ابهام‌ها و پیامدهای «خودکفایی در تولید بنزین»
۱۳۸۹ شهریور ۲۷, شنبه
مسئولان وزارت نفت ادعا می‌کنند با اجرای یک "طرح ضربتی" که مقدمات آن از سال گذشته آماده شده، با استفاده از ظرفیت شش مجتمع پتروشیمی واردات بنزین متوقف شده است. وزیر نفت می‌گوید اکنون تولید روزانه‌ی بنزین در داخل به بیش از ۶۶ میلیون لیتر در روز رسیده است. ظرفیت تولید بنزین در ایران بین ۴۰ تا ۴۵ میلیون لیتر در نوسان بود و این کشور نزدیک به چهل درصد از نیاز خود را از خارج وارد می‌کرد.
توقف صادرات محصولات پتروشیمی
شواهد فراوانی وجود دارد که نشان می‌دهد ادعای بی‌نیازی کامل از واردات بنزین دست‌کم در شرایط حاضر، بیش از آنکه واقعی باشد به منظور بی‌اثر خواندن تحریم‌های غرب تکرار می‌شود. سخنان دیروز و امروز برخی از مقام‌های ارشد دولت از آن حکایت دارد که رسیدن به خودکفایی واقعی در تولید بنزین هنوز میسر نشده. همچنین به نظر می‌رسد با این "طرح ضربتی" فعالیت مجتمع‌های پتروشیمی و صادرات محصولات آنها دچار اختلال و رکود شده است.
روز ۲۶ شهریور، عبدالحسین بیات معاون وزیر نفت و مدیر عامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی گفت که با اجرای طرح تولید بنزین در پتروشیمی‌ها صادرات بخش عمده‌ای از محصولات این مجتمع‌ها متوقف شده است. به گزارش خبرگزاری مهر بیات می‌گوید با توجه به تولید بنزین، تولید سایر محصولات پتروشیمی در سه مجتمع بندر امام، بوعلی سینا و برزویه قطع شده است. او همچنین گفته است در سه مجتمع دیگر نیز که پیش‌تر بنزین پیرولیز تولید و صادر می‌کردند، این فرآورده به جای صادرات تبدیل به بنزین معمولی می‌شود.
احتمال از سرگیری واردات از مهرماه
معاون وزیر نفت در عین حال که تولید بنزین در واحدهای پتروشیمی را "نشانه‌ی شکست تحریم‌ها" عنوان کرده می‌گوید احتمال دارد واردات بنزین تا اول مهر "با شرایط جدیدی" از سر گرفته شود. بیات از تشریح این شرایط جدید خودداری کرده است. در همین حال مسعود میرکاظمی وزیر نفت نیز امکان از سرگیری واردات را تایید می‌کند.
به گزارش منابع خبری داخلی مسعود میرکاظمی، صبح شنبه ۲۷ شهریور، ضمن اشاره به این که در یک ماه گذشته سفارشی برای خرید بنزین داده نشده گفته است «اگر بنزینی وارد شود صرفا برای افزایش موجودی ذخایر استراتژیک کشور است.» این سخنان در حالی ابراز می شود که مطابق گزارش گمرک ایران، واردات بنزین در پنج ماه نخست سال جاری به شدت افزایش یافته است. خبرگزاری ایسنا، ۱۷ شهریور، با استناد به آمار گمرک نوشت «میزان واردات بنزین در ماه مرداد سال جاری از نظر وزن در مقایسه با مدت مشابه سال ۸۸ به میزان هزار و ۶۶۲ درصد رشد داشته است.»
خودکفایی واقعی، شاید یک سال و نیم دیگر
به نظر می‌رسد این حجم عظیم واردات در ماه‌های گذشته با توجه به پیروی بزرگترین صادرکنندگان بنزین از تحریم‌ها و امتناع از فروش این کالا به جمهوری اسلامی انجام شده است. اظهارات برخی دیگر از مقام‌های ارشد وزارت نفت حاکی از آن است که ایران حتا با فدا کردن صادرات محصولات پتروشیمی نیز تا خودکفایی واقعی در تولید بنزین بسیار فاصله دارد.
علیرضا ضیغمی، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، دو روز پیش از اظهارات وزیر نفت گفته بود رسیدن به خودکفایی در تولید بنزین تا پایان سال آینده طول خواهد کشید و شرط آن نیز تامین منابع مالی مورد نیاز است.
"چندین سناریو برای آزاد سازی قیمت بنزین"
رئیس ستاد مدیریت و حمل و نقل سوخت کشور، محمد رویانیان نیز روز ۲۷ شهریور، ابراز امیدواری کرد «با بهره برداری از طرح‌های جدید بنزین‌سازی ایران از سال آینده در واردات بنزین خودکفا شود.» او که در حاشیه‌ی سومین همایش بین‌المللی صنعت سی. ان. جی. با خبرنگاران سخن می‌گفت شرط تحقق این برنامه‌ها را از جمله "کنترل و بهینه سازی مصرف انرژی" و "اجرایی شدن برنامه‌های تصویب شده" اعلام کرده است.
محمد رویانیان در مورد آزاد سازی قیمت سوخت که قرار بود در چهارچوب اجرای طرح موسوم به هدفمند کردن یارانه‌ها از مهرماه انجام شود تلویحا به سردرگمی دولت در این زمینه اعتراف کرد. به گزارش منابع خبری رویانیان در حالی که چند روز بیشتر به آغاز مهرماه نمانده از وجود "چندین سناریو برای آزادسازی قیمت بنزین در سطح دولت" خبر داده است. او می‌گوید «تلاش دولت این است تا بدون وارد شدن شوک به جامعه آزادسازی قیمت انجام شود.»
به اعتقاد بسیاری از کارشناسان "شوکی" که رویانیان به آن اشاره می‌کند در صورت اجرایی شدن طرح هدفمند کردن یارانه‌ها قطعا به جامعه وارد خواهد شد. شماری از نمایندگان مجلس نیز نسبت به عواقب اجرای این طرح هشدار داده‌اند و خواستار اطلاع‌رسانی شفاف به مردم شده‌اند.
BK/BM