فرسایشی شدن مناقشه اتمی؟ • مصاحبه

دویچه وله: شن مک کورمک سخنگوی وزارتخارجه آمریکا جلسه روز سه شنبه در برلین را جلسه چاره‌جویی نامیده. از طرفی در خبرها هست که او در روزهای اخیر تلاش کرده انتظارها از نشست برلین را پایین بیاورد. چه اتفاقی افتاده که بحث قطعنامه سوم تنزل پیدا کرده است؟

حسن شریعتمداری: این اتفاق، شاید توافق‌هایی باشد که ما هنوز از محتوای ‌آنها خبر نداریم. اطلاعاتی هست که بیمه‌های بزرگ دولتی در آلمان و ایتالیا، دوباره تسهیلات خود را برای معاملات داخل ایران، برقرار کرده‌اند. همچنین صحبت از یکسری گفتگوهایی است که هنوز آثار آن مشخص نیست.

در خبرها هست که تلاش اصلی در حال حاضر برای فشار بر ایران، قطعنامه علیه بانک‌های ایرانی و بطور کلی عرصه تجاری است. این تناقضی ندارد با فعالیت دوباره برخی بانک‌ها و بیمه‌ها با ایران؟

بطورکلی، تناقض‌هایی بین سیاست‌های اعلام شده و آنچه امروز در عمل دیده می‌شود، وجود دارد. امروز سخن از تشدید تضییقات اقتصادی در قطعنامه سوم است اما عملا بانک‌ها به اندازه گذشته سختگیری نمی‌کنند و بیمه‌ها معاملات را پوشش می‌دهند. البته صحبت این بوده که چند موسسه اقتصادی دیگر در قطعنامه سوم، شامل تحریم شوند. باید منتظر بود و دید که این تناقض‌ها در عمل و گفته، به کجا ختم می‌شود و نتیجه این دوگانگی‌ها چیست.

چندی قبل هم اداره حسابرسی امور دولتی آمریکا اعلام کرده بود که تحریم‌های اقتصادی کارا نبوده‌اند و ایران مشکلات را دور می‌زند....

اگر قرار بود تضییقات اقتصادی‌های موثر در سرمایه‌گذاری کلان در ایران را همچنان ادامه بدهند، مسلما آثار آن در اقتصاد ایران نمایان بود. مهم توافق ‌های احتمالی سیاسی است که نتیجه آن را در مسائل اقتصادی می‌بینیم. ما هنوز از این توافق‌های سیاسی اطلاع زیاد نداریم. باید دید آیا مثلا در زمینه اینست که ایران به طور آبرومندانه از غنی‌سازی اورانیوم شانه خالی کند؟ راه حلی بینابینی پیدا شده؟ هنوز چون در یک مرحله واسطه‌ای هستیم، هیچگونه اظهارنظر قطعی نمی‌توان کرد.

دولت ایران روی گزارش امنیتی آمریکا مانور زیادی داد و پس از سفر برادعی به تهران نیز جدی‌تر از گذشته، تاکید می‌کند که جمهوری اسلامی تنها به آژانس پاسخ می‌دهد...

فعلا بازگشت پرونده اتمی ایران از شورای امنیت به آژانس در دستورکار نیست. فعلا چیزی که آقای احمدی نژاد و نظام جمهوری اسلامی می‌خواهد، با تصمیم‌های آقای البرادعی تناسبی ندارد. اما گزارش آقای البرادعی به آژانس و شورای امنیت تاثیر مهمی خواهد داشت در اجماع یا عدم اجماع سران ۵ بعلاوه ۱ در نشست آینده شورای امنیت و مسلما تا آنجا که امروز ما مطلع هستیم، لحن این گزارش چندان به ضرر ایران نخواهد بود.

به نظر شما تلاشی که ایران برای یارگیری چین در مناقشه اتمی می‌کند، به کجا خواهد انجامید؟

چین درنهایت همراه غرب باقی خواهد ماند اما بهیچوجه سیاستی افراطی نسبت به ایران نداشته و درآینده هم نخواهد داشت. ازطرفی مایل به دستیابی ایران به انرژی هسته‌ای در حد تبدیل به سلاح نیست اما از سوی دیگر، نمی‌خواهد روابط تجاری خود با ایران را هم منوط به دیکته غرب کند. مسلما چین موضع خود را حفظ خواهد کرد و اگر غرب انعطاف بیشتری در سیاست های خود با ایران نشان دهد، چین دیگر برخی محذورات کنونی را نخواهد داشت.

ممکن است این حالت، بردی از نظر سیاسی برای چین باشد؟ به این معنا که نوعی استقلال از خود نشان داده؟

چین در سیاست خارجی در قبال ایران قوی نیست و اصولا در دنیا در زمینه سیاست خارجی فعالیت چشمگیری ندارد. چین بیشتر منافع اقتصادی خود را در نظر دارد و در این زمینه بسیار فعال و موفق است. در آینده هم من فکر نمی‌کنم چین بخواهد در زمینه سیاست خارجی از خود رفتار چشمگیری نشان دهد یا دنبال استقلال در خاورمیانه باشد.