سطح غنی‌سازی اورانیوم در ایران "به ۴.۵ درصد رسید"
۱۳۹۸ تیر ۱۷, دوشنبه
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران، اعلام کرد که بامداد امروز دوشنبه ۱۷ تیرماه (هشتم ژوئیه) سطح غنای تولید اورانیوم در ایران از مرز ۴.۵ درصد عبور کرده است.
کمالوندی به خبرگزاری ایسنا گفت: «این میزان غنا به طور کامل برای پاسخ به نیاز کشور در تأمین سوخت نیروگاه‌های قدرت کافی است.»
به کانال دویچه وله فارسی در تلگرام بپیوندید
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران در عین حال افزود: «میزان دقیق غنای سوخت را آژانس بعد از آنالیز نمونه‌های برداشته شده اعلام خواهد کرد.»
بهروز کمالوندی اندک‌زمانی پیش از این در مصاحبه با خبرگزاری صدا و سیمای جمهوری اسلامی گفته بود: «کارشناسان آژانس قرار است صبح امروز نمونه‌گیری کنند که طبعا ما از ۳.۶۷ درصد غنی‌سازی عبور کرده‌ایم.»
این مقام ایرانی همچنین غنی‌سازی ۲۰ درصدی و حتی بالاتر را نیز از "گزینه‌های مطرح در برنامه‌های مربوط به گام سوم کاهش تعهدات برجامی جمهوری اسلامی" عنوان کرده است.
سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران در مصاحبه با خبرگزاری صدا و سیمای جمهوری اسلامی با اشاره به "صبر یک‌ساله" این کشور خاطرنشان کرد: «گام‌های کاهش تعهدات برجامی در بازه‌های زمانی دو ماهه تعریف شده است؛ ما دو ماه قبلی را صبر کردیم و مرحله دوم اقدامات متقابل از دیروز آغاز شد.»
او ادامه داد: «همکارانم کار‌های فنی را از دیروز آغاز کرده‌اند و اگر افزایش مواد غنی‌شده به بیش از ۳۰۰ کیلوگرم زمان‌بر بود، اما افزایش سطح غنی‌سازی زمان چندانی نمی‌برد و در فاصله چند ساعت انجام‌شدنی است.»
واکنش اروپا
اتحادیه اروپا روز دوشنبه از طرح ایران برای افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم خود ابراز نگرانی کرده و خواستار توقف فوری آن شد. سخنگوی اتحادیه اروپا به خبرنگاران گفت: «ما قویا از ایران می‌خواهیم تا تمامی فعالیت‌هایی را که با تعهدات مندرج در برجام در تناقض هستند، متوقف کرده و به عقب بازگرداند.»
مایا کوسیانسی‌چیچ ضمن ابراز "نگرانی شدید" اتحادیه اروپا از این تصمیم ایران اضافه کرد این اتحادیه منتظر گزارش آژانس بین‌المللی اتمی می‌ماند و پیش از تصمیم‌گیری در مورد گام‌های بعدی با دیگر امضاکنندگان برجام مشورت خواهد کرد.
شورای عالی امنیت ملی ایران ۱۸ اردیبهشت‌ماه گذشته از توقف بخشی از تعهدات خود در توافق برجام خبر داد. همزمان حسن روحانی، رئیس جمهوری و رئیس شورای عالی امنیت ملی ایران، در نامه‌ای به سران کشورهای باقی‌مانده در برجام مهلت ۶۰ روزه‌ای را برای اجرای "تعهدات" این کشورها، به خصوص در حوزه بانکی و نفتی تعیین کرد.
تعیین این مهلت اما با واکنش انتقادی سه کشور اروپایی طرف توافق هسته‌ای روبه‌رو شد. نه تنها فرانسه، بریتانیا و آلمان ضرب‌الاجل ایران را رد کردند، بلکه چین و روسیه نیز به عنوان متحدان این کشور، به جمهوری اسلامی توصیه کردند که به پایبندی خود به برجام ادامه دهد. مهلت تعیین‌شده توسط جمهوری اسلامی برای اروپا روز گذشته به پایان رسید و جمهوری اسلامی "گام دوم" خود در کاهش تعهدات برجامی‌اش را برداشت.
جمهوری اسلامی دوشنبه گذشته با اعلام خبر عبور ذخائر اورانیوم ۳.۶۷ درصدی ایران از سقف تعیین‌شده در برجام یعنی ۳۰۰ کیلوگرم، تهدید کرده بود اگر کشورهای باقی‌مانده در برجام به "تعهدات" خود در مقابل ایران تا روز ۱۶ تیرماه عمل نکنند، جمهوری اسلامی نیز "گام دوم" کاهش تعهدات را برداشته و دیگر خود را متعهد به حفظ سطح غنی‌سازی اورانیوم در حد ۳.۶۷ درصد نخواهد دانست.
حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران، چهارشنبه گذشته تاکید کرده بود که پس از این تاریخ، افزون بر افزایش سطح غنی‌سازی، همچنین «رآکتور اراک به شرایط سابق یعنی شرایطی که آنها ادعا می‌کردند خطرناک بوده و می‌تواند پلوتونیوم تولید کند، بازخواهد گشت؛ مگر اینکه در مورد رآکتور اراک آنها به تمامی تعهدات خود عمل کنند.»
