توافق ایران و غرب بر سر آغاز مذاکرات هسته‌ای
۱۳۸۷ تیر ۱۴, جمعه
به گزارش رسانه‌های ایران، سعید جلیلی، دبیر شورای عالی امنیت ملی و مسئول مذاکرات هسته‌ای با غرب، بعد از ظهر روز جمعه (۴ ژوئیه) با خاویر سولانا، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و نماینده‌ی گروه ۱+۵ در مذاکرات هسته‌ای با ایران، تلفنی گفت‌وگو کرده است. این دو به توافق رسیده‌اند که اواخر تیرماه مذاکرات خود را بر سر بسته‌ی پیشنهادی غرب از سر گیرند.
رسانه‌های ایران همچنین خبر دادند که پاسخ ایران به نامه‌ی وزیران خارجه‌ی گروه ۱+۵، روز جمعه تحویل سولانا داده شده است. سخنگوی سولانا، شامگاه جمعه (۴ ژوئیه) در بروکسل دریافت پاسخ ایران را تایید کرد، اما درباره‌ی محتوای آن اظهارنظری نکرد. پاسخ ایران از طریق سفیر جمهوری اسلامی در بروکسل به سولانا ارائه شده است.
بسته‌ی پیشنهادی پنج عضو دائم شورای امنیت و آلمان، روز ۱۴ ژوئن در تهران توسط خاویر سولانا به مقام‌های ایران تحویل داده شد. این بسته دربرگیرنده‌ی مجموعه‌ای از مشوق‌ها در ازای تعلیق غنی‌سازی اورانیوم است. شش قدرت بزرگ، شرط آغاز مذاکرات بر سر بسته‌ی پیشنهادی خود را "تعلیق غنی‌سازی اورانیوم از سوی ایران" اعلام کرده‌اند.
به همراه بسته‌ی مشوق‌ها، نامه‌ای نیز از سوی وزیران خارجه گروه ۱+۵ به ایران ارائه شده که در آن «تعلیق شش هفته‌ای» با هدف آغاز مذاکرات مقدماتی، پیشنهاد شده است.
هنوز از جزئیات پاسخ ایران به بسته‌ی پیشنهادی غرب گزارشی انتشار نیافته است. به نظر می‌رسد توافق سولانا و جلیلی برای آغاز مذاکرات در روزهای آینده، به معنای پذیرش دست‌کم یک تعلیق کوتاه مدت غنی‌سازی اورانیوم، از سوی حکومت ایران باشد.
"ابراز خرسندی" سولانا
رسانه‌های ایران نوشته‌اند خاویر سولانا، از "حسن نیت" ایران در پاسخ به نامه وزیران خارجه شش بزرگ تشکر و از توافق برای آغاز مذاکرات، "ابراز خرسندی" کرده است.
نشانه‌هایی از واکنش مثبت ایران به بسته‌ی پیشنهادی غرب و احتمال تغییر رویه‌ی ایران از سه روز پیش پدیدار شد. روز دوشنبه (دهم تیرماه) یکی از نمایندگان مجلس خبر داد که غلامرضا آقازاده، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، در کمیسیون انرژی مجلس حاضر شده و طی گزارشی درباره‌ی آخرین وضعیت پرونده‌ی هسته‌ای، گفته است، به این نتیجه رسیده‌ایم که مذاکرات با گروه ۱+۵ آغاز شود.
این نماینده‌ی مجلس به نقل از آقازاده گفت: «در بسته پیشنهادی تعلیق غنی‌سازی به شدت قبلی نیست و به همین دلیل حرکت رو به جلو است و باید مذاکرات را شروع کنیم.»
آشکارترین نشانه‌ی تغییر در رفتار مقام‌های ارشد جمهوری اسلامی، در اظهارات علی‌اکبر ولایتی، مشاور امور بین‌الملل آیت‌الله خامنه‌ای بازتاب داشت. او سه‌شنبه‌ی گذشته (۱۱ تیرماه) به روزنامه‌ی "جمهوری اسلامی" گفت، پذیرش بسته‌ی پیشنهادی غرب به مصلحت ایران است.
ولایتی گفت: «هم‌اکنون آمریکا و آنهایی که خلاف مصالح ما عمل می‌کنند، می‌خواهند پیشنهادها را نپذیریم و از همین رو روشن می‌شود که پذیرش، به مصلحت ماست.»
مناقشه‌ی شش ساله
مناقشه‌ی اتمی ایران با غرب شش سال پیش و پس از آن آغاز شد که جامعه بین‌المللی پی برد که دولت ایران به مدت ۱۸ سال سرگرم فعالیت هسته‌ای بوده، بدون آن که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را در جریان بگذارد. ایران یکی از امضا‌کنندگان معاهده‌ی منع گسترش سلاح‌های اتمی است و می‌بایست فعالیت‌های اتمی خود را به طور کامل به آژانس اطلاع می‌داد.
از آن پس، ایران زیر فشار جامعه بین‌المللی برای شفاف‌سازی پیشینه و ماهیت برنامه‌ی اتمی خود شد که تاکنون نیز ادامه دارد. اما خودداری ایران از همکاری کافی با آژانس موجب بالاگرفتن بحران و ارجاع پرونده‌ی ایران به شورای امنیت در روزهای آغازین سال ۱۳۸۵ شد. شورای امنیت تا کنون با تصویب سه قطعنامه‌ی الزام‌آور، به طور جدی از ایران خواسته است غنی‌سازی اورانیوم را متوقف کند. ایران اما از پذیرش این خواسته خودداری می‌کند.
غنی‌سازی اورانیوم موضوع مرکزی در مناقشه اتمی ایران و غرب است. ایران ادعا می‌کند که اورانیوم غنی‌شده را برای مصرف در نیروگاه‌های تولید برق لازم دارد، اما غرب گمان دارد که حکومت ایران زیر پوشش پروژه‌ی تولید برق هسته‌ای، برای دستیابی به بمب اتمی تلاش می‌کند. خودداری از پذیرش قطعنامه‌های شورای امنیت، موجب برقراری تحریم‌هایی علیه ایران شده که آخرین آن تحریم بانک ملی، بزرگترین بانک دولتی ایران، از سوی اتحادیه اروپا است.
م / خبرگزاری رویترز، ایسنا