طالبان علیه تاجیکستان

کشورهای آسیای میانه اعلام آمادگی کردند که برای مبارزه علیه گروه طالبان در زمینه انتقال تدارکات نیروهای خارجی در افغانستان همکاری کنند. تا کنون ترکمنستان، ازبکستان و تاجیکستان که با افغانستان هم مرزهستند با انتقال محموله های غیرنظامی و کمک های بشردوستانه ناتو به افغانستان موافقت کرده اند. حال این کشورها بیم دارند که منطقه دچار بی ثباتی گردد.

چرا تاجیکستان تهدید شد؟

علیرغم اینکه همه کشورهای آسیای میانه اعلام آمادگی کردند که با نیروهای خارجی در افغانستان همکاری کنند ولی طالبان به دولت تاجیكستان درباره همكاری این كشور با آمریکا و ناتو هشدار داده و آن را اعلام جنگ با طالبان برشمرد. "عبدالواسع معتصم آقا " رئیس شورای سیاسی گروه طالبان افغانستان در مصاحبه ای با شبکه عربی الجزیره اعلام كرد: «اگر تاجیکستان به همكاری با آمریكا ادامه دهد و از عملیات نظامی علیه طالبان حمایت كند با پیامدهای جدی مواجه خواهد شد. این بدین معناست که آنها در تجاوز و تعدی به اسلام و کشور همسایه شریک هستند». لازم به یادآوری است، تاجیكستان چند روز قبل رسما با انتقال نیروهای ائتلاف از خاك این كشور به افغانستان موافقت کرد. این مسئله خشم طالبان را برانگیخت.

بیم مقامات تاجیک

مقامات رسمی تاجیکستان درباره سخنان رئیس شورای سیاسی گروه طالبان واکنشی نشان نداده اند. ولی آنها تهدیدات طالبان را جدی گرفته اند، زیرا این تهدید از سوی یکی از سران مهم گروه طالبان انجام گرفته. دولت تاجیکستان بیم دارد، گروههای تندرو مذهبی بویژه در مناطق صعب العبور تاجیکستان که دولت مرکزی کنترل کمتری دارد، نفوذ کنند و خطری جدی برای دولت تاجیکستان بوجود آورند. در سالهای اخیر در شهر دوشنبه انفجارهایی روی داده بود که پلیس تاجیکستان تابحال موفق به دستگیری عاملین انفجارها نشده است.

کنترل مساجد و مدارس دینی

در ماههای اخیر دولت تاجیکستان فعالیت های مذهبی برخی از گروه‌های اسلامی را محدود کرد. حجاب در مدارس ممنوع شد. مساجد و مدارس دینی نیز به شدت تحت کنترل دولت قرار گرفت. بنظر برخی از کارشناسان تاجیک این اقدام دولت به دلیل جلوگیری از گرایش جوانان به گرایش های به گروههای تندرو اسلامی بوده است. بنظر نورمحمد خالق زاد تحلیل گر سیاسی تاجیک تابحال پس از استقلال تاجیکستان بیش از 3 هزار مسجد در این کشور مرمت و یا ساخته شده اند. وی در مصاحبه با دویچه وله به کنترل این مساجد هم اشاره می‌کند: "در ساختارهای حکومت در گذشته کمیته امور دینی تاسیس شده که تمامی موسسات دینی و امام خطیبان مساجد نیز با تائید این کمیته می‌توانند فعالیت کنند." خالق زاد در ادامه صحبت هایش توضیح می‌دهد که تاجیکستان و دیگر جمهوری های مسلمان آسیای مرکزی از نفوذ بیشتر اسلام بیم دارند.

اقدامات تروریستی ناموفق

پس از موضع‌گیری طالبان در قبال دولت تاجیکستان فعالیت های گروه‌های مسلح تشدید یافته است. در مرز ازبکستان و قرقیزستان یک گروه مسلح به اداره پلیس ازبکستان هجوم برد. یک عملیات انتحاری نیز در شهر آندیجان رخ داده است. در پایتخت ترکمنستان نیز در محله ای بنام "حیتروکا" نیروهای دولتی یک گروه مسلح را پیش از آن به شدت سرکوب کردند. گفته می‌شود ترکمنستان برای سرکوب این گروه مجبور شده از توپخانه ارتش استفاده کند. مقامات دولتی تابحال درباره ماهیت این گروه اظهارنظر نکرده اند. ولی یک خبرنگار محلی به افزایش فشار دولت بر گروههای مذهبی اشاره می‌کند.

نارضایتی مردم از سرکوب گروه‌های مذهبی

سرکوب گروهای دینی توسط دولت های آسیای مرکزی خشم بخشی از مردم را برانگیخته، زیرا آنها در دوران شوروی سابق از محرومیت های دینی رنج برده‌اند. برای ممانعت از توسعه گروهای افراطی دولت تاجیکستان تلاش می‌کند ابتکار عمل را بدست گیرد. در این راستا سال ۲۰۰۹ رسما سال "ابوحنیه" اعلام شده است. دولت همچنین تلاش دارد زمینه های قانونی برای فعالیت های دینی شهروندان فراهم آید. تاجیکستان تنها کشور آسیای مرکزی است که احزاب مذهبی به رسمیت شناخته شده اند و در چارچوب قوانین این کشور فعالیت دارند. از سوی دیگر گروههای افراطی نیز توانستند بین جوانان نفوذ کنند و آنها را تحت تاثیر خود قرار دهند.

گروه طالبان تابحال در خصوص اقدامات تروریستی علیه تاجیکستان چیزی بیان نکرده است ولی عملیات انتحاری و درگیری های مسلحانه پس از تهدید تاجیکستان انجام گرفته است.

نویسنده: طاهر شیرمحمدی

تحریریه: بهنام باوندپور