توافق‌نامه دولت آلمان و عراق بر سر بازگرداندن پناهجویان
۱۴۰۲ اردیبهشت ۲۷, چهارشنبه
دولت فدرال آلمان قصد دارد در راستای سیاست‌های جدید پناهجویی مبنی بر بازگرداندن متقاضیان به کشورهای خود، توافق‌نامه‌هایی با سایر کشورها امضا کند. گزارش‌های منتشر شده حاکی از آنند که نخستین توافق‌نامه از این دست، اول هفته گذشته در برلین به امضای مقامات برلین و بغداد رسیده است.
اولاف شولتس صدراعظم آلمان در کنفرانس مطبوعاتی که در حاشیه نشست مهاجرت و پناهندگی برگزار شد به روزنامه‌نگاران اعلام کرد: «مهمترین تغییر در بلندمدت، میان‌مدت و حتی کوتاه مدت این خواهد بود که آلمان وارد شکل کاملا جدیدی از مشارکت در مهاجرت خواهد شد.»
آنچه که شولتس در نشست به آن اشاره نکرد، معاهده‌ای بود که در راستای دستیابی به چنین نوع جدیدی از همکاری و مشارکت، کمی پیش از بیان این سخنان به امضا رسیده بود.
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
خبر امضای این توافق‌نامه را نخستین بار رسانه‌های آلمانی به نقل ز منابع خود منتشر کردند. بر اساس اطلاعات منتشر شده، این توافق‌نامه در حال حاضر معاهده‌ای حقوقی و الزام‌آور نیست اما یک "بیانیه مشترک" یا اصطلاحا "Joint Declaration" محسوب می‌شود.
بر اساس اظهارات صدراعظم آلمان، افزایش روزافزون شمار پناهجویان در آلمان، سبب شده که امضای چنین توافق‌نامه‌ای از اهمیت بسیاری برخوردار باشد.
بیشتر بخوانید:آلمان از راه حلی برای سیاست پناهجویی اتحادیه اروپا خبر داد
امضای چنین توافق‌نامه‌ای با دولت عراق، همچنین موفقیت بزرگی برای دولت آلمان و نماینده مسئول آن "یواخیم اشتامپ" از حزب دمکرات آزاد به شمار خواهد رفت. عراق از جمله کشورهایی محسوب می‌شود که پناهجویان بسیاری از آن‌ها راهی آلمان می‌شوند.
با این همه، دستیابی به این موفقیت یعنی امضای نخستین توافق‌نامه پناهجویی، هنوز به صورت رسمی اعلام نشده است. دلیل آن می‌تواند این باشد که معاهدات با موضوع پناهجویی طی سال‌های گذشته در مواردی به سرعت لغو شده‌اند و از این رو، عجله‌ای برای اعلام خبر آن وجود ندارد.
یکی از سخنگویان وزارت کشور آلمان اعلام کرد که برلین در حال پیش‌برد گفتگوهایی در این زمینه با کشورهای مختلف است و محور مذاکرات به صورت خلاصه این است که مهاجرت‌های غیرقانونی باید محدود شوند و مسیرهای مهاجرت قانونی فعال شوند.
بیشتر بخوانید: دو برابر شدن تقاضای پناهجویی و انتقاد به سیاست مهاجرتی آلمان
مذاکرات میان دو کشور از ماه‌ها پیش آغاز شده بود. با وجود این، جزییات آن برای شبکه‌های WDR و NDR که این خبر را برای نخستین بار منتشر کردند، مشخص نیست. بر اساس تحقیقات روزنامه‌نگاران این شبکه‌‌ها، موضوع توافق‌نامه میان آلمان و عراق، نه تنها بازگرداندن پناهجویان به عراق، بلکه تسهیل مهاجرت قانونی به اروپا برای عراقی‌ها بوده است. تا کنون طرف عراقی در این خصوص حاضر به پاسخگویی به خبرنگاران نشده است.
یکی دیگر از مواردی که بر اساس اخبار منتشر شده در میان بندهای توافق‌نامه امضا شده است، ارتقا و گسترش آموزشگاه‌های زبان آلمانی و همچنین مدارس و آموزشکده‌های فنی و حرفه‌ای در عراق است که نه فقط برای یافتن کار احتمالی در آلمان، بلکه اساسا برای توسعه آینده خود عراق در نظر گرفته خواهد شد. همچنین بنا شده که در آلمان، به دلیل موضوعات و جنبه‌های مختلف چنین اقدامی، چند وزارتخانه با یکدیگر همکاری کنند.