دویچه وله فارسی را در اینستاگرام دنبال کنید
بهروز کمالوندی در بخش دیگری از سخنان امروز خود گفت: «نمی‌گذاریم تعادل یکطرفه باشد و فقط تعهد داشته باشیم و از حقوق‌مان بهره‌مند نباشیم؛ یا باید حقوق ما بازگردد و دو کفه ترازو با هم مساوی شود و یا اگر این کار را نکنند به تدریج از تعهداتمان می‌کاهیم.»
البته سخنگوی سازمان انرژی اتمی ایران تأکید کرد: «این اقدام ما تعلیقی است یعنی این امکان وجود دارد که اگر طرف‌های مقابل اقدامات‌شان را انجام دهند ما نیز بازگردیم و از نظر فنی پیش‌بینی‌های لازم را در نظر گرفته‌ایم به نحوی که حتی اگر همین امروز اعلام کنند که خواسته‌های کشورمان محقق می‌شود می‌توانیم از نظر فنی به شرایط قبل بازگردیم.»
مقام‌های جمهوری اسلامی دو ماه دیگر یعنی ۱۶ شهریورماه را همچون ضرب‌الاجلی برای برداشتن "گام سوم" کاهش تعهدات خود در قبال برجام اعلام کرده‌اند.
"گزینه مطرح" غنی‌سازی ۲۰ درصدی
کمالوندی درباره "گزینه‌های مطرح" برای سومین گام کاهش تعهدات برجامی ایران گفت: «سلیقه‌های مختلفی در این باره هست که کدام یک از گزینه‌ها را اجرا کنیم، اما مهم آن است که در انتخاب گزینه‌ها لجباری نمی‌کنیم بلکه با آرامش، حساب شده و متناسب با نیاز‌های کشور اقدام می‌کنیم که یکی از این گزینه‌ها می‌تواند افزایش تعداد سانتریفیوژ‌ها باشد.»
این مقام ایرانی نصب دوباره سانتریفیوژ‌های IR-2 یا IR-2M و افزایش تعداد "سانتریفیوژ‌های فعال در آبشار‌های غنی‌سازی" را نیز از دیگر "گزینه‌های مطرح در گام سوم کاهش تعهدات برجامی" برشمرد.
معاون سازمان انرژی اتمی ایران افزود: «گزینه‌های زیادی برای اجرا در گام بعدی کاهش تعهدات برجامی وجود دارد، اما اجرای آن باید منطق اقتصادی و فنی داشته باشد چنانکه منطق فنی اکنون ما این است که به غنی‌سازی برای سوخت رآکتور‌های قدرت و نیروگاه‌ها نیاز داریم.»
کمالوندی در عین تأکید بر عدم نیاز کنونی ایران به "سوخت ۲۰ درصد" اعلام کرد که ایران "هیچ مانع و مشکلی" برای غنی‌سازی ۲۰ درصدی اورانیوم ندارد.
این مقام سازمان انرژی اتمی ایران با اشاره به "گزینه‌های مختلف" جمهوری اسلامی در کاهش تعهدات خود در قبال برجام، گفت: «غنی‌سازی ۲۰ درصد و گزینه‌های بالاتر نیز مطرح است منتها هر یک در جای خودش اجرا می‌شود و قرار نیست اکنون که نیاز کشور قابلیت دیگری است سراغ اقدام دیگری برویم تنها به این علت که مقدار بیشتری طرف مقابل را می‌ترساند.»
بهروز کمالوندی خطاب به کشورهای اروپایی گفت: «به طور قطع و یقین هر قدر جلوتر برویم تعداد تعهداتی که کنار گذاشته‌ایم و تعلیق کرده‌ایم بیشتر خواهد شد پس بهتر است هرچه زودتر تدبیر کنند.»
سخنگوی سازمان انرژی اتمی جمهوری اسلامی همچنین "لغو تحریم‌ها"، "امکان تسهیل در فروش نفت" و "برقراری روابط و مبادلات بانکی و رفع محدودیت‌های تجاری اقتصادی" را "بخشی از مطالبات" ایران و "تعهدات اروپایی‌ها" عنوان کرد.
کمالوندی با بیان اینکه اقدامات اروپا "یا به علت ناتوانی و یا به علت ضعف اراده‌شان کند بوده و مطابق نظر ما نبوده"، تهدید کرد: «ما کار خودمان را انجام می‌دهیم و آنان نیز کار خود را بکنند، اما باید بدانند که هر قدر دیرتر تعهدات‌شان را انجام بدهند کار و شرایط سخت‌تر می‌شود و حتی برای بازگشت نیز می‌تواند کار را دشوارتر کند.»
معاون سازمان انرژی اتمی ایران در نهایت گفت: «روندی که آغاز کرده‌ایم تا زمانی که به نتیجه نرسد به طور مستمر ادامه خواهد یافت به این معنی که جمهوری اسلامی بیش از این دیگر صبر نمی‌کند.»
