خانه‌های ضدزلزله پیش ساخته در آلمان برای ایران

پرفسور گئورگ پگلز (Georg Pegels) مرد عمل است. برای همین در دفتر کارش تنها کامپیوتر و کتاب و کلاسور پیدا نمی‌شود، بلکه یک اسکلت فولادین هم هست، به طول ۵ متر و به ارتفاع دو و نیم متر با تیرهایی به شکل مورب. این استاد رشته مهندسی ساختمان می‌تواند به کمک نمونه‌ای که در دفترش دارد، به کسانی که به او مراجعه می‌کنند نشان دهد که چگونه می‌خواهد ساختمانهایی مقاوم در برابر زلزله برای ایران بسازد. ساختمانهایی که او خواهد ساخت به سبک ساختمانهای معروف به Fachwerkhaus یا باصطلاح خرپایی خواهند بود که از قدیم در حوزه اروپای مرکزی ساخته می‌شوند. در این ساختمانها دیرکهای اسکلت ساختمان از بیرون پیدا هستند.

پگلز می‌گوید:“هر کس که در طول زندگی‌اش قفسه‌ای از پیش ساخته را سوار کرده باشد و یادش رفته باشد که پشت قفسه دو میله‌ای را که باید به شکل ضربدر باشند نصب کند، می‌داند که چنین قفسه‌ای سر پا نمی‌ایستد و مثل یک متوازی الاضلاع درهم می‌شکند. بنابراین ساختمانها برای اینکه بر اثر ضربه افقی مثل متوازی‌الاضلاع در هم نشکنند، باید تیر حمال مورب در ساختارشان داشته باشند. و در معماری قدیم اروپای مرکزی چنین چیزی همیشه بطور طبیعی موجود بوده است.“

گئورگ پگلز به جای شاه‌تیرهای چوبی خانه‌های ساخته شده به سبک معماری قدیم آلمان از فولاد استفاده می‌کند. فولاد مقاوم‌تر و در ایران هم در دسترس است.

قرار است که این خانه‌ها بصورت آماده به ایران صادر شوند. علیرضا اقدام که از همکاران پروژه خانه‌سازی برای ایران است می‌گوید: “ما می‌خواهیم خانه‌ها را تاحدی از قبل ساخته و آماده کرده باشیم تا در محل ساختمان فقط لازم باشد که این قطعات را به هم وصل کنند. بطوری که اگر قسمتی از خانه نباشد، اصلا نشود آن را ساخت. و اما خانه‌ای که با این قطعات ساخته شود، در برابر زمین لرزه مقاوم خواهد بود.“

بدین ترتیب پروژه ووپرتال همزمان سه هدف را دنبال می‌کند: خانه‌های مقاوم در برابر زلزله بسازند و مساکن جدید و امکان اشتغال ایجاد کنند. چون بخشهای خانه‌های از پیش ساخته را نیروهای غیرمتخصص هم می‌توانند به هم وصل کنند.

اما به گفته گئورگ پگلز برای اینکه بتوان این ایده را به طور موفقیت‌آمیز به ایران انتقال داد ، باید در آنجا مهندسان ساختمان متخصصی داشت. وی می‌گوید: “روشهای تعلیم و محتوای دروس در کشورهای در حال رشد بسیار با اروپا تفاوت دارد. در کشورهای در حال رشد بیش از هر چیز تئوری یاد می‌گیرند و خیلی از عمل به دور هستند و دانشجویان وقتی که وارد مرحله عمل می‌شوند کاملا درمی‌مانند.“

برای آنکه بتوان این مشکل را دست کم در مورد گروه کوچکی از دانشجویان حل کرد، گئورگ پگلز برنامه‌ای را برای تبادل دانشجویی بوجود آورده است. سه سال پیش ۸۵ دانشجوی ایرانی تحصیل خود را در رشته مهندسی ساختمان در دانشگاه اصفهان آغاز کردند. این گروه در فصل پاییز امسال به ووپرتال می‌آیند تا بعد با دانش جدیدی که کسب می‌کنند در وطنشان خانه بسازند. دانشجویان آلمانی هم از این تبادل دانشجویی استفاده خواهند کرد؛ آنان اطلاعاتی در باره ساختمان‌سازی در ایران بدست خواهند آورد. گئورگ پگلز در این باره می‌گوید: “دانشجویان ایرانی دانش خود را در باره وطنشان با خود می‌آورند. اینکه چه موادی در آنجا هست، این مواد چه کیفیتی دارند، چه کارگرانی در آنجا وجود دارند و چه کارگرانی وجود ندارند.“

البته گئورگ پگلز پس از روی کار آمدن دولت جدید در ایران با مشکلهایی روبرو شد.

وی می‌گوید: “رییس جمهور احمدی نژاد رییس دانشگاه اصفهان را عوض کرد. روسای جدید چندان به پروژه‌ ما روی خوش نشان ندادند. از جمله استاد میهمان ما از اصفهان با ای میلی که تنها دربرگیرنده سه خط بود از دانشگاه اخراج شد.“

اما گئورگ پگلز امیدوار است که با وجود این پروژه خانه‌سازی به راه خود ادامه دهد. او می‌داند که باید صبور باشد تا سرانجام بتوان نخستین ساختمانهای مقاوم در برابر زلزله را در ایران ساخت. پیش از آن او باید در عرصه‌ای دیگر دست به کاری جدید بزند. و آن هم اینکه نمای خانه‌ها را طبق سلیقه مردم درست کند.

علیرضا اقدام که بزرگ شده ایران است معتقد است که ایرانیان از این خانه‌ها راضی خواهند بود. وی می‌گوید: “می‌دانیم که الان موضوع ایمنی مهمترین موضوع است و برای همین می‌شود با اطمنیان گفت که فرهنگی بین مردم بوجود خواهد آمد که این خانه‌ها را بپذیرند.“

گزارش از Svenja Üing