بیشتر بخوانید: ۹۷۹ ایرانی در فهرست اخراج از شمال آلمان
پیش از این بازگرداندن پناهجویان به عراق همواره با شکست مواجه شده بود. یکی از دلایل آن، دشواری تعیین هویت و ملیت افراد پناهجو اعلام شده بود. تا پایان سال ۲۰۲۲ حدود ۳۵ هزار عراقی در آلمان زندگی می‌کردند که در نهایت باید این کشور را ترک کنند. اما ۳۲هزار تن از آن‌ها با برگه ''دولدونگ'' به معنی تحمل شده، همچنان در آلمان زندگی می‌کنند و در خصوص ۷۹۰۰ نفر نیز به دلیل مفقود شدن اوراق هویتی، هیچ اقدام خاصی نمی‌توان انجام داد.
بیشتر بخوانید: ثبت بیش از ۸۸۰ هزار درخواست پناهندگی در اروپا در سال ۲۰۲۲
از این رو در سال ۲۰۲۲ تنها ۴۷۱ مورد اخراج شهروندان عراقی انجام شد که اکثر آن‌ها نیز به کشورهای ثالث بازگردانده شدند. بر اساس آمار‌های منتشر شده تنها ۷۷ شهروند عراقی مستقیما به کشورشان فرستاده شدند و ۹۰۷ تن نیز به صورت داوطلبانه و با استفاده از کمک‌های دولتی به عراق بازگشتند.
سیاست اروپا در برابر دولت عراق و بحران پناهجویی چه خواهد بود؟
بر اساس تحقیقات شبکه‌های خبری WDR و NDR آلمان، طی هفته‌های گذشته بحث‌ها و گفتگوهای بسیاری در سطح کشورهای اروپایی در خصوص نحوه تعامل با دولت عراق در خصوص مهاجرت صورت گرفته است. گزارش‌های داخلی حاکی از آنند که اغلب دولت‌های اروپایی با سیاست کنونی دولت عراق در قبال تعداد پناهجویانی که به کشور مبدا بازگشت داده می‌شوند موافق نیستند. در همین راستا کشورهای اروپایی خواستار آن شده‌اند که اعطای ویزا به شهروندان عراقی محدود شود.
به گفته اولاف شولتس صدراعظم آلمان، این کشور در حال تهیه یک "ساختار نمونه" برای گسترش چنین معاهده‌ای است. چنین توافق‌نامه‌هایی پیش از این نیز در دولت ائتلافی مورد بحث قرار گرفته بود اما توافق بر سر مسئولیت یوآخیم اشتامپ مدتی طول کشیده بود.
تعداد پناهجویان در آلمان به رقم بی‌سابقه‌ای رسیده است
نشست مهاجرت و پناهندگی هفته پیش در شرایطی برگزار شد که تعداد درخواست‌های پناهندگی در آلمان در چهار ماه نخست سال ۲۰۲۳ به حدود ۱۰۲ هزار مورد رسیده است و این به معنای افزایش ۷۸ درصدی در مقایسه با دوره زمانی مشابه در سال ۲۰۲۲ است.
سال گذشته در مجموع، حدود ۲۱۸ هزار درخواست پناهندگی در آلمان ارائه شد که این رقم بعد از سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ بی‌سابقه اعلام شده است.
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
براساس توافق‌نامه نشست روز چهارشنبه مهاجرت و پناهجویی، دولت فدرال و ایالت‌های آلمان در خصوص مدرن کردن سامانه‌های آی‌تی به توافق رسیدند تا از این طریق، فرایند رسیدگی به درخواست‌های پناهندگی تسریع شوند. در حال حاضر این فرایند به طور متوسط ۲۶ ماه طول می‌کشد. با مدرن‌سازی سیستم‌های آی‌تی روند اخراج پناهجویانی که درخواست آن‌ها مورد پذیرش قرار نگرفته نیز شتاب خواهد گرفت.
همچنین در این نشست، دولت فدرال و ایالت‌ها در خصوص افزایش حداکثر مدت زمان بازداشت مهاجران پیش از اخراج، از ۱۰ روز به ۲۸ روز به توافق رسیدند. از این رو صدور حکم بازداشت و اجرای آن پیش از اخراج احتمالی پناهجویان آسان‌تر خواهد شد.