جهانگیری: هر صبری دوره‌ای دارد
همزمان اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس جمهوری ایران نیز با بیان اینکه "شرکای برجام کمترین قدمی برای اجرای تعهدات خود برنداشتند"، واکنش جمهوری اسلامی را "طبیعی" خوانده و گفته است: «هر صبری یک دوره‌ای دارد و هر صبر کردنی را تا زمانی می‌شود ادامه داد.»
جهانگیری ادامه داد: «در مذاکرات اخیر که برخی سران کشورها با رئیس جمهوری تماس می‌گیرند گاهی اوقات اصرار می‌کنند که شما چند روز دیگر فرصت دهید، مثلا یک هفته فرصت بدهید، ما که یک سال فرصت دادیم. الان ۱۴ ماه است فرصت دادیم. با یک هفته چه اتفاقی قرار است بیفتد که ما وقتی تصمیم گرفتیم کاری انجام دهیم می‌گویید یک هفته فرصت دهید.»
معاون اول حسن روحانی افزود: «همه غربی‌ها، آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها می‌دانند که این دوره هم ۶۰ روز فرصت دارند یعنی ۱۶ شهریور آغاز یک گام دیگر می‌شود. بنابراین از این ۶۰ روز استفاده کنند و نگذارند که وقتی زمان ۶۰ روز رسید شروع کنند تماس گرفتن و بگویند باز یک هفته فرصت دهید و گام سوم را برندارید.»
اسحاق جهانگیری سپس خطاب به کشورهای اروپایی گفت: «الان فرصتی در اختیار این کشورها هست و از این فرصت می‌توانند خوب استفاده کنند که ما بتوانیم به یک تفاهم برسیم.»
مقام‌های اتحادیه اروپا هفته اول تیرماه گذشته از اجرایی شدن ساز و کار مالی اروپا برای معاملات تجاری با ایران خبر داده بودند. مقام‌های ایران نیز این خبر را تأیید کرده، اما آن را "ناکافی" عنوان کرده بودند. جمهوری اسلامی خواستار آن است که اروپا خرید نفت ایران را نیز در چارچوب این معاملات تجاری تضمین کند.
کشورهای اروپایی باقی‌مانده در برجام یعنی فرانسه، آلمان و بریتانیا پیشتر از افزایش ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران ابراز نگرانی کرده و نسبت به نقض توافق هسته‌ای توسط این کشور هشدار داده بودند. روسیه و چین نیز خواستار خویشتنداری ایران شده و از جمهوری خواسته‌اند که مفاد برجام را نقض نکرده و در این توافق بماند. دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا نیز در واکنش به تهدید حسن روحانی به افزایش میزان غنی‌سازی اورانیوم ایران گفته بود: «این تهدیدها می‌توانند چنان دامن خودتان را بگیرد که هیچ‌کس تاکنون چنین چیزی را از سر نگذرانده است.»
مقام‌های جمهوری اسلامی در روزها و هفته‌های گذشته بارها اعلام کرده‌اند که با توجه به شرایط کنونی "دلیلی" برای ادامه تعهد خود به برجام نمیبینند و دیگر "خیلی منتظر اروپا" نخواهند ماند. در مقابل نیز مقام‌های اروپایی بارها نسبت به خروج ایران از توافق هسته‌ای هشدار داده‌اند.
صدراعظم آلمان ۲۸ خردادماه گذشته هشدار داد که نقض برجام از سوی ایران بدون پیامد نخواهد بود. آنگلا مرکل همچنین ضمن ابراز امیدواری نسبت به پایبندی ایران به برجام، شرایط را "بسیار جدی" خوانده بود.
همزمان دیپلمات‌های ارشد اروپایی نیز با اشاره به تلاش‌های آلمان، فرانسه و بریتانیا برای حفظ برجام، به خبرگزاری رویترز گفته بودند که در صورت نقض این توافق توسط جمهوری اسلامی، نقش دیپلماتیک این سه کشور دیگر خاتمه خواهد یافت. آنها همچنین با اشاره به تهدید ایران به نقض محدودیت‌های کلیدی برجام پس از ششم تیرماه تأکید کرده بودند که به هیچ عنوان در خصوص مسایل هسته‌ای از خود "بردباری" نشان نخواهند داد.
یک مقام اروپایی نیز جمعه گذشته به آسوشیتدپرس گفته بود، اروپا ممکن است در صورت تداوم وضعیت کنونی به مکانیسمی در برجام متوسل شود که در نهایت می‌تواند به اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران بینجامد. اشاره این مقام اروپایی به ساز و کار پیش‌بینی‌شده‌ای در بند ۳۷ متن برجام موسوم به "مکانیسم بازگشت خودکار" یا "مکانیسم ماشه" بود. طبق این بند، در صورت نقض توافق هسته‌ای توسط ایران، "مکانیسم ماشه" می‌تواند به جریان افتاده و تحریم‌های بین‌المللی پیش از توافق علیه جمهوری اسلامی مجددا احیا شوند.