول چهارگانه هستند.

رد "برجام معیوب"

رئیس سازمان انرژی اتمی ایران افزود که "غرب" نمی‌خواهد جمهوری اسلامی از ظرفیت‌های فناوری هسته‌ای استفاده کند. صالحی با اشاره به اینکه "غرب" در تلاش برای ایجاد "شک و تردید" در افکار عمومی بر سر مقاصد ایران است، به سخنان روز گذشته خامنه‌ای اشاره کرد و گفت: «ما برجامی که به آن متعهد شده‌ایم را قبول داریم، اما برجام معیوب‌شده را قبول نداریم و قبول نمی‌کنیم بار دیگر درباره آن مذاکره کنیم. نمی‌شود هم تحریم‌ها پابرجا باشد و هم محدودیت‌ها بماند».

به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید

علی اکبر صالحی در بخش دیگری از سخنان‌اش گفت که سازمان انرژی اتمی ایران به دلیل احتمال "بدعهدی" طرف مقابل "زمان را از دست نداده" و خود را از پیش برای "همه سناریوها" آماده کرده بوده است. او با اشاره به همین "آمادگی" و با بیان اینکه "دست سازمان انرژی اتمی روی ماشه است"، افزود: «نباید اینطور باشد که وقتی بزرگان نظام دستوری دادند ما تازه دور خودمان بچرخیم».

او افزود که سازمان تحت سرپرستی او بر اساس دستورالعمل حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، در حال پیگیری تولید "یو اف۶"، "یو اف۴" و مرکز تولید سانتریفیوژهای جدید است.

صالحی گفت: «مثلا در تولید UF6، چون که ماده اولیه کیک زرد نداشتیم، لذا کارخانه ما خوابیده بود و الان ۴۰۰ تن داریم و الان یک انتخاب و اختیار است که رئیس جمهوری محترم فرمودند که این کارخانه را راه‌اندازی کنید و این کارخانه را رفع عیب کرده و نوسازی کنید. ما الان نمی‌خواهیم این کارخانه را با ظرفیت حداکثری به کار بگیریم، بلکه می‌خواهیم با ظرفیت حداقلی به راه اندازیم. بهتر است تا پایان برجام صبر نکنیم تا آن زمان به رفع عیوب و بازسازی آن اقدام کنیم و آماده باشیم برای زمانی که برجام پایان پذیرد. و همینطور نیروگاه بوشهر نیازمند سالانه ۲۸۰ تن ماده اولیه اورانیوم است و بالاخره قرار است روزی سوخت آن را داخل تهیه کنیم، چه بهتر برای آن زمان آماده باشیم».

اجرای کامل فرمان تا "دو سال آینده"

رئیس سازمان انرژی اتمی ایران با اشاره به اینکه برای تولید سانتریفیوژ «ما نه تنها پل‌های پشت سر را خراب نکردیم، بلکه پل‌های بیشری ساختیم»، مدعی شد که "اگر برجام فرو بریزد" جمهوری اسلامی می‌تواند طی یک سال و نیم تا دو سال آینده به ظرفیت مورد نظر خامنه‌ای یعنی "۱۹۰ هزار سو" برسد.

معاون رئیس جمهوری ایران هم‌زمان تأکید کرد که اقدامات آغازشده از سوی جمهوری اسلامی "به معنای شکست مذاکرات" با کشورهای اروپایی نیست، بلکه با این هدف که «طرف مقابل احساس نکند ما در شرایطی هستیم که هم برجام را بپذیریم و هم تحریم را، دوستان تصمیم گرفتند چنین اقداماتی انجام شود». صالحی در نهایت مدعی شد که ایران در "بازطراحی" رآکتور اراک هم "جلوتر از زمان‌بندی" آن است و "طراحی تفصیلی" آن به چینی‌ها داده شده و اینک در آستانه تأیید نهایی است.

هم صالحی و هم بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، امروز اعلام کردند که جمهوری اسلامی طی نامه‌ای آغاز اقدامات خود در راستای افزایش ظرفیت غنی‌سازی اورانیوم را به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اطلاع داده است.

رهبر جمهوری اسلامی برای نخستین بار در سال ۱۳۹۳ خواهان دستیابی ایران به ۱۹۰ هزار سو در زمینه غنی‌سازی اورانیوم شده بود. همان زمان، علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، درباره این رقم توضیحاتی داده و اورانیوم غنی‌شده به این میزان را برای تامین سوخت نیروگاه بوشهر لازم دانسته بود.

سوخت نیروگاه بوشهر در حال حاضر از سوی روسیه تامین می‌شود و از شروع ساخت و تکمیل نیروگاه‌های مشابه هم هنوز خبری نیست. قرارداد تامین سوخت نیروگاه بوشهر چند سال دیگر به پایان می‌رسد، ولی می‌تواند تمدید شود. کارشناسان اصولا دستیابی به این میزان از تولید اورانیوم غنی‌شده در ایران را مستلزم خروج از برجام و همچنین امکانات تکنیکی بالایی می‌دانند که رسیدن به آنها زمان‌بر است. ضمن آن که خود مسئولان جمهوری اسلامی، ایران را به لحاظ استحصال ذخایر اورانیوم در شرایطی نمی‌دانند که تامین‌کننده ماده لازم برای چنین میزانی از تولید باشد.

فرمان خامنه‌ای برای روند افزایش ظرفیت غنی‌سازی در حالی "عملیاتی" شده که اسرائیل چندی پیش اتهام تداوم مخفی‌کاری در برنامه هسته‌ای را متوجه ایران کرده بود. بنیامین نتانیاهو دهم اردیبهشت‌ماه گذشته از وجود یک "آرشیو مخفیانه اتمی" در تهران خبر داد که دستگاه امنیتی اسرائيل از وجود آن آگاه شده و در عملیاتی محرمانه به آنها دست یافته است. ، نخست‌وزیر اسرائیل گفت که ایران یک برنامه گسترده تحقیقاتی برای ساخت بمب اتمی در آینده را به شکل مخفیانه حفظ کرده و جهانیان را "فریب" داده است. او ادعا کرد که در عملیات محرمانه خود به ۵۵ هزار صفحه و ۵۵ هزار فایل دیجیتال حاوی اطلاعات برنامه هسته‌ای ایران دست یافته است. نتانیاهو برجام را یک "توافق وحشتناک" خواند و گفت، این توافق هرگز نمی‌بایستی امضا می‌شد، زیرا به ادعای او "این توافق بر دروغ استوار است".

توافق هسته‌ای ژوئیه ۲۰۱۵ (تیر ۱۳۹۴) با ایران موسوم به برجام، جمهوری اسلامی را موظف به محدودیت شدید غنی‌سازی اورانیوم به مدت ۱۵ سال کرده است. برجام همچنین دست آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را در دسترسی و نظارت بر تمام تأسیسات اتمی ایران باز می‌گذارد. در مقابل این محدودیت‌ها، برجام زمینه توقف تحریم‌های هسته‌ای علیه جمهوری اسلامی را به وجود آورده بود.

اما دونالد ترامپ، رئیس جمهوری ایالات متحده که همواره برجام را "بدترین توافق" خوانده بود، روز ۸ ماه مه گذشته (۱۸ اردیبهشت) ضمن اعلام خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران، خبر از بازگشت قریب‌الوقوع و حتی تشدید تحریم‌های معلق‌شده علیه جمهوری اسلامی را داد. به رغم خروج آمریکا از برجام، اتحادیه اروپا و به‌خصوص سه کشور امضاکننده برجام یعنی بریتانیا، فرانسه و آلمان در تلاش برای حفظ توافق هسته‌ای با ایران هستند.