سران جمهوری آذربایجان، گرجستان، مجارستان و رومانی روز شنبه ۲۶ آذرماه قرارداد احداث ۱۱۰۰ کیلومتر کابل‌از بستر دریای سیاه و صادرات هزار مگاوات برق از منابع خورشیدی و بادی آذربایجان به اروپا را امضا کردند.
هم‌اکنون ظرفیت تولید برق جمهوری آذربایجان کمتر از ۵ هزار مگاوات است که ۱۰ درصد آن صادر می‌شود، اما تا چند سال آینده ۴ هزار مگاوات نیروگاه بادی و خورشیدی در کشور راه‌اندازی خواهد شد و تا سال ۲۰۳۷ تنها از محل تولید انرژی‌های تجدیدپذیر، ۱۰ هزار مگاوات برق تولید خواهد شد که ۸۰ درصد آن برای صادرات در نظر گرفته شده است.
علسکر حسن‌اف، رئیس شعبه برق وزارت انرژی جمهوری آذربایجان، در گفت‌وگوی اختصاصی با بخش فارسی دویچه‌وله می‌گوید: «هم‌اکنون ۹۳ درصد از برق تولیدی کشور از نیروگاه‌های حرارتی است که با گاز کار می‌کنند. بیش از ۵ درصد برق کشور نیز از نیروگاه‌های آبی تولید می‌شود و منابع تجدیدپذیر و پاک سهم اندکی در تولید برق دارند».
او در ادامه گفت، با این حال، تمرکز دولت آذربایجان هم‌اکنون بر انرژی‌های پاک، خصوصا تولید انرژی بادی در سواحل دریای خزر است: «هم‌اکنون دو پروژه با ظرفیت تولید ۴۷۰ مگاوات برق خورشیدی و بادی در حال ساخت است و ساخت یک پروژه دیگر نیز با کمک شرکت بی‌پی بریتانیا با ظرفیت ۲۴۰ مگاوات به زودی آغاز می‌شود».
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
حسن‌اف در ادامه افزود، شرکت‌هایی از امارات و عربستان نیز در پروژه‌های انرژی پاک جمهوری آذربایجان حضور دارند و در کل تا سال ۲۰۲۷ حدود ۴ هزار مگاوات و تا سال ۲۰۳۷ حدود ۱۰ هزار مگاوات انرژی خورشیدی و بادی در کشور تولید خواهد شد که بخش اعظم آن برای صادرات خواهد بود.
او گفت، هم‌اکنون مصرف برق جمهوری آذربایجان حدود ۴ هزار مگاوات است و انتظار می‌رود در سال‌های پیش رو سالانه تنها ۳ درصد به مصرف برق کشور اضافه شود. بدین ترتیب بخش اعظم افزایش ظرفیت تولید برق برای صادرات خواهد بود.
آمارهای ۱۱ ماهه وزارت انرژی جمهوری آذربایجان نشان می‌دهد که این کشور بیش از ۲.۵ تراوات ساعت برق به کشورهای همسایه، خصوصا ایران و گرجستان صادر کرده است. تا چند سال پیش ایران صادرکننده برق به ترکیه و جمهوری آذربایجان بود، اما اکنون هر دو مشتری سابق ایران، خود به صادرکننده برق تبدیل شده‌اند.
بر اساس آمارهای وزارت انرژی جمهوری آذربایجان، در ۱۱ ماه ابتدایی امسال تولید برق کشور با رشدی ۴ درصدی به ۲۶.۵ تراوات ساعت رسیده است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا، در مراسم امضای قرارداد صادرات برق پاک آذربایجان به اروپا در بوداپست پایتخت مجارستان اعلام کرد، راهبرد اتحادیه اروپا برای پشت کردن به سوخت‌های فسیلی روسیه و تنوع بخشیدن به شرکای انرژی "قابل اعتماد"، کارساز است.
او گفت که اتحادیه اروپا آماده است تا از پروژه انتقال گاز جمهوری آذربایجان به اروپا حمایت مالی کند.
الهام شبان، مدیر مرکز مطالعات نفت خزر در باکو نیز در گفت‌وگو با دویچه وله فارسی گفت، حدود یک سال دیگر، دو نیروگاه بادی و خورشیدی جمهوری آذربایجان به ظرفیت ۴۷۰ مگاوات راه‌اندازی خواهد شد و ساخت یک نیروگاه دیگر با ظرفیت ۲۴۰ مگاوات نیز در نزدیکی مرزهای ایران در منطقه جلیل‌آباد جمهوری آذربایجان با مشارکت شرکت بی‌پی آغاز خواهد شد.
