بازار پر رونق نفت جهان و شوق ایران به صدور نفت
۱۳۹۴ مرداد ۹, جمعه
آلکساندر فون گراسدورف از "اتحادیه اقتصاد نفت" در برلین می‌گوید که یک سال پیش بهای یک بشکه نفت دریای شمال ۱۱۰ دلار بود و حالا به ۵۵ دلار یعنی نصف رسیده است. نفت خام آمریکا از نوع WTI اخیرا به زیر ۵۰ دلار رسیده است و این همه در زمانی اتفاق افتاده که ایران هنوز یک قطره صادرات نفت خود را افزایش نداده است.
بیشتر بخوانید: حرکت اولین نفتکش ایران پس از توافق به سوی آسیای شرقی
او اضافه میکند تا زمانی که ایران بتواند بر مشکلات خود در صنعت نفت فائق آید و صادرات نفت خود را افزایش دهد، مدتی طول خواهد کشید. ابتدا باید جریان استخراج و امکانات حمل و نقل که سه سال است راکد مانده، به راه افتد.
کارشناسان مواد معدنی کومرث بانک تخمین می‌زنند که ایران بتواند تا نیمه سال ۲۰۱۶ روزانه حدود نیم میلیون بشکه نفت بیشتر استخراج کند. در حال حاضر صادرات کشورهای عضو اوپک روزانه بیش از ۳۰ میلیون بشکه است.
فون گراسدورف دلایل متعددی برای کاهش بهای نفت می‌آورد. از جمله افزایش تولید نفت در آمریکا و کاهش تقاضا در چین.
بیشتر بخوانید: افزایش تولید نفت آمریکا و کاهش اهمیت اوپک
تولید نفت آمریکا
تنها در سال گذشته آمریکا تولید نفت خود را تا ۱۶ درصد بالا برد و به ۵۱۶ میلیون افزایش داد. علیرغم این که تولید نفت آمریکا به روش بحث برانگیز فرکینگ انجام می‌شود، اما با این وجود این کشور پس از عربستان سعودی و روسیه، سومین کشور تولید کننده نفت است.
بیشتر بخوانید: علت سقوط شدید قیمت نفت چیست؟
آلکساندر فون گراسدورف اضافه میکند: «از سوی دیگر هم سرو کارمان با چین است که رشد اقتصادی آن به شکلی که انتظار می‌رفت ادامه پیدا نکرد و این بر تقاضای نفت تاثیر دارد. علاوه بر این در بازارهای در حال ظهور مثل روسیه و برزیل نیز رشد اقتصادی دچار وقفه است و تقاضای نفت در این کشورها نیز پایین آمده است.»
به همه این‌ها باید به سیاست اوپک نیز توجه کرد که با قبل تغییر کرده است. قبلا اوپک می‌توانست قیمت نفت را در بازارهای جهان با کنترل میزان تولید کشورهای عضو خود بالا نگهدارد. اما امروزه این کارتل دیگر مانند گذشته قدرتمند نیست و با ۱،۷ میلیارد تن تولید نفت در سال حدود سهمی نزدیک به ۴۰ درصد تولید نفت جهان را دارد. با وجود این اوپک هنوز نقش مهمی دارد و تلاش میکند با این تولید بالا سایر عرضه کنندگان نفت را از بازار خارج کند.
بیشتر بخوانید: عربستان: نفت بیشتری به بازار جهانی عرضه نمی‌کنیم
منظور از سایر عرضه کنندگان آمریکاست. پیش از این عربستان سعودی مدام تولید نفت خود را کنترل می‌کرد تا ثبات قیمت را حفظ کند. امروزه این کشور با ده میلیون بشکه نفت در روز احتمالا می‌خواهد قیمت نفت را تا حدی پایین بیاورد که روش فرکینگ برای استخراج نفت در آمریکا و کانادا دیگر به صرفه نباشد. آمریکا در سال‌های اخیر از رهگذر استفاده از فرکینگ به شدت واردات خود را کاهش داده است و در آستانه صدور نفت قرار گرفته است.
بالا رفتن تقاضا در دراز مدت
در کنار عرضه بالا و تقاضای نه چندان زیاد عوامل دیگری نیز دست اندرکارند. در حال حاضر دستکم در کشورهای صنعتی آن ارتباط تنگاتنگ میزان مصرف نفت با رشد اقتصادی که در گذشته وجود داشت، از یکدیگر گسیخته است. یک نمونه آلمان است که رشد اقتصادی هرچند کمی داشته اما مصرف بنزین در نیمه اول سال ۲۰۱۵ حدود ۲ درصد کم‌تر شده است. علت استفاده بهینه از دیزل و بنزین و به کارگیری فناوری برای افزایش بازدهی این سوخت‌هاست. البته این فاکتوری جهانی نیست.
کارشناسان تخمین می‌زنند که تقاضا برای نفت در ۲۰ سال آینده حدود ۳۵ تا ۵۰ درصد افزایش خواهد داشت. به گفته آلکساندر فون گراسدورف اما در آن زمان و موازی با افزایش تقاضا، ذخایر نفت در سراسر جهان نیز از رهگذر کشف منابع جدید و به کارگیری فناوری‌های نوین بزرگتر می‌شوند. او می‌گوید: «این واقعیت دارد که ذخایر نفت باوجود مصرف زیاد از ۹۰ میلیون بشکه در روز در جهان سال به سال بزرگتر می‌شوند و نه کوچک‌تر.»
این بزرگتر شدن از یک سو به خاطر کشف ذخایر جدیدی در اقیانوس اطلس در سواحل آفریقا و آمریکا جنوبی و هم‌چنین به خاطر فناوری‌های جدید مانند فرکینگ است. با استفاده از همین تکنولوژی در حال حاضر روزانه سه میلیون بشکه نفت در کانادا تولید می‌شود.