تاکید دوباره عربستان بر حذف اسد از آینده سیاسی سوریه

عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان سعودی روز سه‌شنبه (۱۱ اوت/۲۰ مرداد) وارد مسکو شد تا با همتای روس خود در باره مناقشات منطقه رایزنی کند. او در کنفرانس خبری پس از این دیدار اعلام کرد که بین روسیه و عربستان در مورد چگونگی حل بحران سوریه اختلاف نظر وجود دارد.

روسیه که همچنان جزء اندک متحدان بین‌المللی سوریه باقی مانده، بر لزوم مذاکره میان طرفین مناقشه سوریه و حضور نمایندگان اسد در این گفت‌وگوها اصرار می‌ورزد. عربستان سعودی اما با بقای اسد در سپهر سیاسی سوریه مخالف است.

روسیه استدلال می‌کند که اولویت سوریه، مبارزه متحد با شبه‌نظامیان گروه "دولت اسلامی" (داعش) است. وزارت خارجه روسیه در روزهای اخیر، تلاش‌هایی را در سطوح عالی دیپلماتیک برای پیشبرد این نظر و تشکیل ائتلافی میان گروه‌های مختلف سوری علیه این گروه به جریان انداخته است.

پیشنهاد روسیه این است که نیروهای ارتش عراق و سوریه، پیشمرگه‌های کرد و برخی گروه‌های مسلح اپوزیسیون سوریه با یکدیگر هماهنگ شوند تا مشترکا جلوی پیشروی زمینی "دولت اسلامی" را بگیرند.

وزیر خارجه عربستان سعودی در کنفرانس خبری مشترک با سرگئی لاوروف اعلام کرد که بشار اسد، بخشی از معضل سوریه است؛ نه راه حل. عادل الجبیر گفت اسد جایی در آینده سوریه ندارد و هیچ ائتلافی میان ریاض و اسد شکل نخواهد گرفت.

عادل الجبیر پیش از سفر به مسکو، با وزیر خارجه آلمان در برلین دیدار کرده بود. فرانک والتر اشتاین‌مایر در ملاقات با عادل الجبیر، بر لزوم دوراندیشی در مورد ساختارهای سوریه تاکید کرده و گفته بود: «باید پیش از گسست کامل همه ساختارها در سوریه، راهی برای بحران آن یافته باشیم.»

اشتاین مایر هشدار داد که اگر سوریه به مسیری چون لیبی بیفتد، بازگرداندن وضعیت به شکل عادی بسیار دشوار خواهد بود.

عادل الجبیر در ملاقات با وزیر خارجه آلمان گفته بود که حفظ نهادها و زیرساخت‌های سوریه، برای پیشگیری از هرج و مرج در این کشور بسیار مهم است.

وزیران خارجه روسیه و عربستان، آخرین مرتبه در سوم اوت و با همراهی وزیر خارجه آمریکا، یکدیگر را در قطر ملاقات کرده بودند. محور این دیدار سه‌جانبه که در حاشیه نشست وزیران امور خارجه شورای همکاری خلیج فارس انجام شد، اوضاع سوریه و رویکردهای حل و فصل جنگ داخلی در این کشور بود.

این دیدار سه جانبه ظرف چهار سالی که از بروز بحران سوریه می‌گذرد، بی‌سابقه توصیف شد. برخی ناظران این ملاقات را نشان‌دهنده آمادگی نسبی کشورهای غربی و عربستان در بررسی راه حل سیاسی سوریه بدون تاکید بر کنار رفتن اسد ارزیابی کرده بودند.

موضوع یمن نیز در دستور کار مذاکرات لاوروف و عادل الجبیر بود. عادل الجبیر بر لزوم اجرای قطعنامه ۲۲۱۶ شورای امنیت تاکید کرد. در میان پانزده عضو شورای امنیت، روسیه به این قطعنامه رای ممتنع داد.

قطعنامه ۲۲۱۶ شورای امنیت در ۱۴ آوریل ۲۰۱۵ به تصویب رسیده و مشتمل بر فراخوان آتش‌بس به حوثی‌ها، تحریم تسلیحاتی جنبش انصارالله و بلوکه شدن اموال رهبر انصارالله، فرزند رئیس جمهور سابق یمن و رئیس گارد جمهوری این کشور است.

در این قطعنامه از حوثی‌ها خواسته شد به جنگ کنونی خاتمه دهند، از مواضع خود عقب بنشینند و نهادها و ادارات دولتی و شهرهای تحت کنترل خود را پس دهند. در قطعنامه اشاره‌ای به توقف حملات ائتلاف به رهبری عربستان سعودی به یمن نشده است.

عادل الجبیر در مسکو، در مورد علاقمندی عربستان سعودی به خرید تسلیحات پیشرفته روسی از جمله موشک‌های اسکندر سخن گفت و ابراز امیدواری کرد که قرارداد تسلیحاتی دو کشور به زودی امضا شود.