امیدواری به نجات "گاوخونی" با حیات زایندهرود
۱۳۹۳ آبان ۱۵, پنجشنبه
شهروندان اصفهانی از روز چهارشنبه (۱۴ آبان، ۵ نوامبر) با گشایش بخشی از آب موجود در سد زاینده رود بر روی بستر خشک این رودخانه، شاهد جاری شدن دوباره این رود بودند. جریان آب رودخانه زایندهرود از خردادماه گذشته قطع بود و علاوه بر خشک شدن این رود اعتراضات شهروندان و به‌خصوص کشاورزان منطقه را برانگیخته بود.
خشکسالی ادواری و بارگذاری بیش از حد روی رودخانه زایندهرود در سال‌های اخیر سبب خشکی این رودخانه و تالاب گاوخونی در مصب آن شده بود. قرار است به مدت یک ماه آب در رودخانه زایندهرود جاری باشد و در این مدت در حدود ۱۵۰ میلیون مترمکعب آب به زایندهرود سرازیر شود.
تالاب گاوخونی به حیاتش ادامه می‌دهد؟
با بسته شدن مقطعی زایندهرود بزرگترین آسیب‌ها به تالاب گاوخونی در این سال‌ها وارد شده است. کارشناسان محیط زیست معتقدند تنها در صورتی‌که آبگیری مستمر در زایندهرود وجود داشته باشد، این تالاب به حیاتش ادامه خواهد داد و در غیراینصورت حتی ممکن است به افسانه‌ها بپیوندد.
بزگترین تاثیر تالاب گاوخونی به اذعان ارشناسان علاوه بر تعدیل‌کنندگی هوا، مانعی از گسترش گرد و خاک است که تمامی فضولات و سموم خاک و آب و پساب کارخانجات را نیز به سمت خود کشیده و آنها را تصفیه می‌کند. معتدل کردن هوای اقلیمی از دیگر ویژگی‌های این تالاب بوده است.
این عوامل زیست محیطی علاوه بر اصفهان، شهرهای دیگری چون تهران را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد. خشک شدن گاوخونی در سال‌های گذشته موجب ایجاد فرسایش بادی در منطقه و پدید آمدن ریزگردها شده و این تالاب به چشمه تولید گرد و غبار و نمک تبدیل شده است.
گاوخونی به دلیل ارزش‌های زیستگاهی همچنین محل تجمع پرندگان مهاجر است که در ۲۳ ژوئن سال ۱۹۷۵ میلادی در کنوانسیون جهانی رامسر به ثبت رسیده و یکی از ۲۲ تالاب بین‌‌المللی ایران به شمار می‌‌رود. مدت‌هاست که از حیوانات و پرندگانی که سال‌ها نسل در نسل در کنار گاوخونی زندگی می کردند اثری نیست و آبگیری‌های موقت گاه‌گاهی چند پلیکان، فلامینگو و پرندگان دیگر در آن پیدا می‌شوند.
در حالیکه پیش از این گاوخونی در فصل مهاجرت، میزبان پرندگان مهاجری مانند فلامینگو و حواصیل رنگارنگ بوده است. در زمانی نه چندان دور، این تالاب به عنوان تنها دریاچه آب شور دائمی در فلات مرکزی کشور با استوار کردن پوشش گیاهی مانع از حرکت شن‌های روان به بخش‌های دیگر استان می‌شده و نقش موثری در مهار بیابان‌زایی و تغذیه آب‌های زیرزمینی ایفا می‌کرده است.
"ظرف ۶ ماه حق‌آبه زایندهرود تکمیل می‌شود"
حمید ظهرابی، مدیر کل محیط زیست استان اصفهان درباره شرایط تالاب گاوخونی و رفع مشکلات آن به خبرگزاری مهر گفت: «مقرر شده برآورد دقیقی در زمینه احیای زایندهرود و ایفای حق‌آبه تالاب توسط سازمان محیط زیست شروع و ظرف ۶ ماه آینده تکمیل شود که در پیگیری حق آبه از وزارت نیرو موثر خواهد بود.»
به گفته وی همچنین قرار است گروه یگان حفاظت سیار در اداره کل محیط زیست استان اصفهان در زیستگاه‌هایی که در مناطق حفاظت شده بیشتر مورد دستبرد شکارچیان قرار می‌گیرد، تشکیل شود.
کمبود محیط بان در استان اصفهان به گفته مدیرکل حفاظت میط زیست، از جمله کمبودهایی است که سبب شده شکارچیان سودجو به شکار حیوانات این منطقه بپردازند.
جریان دوباره آب زاینده رود به منظور تامین آب مورد نیاز کشت پاییزه کشاورزان پایین دست این حوضه آبی و نیز افزایش حق آبه تالاب گاوخونی به ۷۰ متر مکعب در ثانیه حاصل شده است.
زاینده رود از کوه های چلگرد در استان چهار محال و بختیاری سرچشمه می گیرد و پس از حدود ۳۰۰ کیلومتر طی مسیر به تالاب گاوخونی در منطقه کویری شرق اصفهان می ریزد.