ایران و امریکا در سیاست خارجی فرانسه • مصاحبه
۱۳۸۶ آبان ۱۶, چهارشنبه
دویچه وله: آقای دکتر فوگل، رییس جمهور فرانسه سارکوزی چند بار دیروز پس از ورودش به واشنگتن تأکید کرد بر دوستی میان فرانسه و امریکا. او گفت که می‌خواهد کمک کند تا تنشی که بخاطر جنگ عراق میان دو کشور بوجود آمده بود رفع شود. این حرفها فقط تعارف دیپلماتیک هستند یا نه؟ هدف رییس جمهور از این سخنان چیست؟
وولفرام فوگل: این حرف تعارف دیپلماتیک نیست، بلکه جدی است. فرانسه هنگام جنگ عراق در سال ۲۰۰۳ در کنار آلمان بود و این دو کشور همراه با کشورهای دیگر اتحادیه اروپا بودند که به روشنی علیه دخالت نظامی امریکا در عراق موضع گرفتند. فرانسه و آلمان در آن دوره با این موضع‌شان دوستان زیادی در اروپا بدست نیاوردند، چون در مورد موضع خود با دیگر شریکان اروپایی‌شان مشورت نکرده بودند. دوم اینکه در سال ۲۰۰۳ واکنشهای شدید ضدامریکایی در جامعه آلمان و نیز در جامعه فرانسه پدید آمدند و این واکنشهای ضدامریکایی در هر دو جامعه به شدت دامن زده شدند. امریکا بدین خاطر از فرانسه و آلمان ناراحت شد، چون امریکا همیشه حالت حاضر و حامی را در اروپا داشته است. بخصوص چون پیوندهای تاریخی بسیاری میان امریکا با آلمان و بویژه با فرانسه وجود دارد. به هر حال جنگ عراق رابطه میان امریکا و فرانسه را در عمل تکان داد و این تاثیری منفی بر روابط همه اتحادیه اروپا و امریکا گذاشت. برای همین سارکوزی تعارف نمی‌کند وقتی می‌گوید که مایل است که روابط فرانسه و امریکا را دوباره بر پایه ثبات و اعتماد برقرار کند تا با اثرات حاصل از بحران عراق مقابله کند.
دویچه وله: مردم فرانسه در باره سیاست خارجی فرانسه و شیوه جدیدی که رییس جمهور در برابر امریکا پیش گرفته چه فکر می‌کنند؟
وولفرام فوگل: این را باید در متن کل سیاست جدید نیکولا سارکوزی بررسی کرد. نظرسنجی‌ها حاکی از سطح بالای حمایت مردم، بین ۶۳ تا ۶۵ درصد، از سیاست عمومی نیکولا سارکوزی هستند، چه در رابطه با سیاست داخلی او، چه سیاست اروپایی‌اش و چه سیاست خارجی‌اش. نظرسنجی معینی در باره رابطه امریکا و فرانسه وجود ندارد. اما اکثر فرانسویها با سیاست خارجی دولتشان موافق‌اند، اگر چه گاه انتقادهایی شنیده می‌شود به اینکه دولت بیشتر دست به عملگرایی می‌زند، چه در رابطه با مسائل اروپا، برای نمونه وقتی موضوع تبادلات مالی مطرح می‌شود، و نیز در رابطه با کشورهای خارج از اروپا، مثلا خاورمیانه یا لیبی که فرانسه برای بیرون آوردن گروگانهای بلغار تلاش کرد یا مورد اخیر که موضوع برگرداندن خبرنگاران اروپایی از کشور چاد مطرح شده بود. همه اینها را باید در پیوند با شیوه جدید سیاست‌گذاری و سبک جدید رییس جمهور دید که وارد سیاست داخلی و خارجی فرانسه کرده است.
دویچه وله: می‌توانید به صورتی فشرده بگویید که این سبک جدید چیست؟
وولفرام فوگل: سبکی که تلاش می‌کند اعتماد را جلب کند، بگوید که چه می‌کند و بعد آن چه را که می‌گوید بکند.
دویچه وله: در واشنگتن موضوع ایران در کنار موضوع خاورمیانه مطرح است. سارکوزی دیروز در باره لزوم تشدید تحریمها علیه ایران صحبت کرد. رییس جمهور فرانسه چه نقشی را در اینجا بر عهده گرفته؟ آیا در واقع به جای اروپا حرف می‌زند؟
وولفرام فوگل: سؤال خوبی است. او هم به جای اروپا حرف می‌زند و هم به عنوان نماینده فرانسه. مهمترین جمله از زمانی که سارکوزی بر سر قدرت آمد این بوده که فرانسه دوباره بر صحنه سیاست اروپا ایستاده است. یعنی سارکوزی به فرانسه به عنوان قدرتی اروپایی نگاه می‌کند که با قدرت امریکا برابری می‌کند و نیز با قدرت روسیه. اما برای نمونه او دو هفته پیش تلاش کرد تا رییس جمهور روسیه را قانع کند که باید در برابر ایران سیاستی انتقادی‌تر و قوی‌تر اتخاذ کرد که منجر به برقراری تحریمهای شدیدتری هم بشود. اما پیشنهاد او ناموفق بود. پوتین به او نشان داد که فرانسه همان جایگاه قدرتی را ندارد که روسیه در جهان دارد. حال سارکوزی در برابر امریکا نه تنها از طرف فرانسه بلکه از طرف اتحادیه اروپا حرف می‌زند و سعی می‌کند که تحریمهایی را که در شورای امنیت سازمان ملل متحد به تصویب رسیده‌اند، بیشتر در جهت تحریمهای شدیدتر اقتصادی هدایت کند. فرانسه یکی از پنج عضو شورای امنیت است و برای همین سارکوزی می‌تواند به طور صریح در این باره در امریکا حرف بزند.
دویچه وله: شما گفتید سارکوزی سیاستی را با سبکی جدید دنبال می‌کند، سبکی که می‌کوشد اعتماد آدمها را جلب کند. در ضمن سارکوزی تشدید تحریمها علیه ایران را می‌خواهد. می‌دانیم که فرانسه سرمایه‌گذاریهای زیادی در ایران دارد. آیا فرانسه واقعا حاضر است از این سرمایه‌گذاریها چشم‌پوشی کند یا اینکه معاملاتش را با ایران ادامه خواهد داد؟
وولفرام فوگل: بخوبی می‌شود تصور کرد که همانگونه که در مورد لیبی هم اتفاق افتاد، در اینجا هم سازشی صورت بگیرد. اینکه معامله اقتصادی فرانسه با ایران در نهایت به مخاطره نخواهد افتاد. اما اگر سارکوزی بخواهد قابل اعتماد باقی بماند، این تحریمها بر سیاست اقتصادی فرانسه هم تاثیر خواهند گذاشت. سارکوزی بر تحریم اقتصادی در پیوند با ادامه مذاکرات تاکید می‌کند چون نمونه‌های موفقیت‌آمیزی در این زمینه وجود دارد. کره شمالی زیر نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از استفاده نظامی از انرژی اتمی چشم‌پوشی کرد. لیبی از استفاده از اسلحه کشتار جمعی چشم پوشید. اما در اینجا باید دید که برای هر یک از این موردها قراردادهایی هم بین دو طرف بسته شد و به نظر من در مورد ایران هم چنین خواهد شد.