تحول در نگاه جامعه آلمان به سکس و روابط جنسی
۱۳۹۴ تیر ۹, سه‌شنبه
امروزه می‌توان بدون داشتن رابطه‌ای جنسی قدم به "دنیای سکس" گذاشت؛ فقط به یک کلیک نیاز است تا در به روی این دنیا باز شود.
سایت‌های اینترنتی گوناگونی وجود دارند که به طور رایگان فیلم‌های سکسی کوتاه عرضه می‌کنند و به کاربر این امکان را می‌دهند که حتی مقوله‌ی مورد نظر خود را انتخاب کند؛ از "سکس زنان همجنس‌گرا" گرفته تا "سکس در فضای باز". شاید این فیلم‌ها از کیفیت دیجیتالی چندانی برخوردار نباشند، اما کاربر را به هر حال به "دنیای سکس" می‌برند، آن هم به‌شکل رایگان.
آن دسته از کسانی هم که راهی دیگر را ترجیح می‌دهند، می‌توانند برای دیدن بدن‌‌های برهنه سراغ نشریات، فیلم‌های سنگین یا شوها و میزگردهای تلویزیونی بروند. در واقع امروزه در آلمان دیگر موضوعی در ارتباط با سکس، مسائل جنسی و "ناز و نوازش" وجود ندارد که علنی و بی‌پرده درباره آن بحث و صحبت نشود.
قانون و مسئله همخوابگی
۶۰ سال پیش هیچ کسی در آلمان واژه "سکس" را با صدای بلند به زبان نمی‌آورد. سکس مسئله‌ای خصوصی بود، اما در همان حریم شخصی نیز کم‌وبیش با دیدی پنهان و عاری از لذت با آن برخورد می‌شد.
در حکمی رسمی که در سال ۱۹۶۶ میلادی از سوی دیوان عالی کشور آلمان صادر شد، از آن سخن می‌رود که "زندگی زناشویی از زن می‌طلبد که فداکارانه تن به همخوابگی با همسر خود بدهد" و "شایسته نیست که بی‌اعتنایی یا مخالفت خود را به نمایش گذارد".
از صدور این حکم نزدیک به ۵۰ سال می‌گذرد و به نظر می‌رسد که دید اخلاقی جامعه آلمان به سکس و مسائل جنسی با شتابی چشمگیر به بلوغ رسیده باشد. در آن زمان بحث "وظیفه همخوابگی در زندگی زناشویی" مطرح بود و امروز "پنجاه طیف خاکستری" موضوع داغی است که ذهن‌ها را به خود مشغول کرده. در آن زمان سکس پنهانی بود و امروز می‌توان سکس را در همه جا دید.
نمایشگاهی تحت عنوان "بی‌شرم و حیا؟ سکس و روح زمانه" که این روزها در "خانه تاریخ آلمان" دایر است، این تغییر و تحولات را به بهترین شکل به تصویر می‌کشد و نمایان می‌سازد.
نقش‌های تعریف‌شده
به گفته "یودیت کروزه" یکی از برپاکنندگان این نمایشگاه، "برخورد با سکسوالیته، بدن و رابطه جنسی میان مرد و زن" از موضوع‌هایی هستند که می‌توان از دید اخلاقی به آنها نگریست و پرداخت.
در دهه‌ی ۵۰ و ۶۰ میلادی قرن گذشته نقش زن و مرد در روابط جنسی در جامعه آلمان به روشنی تعریف شده بود: مردان حکمران بودند و زنان فرمانبردار.
تا سال ۱۹۵۸ میلادی مردان تصمیم می‌گرفتند که آیا همسرشان اجازه‌ی اشتغال یا گرفتن گواهینامه‌ی رانندگی را دارد یا نه. مردان همچنین حق نظارت و اداره کردن دارایی همسرشان را داشتند و می‌توانستند نام و مذهب فرزندان خود را تعیین کنند. شماری از زنان از لحاظ مالی کاملا به شوهر خود وابسته بودند.
نمایشگاه "سکس و روح زمانه" سیر خود را از دهه ۵۰ میلادی آغاز می‌کند و به تدریج به مهم‌ترین رویدادها، جنبش‌ها و تحولاتی می‌پردازد که نگاه جامعه آلمان و زندگی مردم را در ارتباط با سکس و روابط جنسی تحت تأثیر قرار داده و دگرگون کرده‌اند؛ از ابداع قرص ضدبارداری، جنبش زنان و تلاش‌های روشنگرایانه گرفته تا مسئله همجنسگرایی، پورنوگرافی و روسپیگری.
