ریسک خروج داراییهای ایران از بانک‌های اروپایی
۱۳۸۹ شهریور ۶, شنبه
محمود بهمنی، رییس کل بانک مرکزی ایران با اعلام خروج داراییهای ایران از بانک‌های اروپایی عنوان کرده که «هنر ما این است که با تحریم‌ها مقابله کنیم.» وی پیش از این نیز خواستار کاهش وارادت توسط دولت برای جلوگیری از عواقب تحریم‌ها شده بود.
دکتر احمد علوی، کارشناس و استاد اقتصاد مقیم سوئد از ریسک و هزینه‌‌ی بالای این تصمیم می‌گوید و آن را برای اقتصاد ایران که دچار "رکود تورمی" است، تدبیری ناکارآ می‌داند.
دویچه وله: رییس بانک مرکزی ایران اعلام کرده که داراییهای بانک‌های ایرانی از اروپا خارج شده‌اند و به این ترتیب، بلوکه کردن منابع برخی بانک‌های ایران در اتحادیه اروپا بی‌تاثیر خواهد بود. از نظر عملی جابجایی حجم وسیعی پول از بانک‌ها واجد چه پیامدهایی است؟
احمد علوی:
انتقال ارز از بانک‌های اروپایی به بانک‌های خاورمیانه یا آسیای جنوب شرقی چندان اقتصادی به نظر نمی‌رسد. این بانک‌ها ریسک بالای ورشکستگی دارند و هزینه انتقال بالایی نیز دریافت می‌کنند در حالی‌که بانک‌های اروپایی بسیار معتبرند و ریسک و هزینه انتقال به آنها پایین است. طبیعی است که بلوکه کردن منابع بانک‌ها هزینه‌های بسیار بالایی به ایران تحمیل می‌کند، اما یک نگاه کارشناسی باید پیامدهای منفی این انتقال‌ها را هم در نظر گیرد.شما عوارض این انتقال را در چه می‌بینید؟
پراکنده‌کردن ذخایر ارزی در بانک‌های قوی اروپایی اقدامی بوده برای پایین آوردن ریسک و الان دارند کاری کاملا برعکس انجام می‌دهند. بانک‌های غیراروپایی ریسک بالایی دارند و غیرموثر عمل می‌کنند. این انتقال درحالی‌که ایران با رکود تورمی روبروست به نفع کارآیی اقتصادی کشور نیست. مثلا تا پیش از این تجار ایرانی می‌توانستند با انتقال سریع پول از این کشور به آن کشور اروپایی، خریدهای خود را انجام دهند. اما اینک ناچارند از طرق دیگری اقدام کنند و این در نهایت به ضرر مصرف‌کننده است. پایین آمدن کارآیی اقتصادی منجر به افزایش بیکاری نیز خواهد شد.
مقامات ایرانی می‌گویند که تحریم‌ها موجب افزایش دو برابری ذخایر ارزی شده‌اند. آقای بهمنی نیز تاکید کرده که کنترل واردات کشور در شرایط تحریم، به نفع ذخایر ارزی است. افزایش ذخایر ارزی به نوبه خود چه دستاوری محسوب می‌شود؟
افزایش ذخایر ارزی به خودی خود مثبت نیست. این در حالی مفید است که اولا برنامه‌ریزی شده باشد، دوما مدیریت باثباتی بر آن حاکم باشد و سوم این‌که موجب رشد اقتصادی و توسعه شود. اختلال در ورود کالاهای سرمایه‌ای و صنعتی به کشور موجب افزایش ذخایر ارزی شده و همان‌طور که گفتم، این‌‌همه روی کارایی و تولید و مطلوبیت زندگی در ایران اثر منفی می‌گذارد.
مادام که تحریم در کار باشد و سرمایه‌های ارزی نزد دولت و بانک‌ها معطل و حبس بمانند، هم ارزش خود را از دست می‌دهند و هم کوچکترین اثری در دینامیزم اقتصادی نخواهند داشت. بنابراین افزایش ذخایر ارزی معنای لزوما مثبتی ندارد.
مصاحبه‌گر: مهیندخت مصباح
تحریریه: بهمن مهرداد