"ظرفیت‌های فراوان" در سفر روحانی به ترکمنستان و آذربایجان
۱۳۹۷ فروردین ۷, سه‌شنبه
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، برای دیداری سه‌روزه از ترکمنستان و آذربایجان بامداد سه‌شنبه (۷ فروردین/ ۲۷ مارس) عازم عشق‌آباد، پایتخت ترکمنستان، شد. او در نخستین سفر خارجی‌اش در سال نوی خورشیدی پس از عشق‌آباد عازم باکو، پایتخت آذربایجان، خواهد شد. روحانی گفته است که این سفر به دعوت رسمی رؤسای جمهوری دو کشور همسایه ایران و در پاسخ به سفر آنان به تهران انجام می‌شود.
محمود واعظی و محمد نهاوندیان، رئیس دفتر و معاون اقتصادی رئیس جمهور و بیژن زنگنه، عباس آخوندی، محمد شریعتمداری و رضا اردکانیان، به ترتیب وزیران نفت، راه و شهرسازی، صنعت، معدن و تجارت و وزیر نیروی دولت دوازدهم، روحانی را در سفرش همراهی می‌کنند.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
رئیس جمهوری ایران پیش از ترک تهران گفت، سیاست ایجاد "روابط نزدیک با کشورهای همسایه"، در دولت دوازدهم "با سرعت بیشتری" ادامه خواهد یافت. او همچنین از "ظرفیت‌های فراوان" برای توسعه روابط تهران با عشق‌آباد و باکو سخن گفت.
از جمله محورهای رایزنی روحانی با همتایان‌اش در ترکمنستان و آذربایجان "مسایل دوجانبه، منطقه‌ای، بین‌المللی" و نیز "توسعه مناسبات اقتصادی و فرهنگی" عنوان شده است.
امضای سند همکاری با باکو در حوزه نفت و گاز
حسن روحانی در کنار "توسعه روابط سنتی" با ترکمنستان و آذربایجان، موضوع "ترانزیت منطقه و اتصال آب‌های جنوبی به منطقه آسیای مرکزی و قفقاز" را از مسایل پراهمیت سفرش به این دو کشور خواند. او گفت: «ارتباط ما با آسیای مرکزی و قفقاز از طریق ترکمنستان و جمهوری آذربایجان است».
روحانی با اشاره به امضای "سند فعالیت مشترک ایران و جمهوری آذربایجان برای احداث راه‌آهن رشت به آستارا" در جریان سفرش گفت: «همچنین سند همکاری دو کشور در زمینه نفت و گاز دریای خزر نیز امضا می‌شود که این سند مهمی در راستای توسعه روابط اقتصادی تهران – باکو است».
بیشتر بخوانید: درآمد میلیاردی دلاری ایران و آذربایجان از کریدور شمال-جنوب
به گفته روحانی، ایران می‌خواهد با طرح اتصال راه‌آهن چابهار به زاهدان و از طریق بندر چابهار به آسیای مرکزی و با طرح اتصال راه‌آهن رشت به آستارا به قفقاز، روسیه و اروپا متصل شود.
"اهمیت" سفرها برای "حل معضلات منطقه"
نخستین سفر حسن روحانی در سال نوی خورشیدی به ترکمنستان و آذربایجان در حالی صورت می‌گیرد که جمهوری اسلامی به دلیل سیاست‌های منطقه‌ای‌اش، به‌خصوص در سوریه و یمن، وارد تنشی کم‌سابقه با برخی کشورهای منطقه به‌ویژه عربستان سعودی شده است.
ایران، آذربایجان و ترکمنستان در کنار روسیه و قزاقستان بیش از ربع قرن است که بر سر سهم خود از دریای خزر با هم اختلاف دارند. البته بخش شمالی خزر طبق توافق‌نامه‌های دوجانبه و سه‌جانبه عملا بین کشورهای روسیه، قزاقستان و آذربایجان تقسیم شده است، اما محدوده آبی در بخش جنوبی خزر میان ایران، آذربایجان و ترکمنستان هنوز مشخص نیست.
ترکمنستان از جمله سابقه اختلاف بر سر صدور گاز هم با ایران دارد و حتی تا حد شکایت از ایران به دادگاه بین‌المللی لاهه نیز پیش رفته و خواستار دریافت غرامت میلیاردی از ایران شده است. تنش‌هایی هم بر مرزهای آبی دو کشور وجود داشته که آخرین آنها کشته شدن دو ماهیگیر ترکمن ایرانی توسط مرزبانان ترکمنستان در روز اول فروردین ماه سال جاری (۱۳۹۷) بود. وزارت خارجه ایران یک روز پس از این حادثه خواستار "توضیح فوری و رسمی" دولت ترکمنستان شد.
بیشتر بخوانید: ترکمنستان از ایران به دادگاه دیوان داوری لاهه شکایت کرد
روابط ایران با جمهوری آذربایجان نیز بی‌حاشیه نبوده و مناسبات نزدیک این کشور با اسرائیل که جمهوری اسلامی آن را دشمن شماره یک خود می‌داند، همواره یکی از دغدغه‌های تهران بوده است. از سوی دیگر جمهوری سکولار آذربایجان تبلیغات مذهبی هدایت‌شده از سوی حکومت اسلامی ایران را برای کشور خود که اکثریتی شیعه‌مذهب دارد، خطری جدی محسوب می‌کند.
سفرهای پیش روی روحانی اما با توجه به فشارهای بین‌المللی به ایران به خاطر سیاست‌های منطقه‌ای‌اش، برای جمهوری اسلامی از اهمیت زیادی برخوردار است. روحانی روز گذشته نیز در نشست سران سه قوه جمهوری اسلامی بر اهمیت سفر خود به ترکمنستان، آذربایجان و سپس به ترکیه تأکید کرده و گفته بود: «امیدواریم در این سفرها روابط ایران با کشورهای همسایه و این سه کشوری که خواهم رفت، روابط مستحکم‌تری شود و معضلاتی که در منطقه است را بتوانیم حل کنیم و منطقه ما به سمت ثبات و امنیت بیشتر حرکت کند». او در مورد سومین سفرش در سال جدید نیز گفته بود که "به‌زودی" اجلاسی در ترکیه با حضور سران کشورهای ترکیه،روسیه و ایران "برای مسئله آینده و امنیت سوریه" برگزار خواهد شد.