حمله جمهوری آذربایجان به قره‌باغ به نام "عملیات ضد تروریستی"
۱۴۰۲ شهریور ۲۸, سه‌شنبه
وزارت دفاع جمهوری آذربایجان روز سه‌شنبه ۲۸ شهریور از آغاز "اقدامات محلی ضد تروریسم برای بازگرداندن نظم قانون اساسی" در قره‌باغ خبر داد. این کشور گفت می‌خواهد از "تحریک‌های بزرگ" جلوگیری کند. به گزارش تاگس‌شاو جمهوری آذربایجان هدف خود را "از کار انداختن نیروهای ارمنی و تأسیسات نظامی آنها در منطقه‌ای" اعلام کرد که آن را "قانونا بخشی از خاک خود" می‌داند.
ساکنان شهر، ویدیوهایی را منتشر کردند که در آنها صدای آژیر و توپخانه از کوه‌های خارج از شهر استپانکرت (خان‌کندی)، پایتخت منطقه تحت اداره ارمنستان به گوش می‌رسد. همچنین ویدیوهایی منتشر شده که نشان می‌دهد مناطق مسکونی این شهر هدف حمله قرار گرفته‌اند.
ویدیویی که طرف آذربایجانی منتشر کرده نشان می‌دهد که چگونه یک سامانه ضدهوایی در نزدیکی استپانکرت منهدم شده است.
بیشتر بخوانید:درگیری‌های شدید میان ارمنستان و آذربایجان
جمهوری آذربایجان مدعی است که جنگ پس از آن آغاز شد که ارامنه قره‌باغ با کار گذاشتن مین "در خاک این کشور در شمال قره‌باغ" شش تن، از جمله چهار افسر پلیس را کشته‌اند. این در حالی است که وزارت دفاع ارمنستان چنین ادعایی را رد کرده و روز گذشته در بیانیه‌ای گفته است "همچنانکه بارها اعلام کرده، مجددا اعلام می‌کند که ارمنستان در قره‌باغ ارتش ندارد."
قره‌باغ کوهستانی در محاصره
در هفته‌های اخیر تجمع گسترده‌ای از نیروهای نظامی جمهوری آذربایجان در اطراف قره باغ کوهستانی و در مرز با ارمنستان مشاهده شده است. همچنین حمل و نقل و پروازهایی از فرودگاه‌های نظامی کشورهای متحد آذربایجان یعنی اسرائیل و ترکیه به این کشور صورت گرفته است.
این فعل و انفعالات با وضعیت قبل از جنگ دوم بر سر منطقه قره‌باغ که حدود سه سال پیش رخ داد، قابل مقایسه است. در آن زمان آذربایجان مناطقی را که ارمنی‌ها از زمان اولین جنگ در دهه ۱۹۹۰ به کنترل خود درآورده بودند، پس گرفتند.
از دسامبر ۲۰۲۲ آذربایجان به طور فزاینده‌ای رفت و آمد را از کریدور لاچین، یعنی تنها ارتباط زمینی بین بخش ارمنی‌نشین قره‌باغ کوهستانی و ارمنستان محدود کرده، به طوری که اخیرا دیگر هیچ کمکی به این منطقه نرسیده است. پس از هشت ماه محاصره، ساکنان قره باغ کوهستانی تقریباً به هیچ چیز دسترسی ندارند.
روز دوشنبه و پس از مذاکرات طولانی، دو کامیون از صلیب سرخ جهانی از طریق کریدور لاچین و دو کامیون از طرف آذربایجان به قره باغ رسیدند.
بیشتر بخوانید:بازگشایی کریدور لاچین؛ امیدی برای صلح یا آرامشی پیش از جنگ؟
طبق توافقنامه صلح ۲۰۲۰، قرار بود نیروهای حافظ صلح روسیه با دو هزار نفر از این منطقه محافظت کنند، اما روسیه به نیروهای آذربایجان اجازه تحرکات گسترده‌ای را داد. حال وزارت خارجه روسیه اعلام کرده که در حال برقراری تماس بین طرف‌های درگیر است.
میانجیگری بین‌المللی
تلاش اتحادیه اروپا، ایالات متحده آمریکا و روسیه قاعدتا باید تا پایان سال جاری میلادی به یک توافق صلح منجر شود. علاوه بر این رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه پیشنهاد برگزاری نشست میانجیگری در آخر این هفته را داده است.
انتظار می‌رود در جریان مجمع عمومی سازمان ملل که در حال حاضر در نیویورک در حال برگزاری است، گفت‌وگوهایی به این منظور صورت گیرد.
اگرچه گفته می‌شود در هفته‌های اخیر مصالحه‌هایی بین ارمنستان و آذربایجان رخ داده، اما مناقشه بر سر قره باغ تشدید شده است.
آذربایجان عملاً خواستار جذب ارامنه در قره باغ کوهستانی در این کشور است. ارمنستان در مقابل حداقل خواهان این است که دستکم حقوق و امنیت مردم منطقه تامین شود، حتی اگر تمامیت ارضی آذربایجان از جمله قره باغ را به رسمیت بشناسد.
احتمال بروز جنگ‌های چریکی
ساکنان قره باغ کوهستانی "نیروهای دفاع شخصی" با چندین هزار سرباز و تعداد محدودی تجهیزات نظامی و مهمات دارند. همه مردان در قره باغ در سن ۱۸ سالگی تحت آموزش نظامی قرار می‌گیرند و در بسیاری از خانواده ها سلاح وجود دارد.
به گفته کارشناسان، نیروهای مسلح آذربایجان ممکن است موفق به انهدام مواضع نظامی ارمنستان شوند، اما مبارزان می‌توانند به جنگل‌ها عقب نشینی کنند و از آنجا یک جنگ چریکی را ادامه دهند.
تخمین زده می‌شود که از ۱۲۰ هزار ساکن قره باغ کوهستانی ۶۰ تا ۷۰ هزار نفر هنوز در آنجا مانده باشند. وزارت دفاع آذربایجان در بیانیه‌ای مطبوعاتی اعلام کرد: «کریدورهای بشردوستانه و مراکز پذیرایی در جاده لاچین و سایر نقاط برای اطمینان از خروج جمعیت از منطقه خطر ایجاد شده است.»
اگر حملات آذربایجان ادامه پیدا کند، باید انتظار موج پناهندگی بزرگی از ارامنه قره باغ کوهستانی را داشت که حتی ممکن است وسیع‌تر از سال ۲۰۲۰ باشد. این امر می‌تواند به تنش‌های سیاسی در ارمنستان منجر شود.