بازدیدکنندگان از این نمایشگاه می‌توانند با دیدن و دسترسی به سندها و مدارک گوناگون، عکس و ویدئو "سکس و روح زمانه" در آلمان را دنبال کنند.
طبق پژوهش‌های انستیتوی معتبر "آلنسباخ" که تغییر و تحولات جامعه آلمان را تا سال ۲۰۱۳ به دقت بررسی کرده، ۶۴ درصد مردان در این کشور باور دارند که برابری زن و مرد در آلمان محقق شده است. ۲۸ درصد حتی از مبالغه‌آمیز بودن بحث برابری زن و مرد سخن گفته‌اند.
انقلابی کوچک
امروزه در آلمان می‌توان به‌شکلی نسبتا صریح و بی‌پرده درباره سکس و رابطه جنسی بحث و گفت‌وگو کرد. البته نمایشگاه "سکس و روح زمانه" در عین حال نشان می‌دهد که هنوز هم مرزهایی وجود دارد و صراحت و بی‌پردگی ذهن افراد در پرداختن به این مسائل یکسان نیست.
درخور توجه آنکه بسیاری از بازدیدکنندگان این نمایشگاه گفته‌اند که میان بحث کلی و بحث خصوصی درباره سکس تمایز قائل‌اند. اکثر آنها از بحث عمومی و کلی در مورد سکس و مسائل جنسی ابایی ندارند، اما وقتی موضوع شخصی می‌شود و به خود آنها و رفتارشان برمی‌گردد، میزان صراحت نیز کاهش می‌یابد.
این نکته را می‌توان حتی در بین نسل جوان مشاهده کرد که در فضایی باز و بدون تابوهای گذشته رشد کرده است. یکی از آنها "مارک" است؛ نوجوانی ۱۵ ساله که می‌گوید: «من درباره مسائل جنسی خودم صحبت نمی‌کنم، چون در واقع به کسی مربوط نیست و مسئله شخصی خودم است.»
در جستجوی مرز شرم و حیا
یکی دیگر از نکاتی که با بحث سکس و سکسوالیته پیوند خورده، مرز شرم و حیا است. امروزه در آلمان تعریف مشخصی از این مرز وجود ندارد و این مرز را هر فردی می‌تواند کم‌وبیش برای خود تعیین و تعریف کند. از این روست که برپاکنندگان این نمایشگاه پس از به‌کار بردن لفظ "بی‌شرم و حیا؟" در عنوان این نمایشگاه از علامت سوال استفاده کرده‌اند.
"ولفگانگ هانتل – کویتمان" روانشناس آلمانی معتقد است، خجالت و شرم زمانی به وجود می‌آید که از چیزی که انسان سعی در پنهان کردن آن دارد، پرده برداشته شود. از دید او "شرم و حیا نقابی است که انسان‌ها بر حریم شخصی و خصوصی خود می‌گذارند.»
وی در کتابی که در این باره به انتشار رسانده، می‌نویسد: «خجالت و شرم با ارزش‌های فرهنگی در ارتباط است، خواه فردی و خواه اجتماعی. یک فرد تنها زمانی حس خجالت و شرم می‌کند که از خود انتظارات اجتماعی و اخلاقی داشته باشد و نتواند این انتظارات را برآورده سازد.»
امروزه نیز در آلمان انتظارات اجتماعی و اخلاقی در ارتباط با سکس و مسائل جنسی وجود دارد. به گفته یودیت کروزه، یکی از برپاکنندگان نمایشگاه "سکس و روح زمانه"، برخورد با این موضوع در آلمان در گذر زمان به‌شدت دگرگون شده، اما هنوز هم پدیده‌هایی چون "عشق و وفاداری ارزش‌های مهم اخلاقی در این کشور تلقی می‌شوند".
وی در این راستا همچنین به اهمیت بحث و گفت‌وگو درباره سکس و سکسوالیته اشاره می‌کند و از تغییر جو ضدروشنگرایانه در آلمان در دهه ۵۰ میلادی به روشنگری زودهنگام در جامعه امروزی این کشور سخن می‌گوید.