او گفت، وزارت انرژی جمهوری آذربایجان بیشترین تمرکز را بر تولید برق از توربین‌های بادی در سواحل خزر دارد که منبع عظیمی از انرژی بادی است. جمهوری آذربایجان می‌گوید، سواحلش در خزر حتی ظرفیت تولید ۲۶ هزار مگاوات برق به شرط احداث توربین‌های بادی و تاسیسات نیروگاهی را دارد.
صادرات گاز
خیز جمهوری آذربایجان برای صادرات حجم عظیمی از برق به اروپا در حالی است که این کشور از دو سال پیش صادرات گاز به اتحادیه اروپا را نیز آغاز کرده است.
امسال صادرات گاز جمهوری آذربایجان به چهار مشتری اروپایی شامل یونان، بلغارستان، آلبانی و ایتالیا از ۱۱ میلیارد متر مکعب فراتر می‌رود.
اورزولا فون در لاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا، تیرماه امسال نیز تفاهم‌نامه دو برابر کردن حجم صادرات گاز جمهوری آذربایجان را در سفری به باکو با الهام علی‌یف، رئیس‌جمهوری این کشور، امضا کرد.
با توجه به افزایش چشمگیر قیمت گاز در بازارهای جهانی به خاطر روی‌گردانی اتحادیه اروپا از گاز روسیه و ناتوانی کرملین در صادرات گاز به بازارهای شرقی، درآمدهای صادرات گاز جمهوری آذربایجان به شدت جهش یافته است.
آمارهای گمرکی جمهوری آذربایجان نشان می‌دهد که این کشور در ۱۱ ماه ابتدایی امسال نزدیک به ۱۹ میلیارد متر مکعب گاز به ارزش ۱۵ میلیارد دلار صادر کرده و در حالی که حجم صادرات گازش رشدی ۴۰ درصدی داشته، درآمد صادرات گازش نسبت به دور مشابه سال گذشته تقریبا شش برابر شده است.
به غیر از اتحادیه اروپا، گرجستان و ترکیه نیز مشتریان گاز جمهوری آذربایجان هستند.
این کشور همچنین در نظر دارد گاز ارزان روسیه را خریداری و در انبارهای زیرزمینی خود ذخیره کرده و در فصول سرد سال به مشتریان اروپایی با قیمت بالا بفروشد.
ذخایر گاز ایران بیش از ۱۰ برابر آذربایجان است، اما به خاطر عدم توسعه میادین گازی، همچنین تلفات چشمگیر گاز در مرحله تولید و انتقال، این کشور با کسری شدید گاز مواجه است.
ایران سال گذشته در زمستان روزانه ۲۵۰ میلیون متر مکعب کسری گاز داشت؛ رقم عظیمی که معادل ۱.۵ برابر مصرف گاز ترکیه و سه برابر تولید گاز جمهوری آذربایجان است.
ایران در تابستان نیز با کسری شدید برق مواجه است، چرا که طی یک دهه گذشته، رشد سالانه مصرف گاز این کشور بسیار بیشتر از رشد تولید برق بوده است. ایران در تابستان امسال با کسری حداقل ۱۴ هزار مگاوات برق مواجه بود.
همچنین سهم نیروگاه‌های خورشیدی، بادی و اتمی از تولید برق ایران در سال جاری روی هم رفته تنها یک درصد است و بخش اعظم برق کشور از نیروگاه‌های حرارتی که با گاز، مازوت و گازوئیل کار می‌کند، تولید شده است.
نیروگاه‌های آبی ایران نیز به خاطر خشکسالی با ۴۰ درصد ظرفیت خود کار کرده‌اند.
همچنین نیروگاه‌های حرارتی کماکان با راندمان پایین کار می‌کنند و متوسط راندمان این نیروگاه‌ها در ایران حدود ۳۷ درصد است؛ در حالی که این رقم در کشورهای دیگر مانند جمهوری آذربایجان و ترکیه حدود ۵۰ درصد و در کشورهای اروپایی بالای این رقم است.
نیروگاه‌های حرارتی ایران سالانه ۷۰ میلیارد متر مکعب گاز و ۲۰ میلیارد لیتر مازوت و گازوئیل مصرف می‌کنند و تلفات برق در مرحله انتقال و توزیع نیز بنابر آمارهای رسمی وزارت نیرو حدود ۱۳ درصد یا ۴۰ تراوات ساعت است که این رقم عظیم معادل تقریبا نیمی از مصرف برق در بخش خانگی، تجاری و صنایع کوچک ایران است.