طرح جدید آمریکا برای ممانعت از گسترش سلاح‌های هسته‌ای

در طرح ارائه شده به سازمان ملل، نام کشور مشخصی به میان نیامده است، ولی بر لزوم اجرای قطعنامه‌های پیشین سازمان ملل در تحریم ایران و کره‌ی شمالی تأکید شده است.

در این طرح همچنین از کشورهای عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای خواسته شده که به وظایف خود تمام و کمال عمل کنند. کشورهای غیرعضو نیز فراخوانده شده‌اند که با پیوستن به این پیمان هر چه سریعتر زمینه‌های الزام‌آوری جهت اجرای آن برای همه‌ی کشورها را فراهم کنند. طرح همچنین خواهان آن است که «همه‌ی کشورها در مذاکرات در باره‌ی اقدامات موثر برای محدودسازی سلاح‌های هسته‌ای و خلع سلاح اتمی فعالانه شرکت کنند و در تهیه‌ی یک قرارداد جامع و عمومی خلع سلاح با نظارت‌های شدید بین‌المللی، ایفای نقش کنند.» ممنوعیت آزمایش‌های اتمی نیز از دیگر خواست‌های محوری در طرح آمریکاست.

مقامات دولت اوباما امیدوارند که در جلسه‌ی شورای امنیت در روز ۲۴ سپتامبر که به مسئله سلاح‌های اتمی اختصاص دارد، طرح یادشده نیز در دستور بحث وبررسی قرار گیرد. این جلسه در چارچوب اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل برگزار خواهد شد و هدایت آن را باراک اوباما به عهده دارد.

قرارداد منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را تا کنون ۱۸۹ کشور جهان امضا و تصویب کرده‌اند. پاکستان، هند و اسرائیل که دارای سلاح‌های اتمی یا مظنون به داشتن این گونه سلاح‌ها هستند، پیمان یادشده را امضا نکرده‌اند. این پیمان دارای نواقصی است که مذاکرات برای بازبینی و رفع آنها تا کنون بی‌نتیجه مانده است. دور بعدی این مذاکرات سال ۲۰۱۰ شروع خواهد شد.

چرخش در واشنگتن و پیونگ یانگ

در همین حال، آمریکا از آمادگی خود برای مذاکره مستقیم با کره‌ی شمالی خبر داده است. فیلیپ کروالی، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در توضیح این چرخش گفته است که کشورش برای بازگرداندن کره‌ی شمالی به پشت میز مذاکرات شش جانبه، حاضر است با این کشور مذاکرات دوجانبه‌ای داشته باشد.

واشنگتن تا کنون از مذاکرات مستقیم با پیونگ یانگ امتناع می‌کرد و شرط چنین مذاکره‌ای را تغییر موضع رهبران کره‌ی شمالی در ادامه‌ی برنامه‌ هسته‌ای این کشور و چشم‌پوشی از ادامه‌ی این برنامه می‌دانست.

سخنگوی وزارت خارجه‌ی آمریکا در ادامه‌ی اظهارات خود ابراز امیدواری کرده است که مذاکره با پیونگ یانگ سبب شود رهبران این کشور علاوه بر حضور مجدد در مذاکرات شش جانبه، گام‌های مثبتی در راستای عاری‌سازی‌ شبه‌جزیره‌ی کره از سلاح‌های اتمی بردارند. هنوز زمان و مکان مذاکرات آمریکا و کره‌ی شمالی اعلام نشده است.

زمینه‌ها و نشانه‌ها

ماه آوریل گذشته پس از آن که شورای امنیت کره‌ی شمالی را به دلیل آزمایش‌های اتمی و موشکی‌اش محکوم کرد، این کشور مذاکرات شش جانبه را به عنوان اعتراض ترک کرد. در مذاکرات شش جانبه کشورهای آمریکا، چین، روسیه، ژاپن، کره‌ی شمالی و کره‌ی جنوبی حضور دارند و موضوع محوری آن پایان‌دادن به برنامه هسته‌ای‌ کره‌ی شمالی است.

کره‌ی شمالی از چندین هفته‌ی پیش تبلیغاتی را در زمینه دستیابی عنقریب این کشور به امکان تولید اورانیوم غنی‌شده و توانایی برای تبدیل زباله‌های پلوتونیوم به سلاح هسته‌ای به راه انداخته است. پیونگ یانگ همزمان علائم و پیام‌های مثبتی نیز به واشنگتن ارسال کرده و نماینده‌ی باراک اوباما در مسائل مربوط به کره‌ی شمالی را به دیدار از این کشور دعوت کرده است. ماه گذشته‌ی میلادی دیپلمات‌های کره‌ی شمالی در دیداری از ایالت نیومکزیکو آمریکا، ضمن دیدار با فرماندار این ایالت بر تمایل کشورشان به مذاکرات مستقیم با آمریکا تأکید کردند.

اوایل ماه اوت، بیل کلینتون، رئیس جمهور پیشین آمریکا به پیونگ یانگ سفر کرد و توانست در گفتگو با مقامات کره‌ی شمالی، دو خبرنگار آمریکایی را که در زندان این کشور به سر می‌بردند آزاد کرده و به آمریکا بازگرداند. این سفر گرچه خصوصی اعلام شد، اما کلینتون با کیم جونگ ایل، حاکم کره‌ی شمالی نیز دیدار و مذاکره کرد. تحولات مثبت اخیر در مواضع هر دو کشور ظاهراَ با دیدار کلینتون از پیونگ یانگ بی‌ارتباط نیستند.

FW/MM