گام تازه آرژانتین برای بررسی جنایات دوران دیکتاتوری
۱۳۸۸ دی ۲۱, دوشنبه
اسناد مربوط به جنایات حکومت نظامی در آرژانتین تا کنون قابل دسترسی نبود و به عنوان "اسرار حکومتی" با آن برخورد می‌شد. کریستینا کیرشنر، رییس جمهور آرژانتین، دسترسی به تمام اسنادی را که در ارتباط با عملکرد ارتش در سالهای ۱۹۷۶ تا ۱۹۸۳ است، ممکن ساخته است. البته اسناد مربوط به جنگ فالکند در سال ۱۹۸۲ و همچنین اسنادی که حاوی اطلاعاتی در مورد کشمکش با کشورهای دیگر است، هنوز جزو "اسرار حکومتی" محسوب می‌شوند و قابل دسترسی نیستند.
۳۰ هزار کشته و مفقودالاثر
این اقدام کیرشنر پاسخی است به درخواست دادگاهی در شهر لا پلاتا مبنی بر دریافت اطلاعات در مورد یک اردوگاه زندانیان در منطقه بوئنوس آیرس. یکی دیگر از دلایل این اقدام این است که در حال حاضر چند دادگاه علیه اعضای خانواده نظامیان به جرم جنایت در دوران حکومت نظامی در جریان است. معروف‌ترین آن، دادگاهی است که علیه اعضای سابق یکی از مدارس نیروی دریایی در جریان است. این مدرسه که اسما (ESMA) نام دارد بزرگترین بازداشتگاه و شکنجه‌گاه مخفی در شهر بوئنوس آیرس بوده است. بر اساس تخمین سازمان‌های حقوق بشر بیش از ۵ هزار انسان در آنجا شکنجه و ناپدید شده‌اند. بین سالهای ۱۹۷۶ تا ۱۹۸۳ مجموعا ۳۰ هزار انسان ناپدید و یا کشته شده‌اند.
نابودی بخشی از اسناد قبل از تعویض حکومت
وزیر حقوق بشر آرژانتین، ادواردو لوییز دوهاده، از اقدام کیرشنر استقبال کرده و از این که دادگاه‌ها از این پس به اسناد مورد نیازشان دسترسی خواهند داشت، ابراز خوشنودی کرده است. برخی فعالین حقوق بشر ولی با تردید به این اقدام نگاه می‌کنند و می‌گویند باید دید ارتش تا چه حد حاضر به همکاری و در دسترس قرار دادن اسناد است. معاون وزیر حقوق بشر، لوییز آلن، نیز در گفتگویی با نشریه‌پاگینا/۱۲می‌گوید: "این آرشیوی نیست که دنیا در انتظارش بوده است". این اسناد اسامی کسانی را که ناپدید شده‌اند و اینکه چه بر سر اجساد آنان آمده را در بر نمی‌گیرد. آلن فکر می‌کند که قبل از اینکه ارتش قدرت را به دولت جدید تحویل دهد، بخشی از اسناد را نابود کرده است. ولی آنطور که آلن می‌گوید، اسناد در دست شامل اطلاعاتی می‌شود که نشان می‌دهد کدام عضو ارتش در کدام زمان در کدام مکان مشغول به کار بوده است. از طریق این اطلاعات می‌توان فهمید چه کسانی در جنایات دست داشته‌اند.
در گزارش سالانه سال ۲۰۰۸ سازمان حقوق بشر "سی ای ال اس" آمده که در مورد ۱۳۰۰ نفر تحقیقات و یا دادگاه در جریان است. ۴۰۰ تن از متهمین در بازداشت موقت به سر می‌برند.
ارتش، سد راه کمیته‌های حقیقت‌یاب
ارتش آرژانتین در سالهای ۱۹۸۶ و ۱۹۸۷ موفق شده بود دولت را راضی به تصویب قوانینی بکند که مجازاتی برای تروریسم دولتی در نظر نمی‌گرفت و نتیجه‌اش عفو جنایتکاران حکومتی بود. در سال ۲۰۰۳ پارلمان آرژانتین این قوانین را لغو کرد و بدینگونه راه را برای محاکمه و مجازات جنایتکاران دوران حکومت نظامی هموار ساخت. دیوان عالی آرژانتین در سال ۲۰۰۵ با تصمیم پارلمان موافقت کرد.
در برزیل نیز ارتش سد راه کمیته‌های حقیقت‌یاب بوده است. اواخر ماه دسامبر ۲۰۰۹ رییس جمهور برزیل تصمیم به ایجاد کمیته‌ای برای بررسی جنایات حکومت نظامی در سالهای ۱۹۶۴ تا ۱۹۸۵ گرفت. این تصمیم با واکنش شدید ارتش روبرو شد و فرماندهان نیروی زمینی، نیروی دریایی و نیروی هوایی و وزیر دفاع تهدید کردند که اگر رییس جمهور برنامه‌ا‌ش را اجرا کند، آنان استعفا خواهند داد. آنان همچنین خواهان این شدند که در صورت بررسی جنایات ارتش، اعمال نیروهای مسلح چپ نیز مورد تحقیقات قانونی قرار گیرد. رییس جمهور برزیل سرانجام با پذیرش نقاطی که ارتش مطرح کرده بود، موفق شد بحران را حل کند. ولی به گفته ناظران این جریان باعث بی‌اعتمادی بین دولت و ارتش شده است که به سادگی رفع نخواهد شد.
AS/FW