نگرانی از فشار فزاینده بر فعالان حقوق زنان در ایران

هفته‌ای که در آن به سر می‌بریم را شاید بتوان یکی از پررویدادترین هفته‌های سال جاری برای فعالان زن در داخل ایران دانست. دو مورد بازداشت، سه مورد صدور حکم زندان، یک مورد احضار و نیز یک مورد تفتیش منزل همراه با ضرب و شتم، از جمله وقایعی است که فعالان زن در ایران از آنها خبر داده‌اند.

البته این موج جدید از روز جمعه گذشته آغاز شد. زمانی که سه تن از فعالان کمپین یک میلیون امضا در توچال تهران مشغول جمع‌آوری امضا برای تغییر قوانین تبعیض‌آمیز بودند، پلیس آنان را دستگیر و ابتدا روانه‌ی کلانتری دربند کرده و از آنجا به بازداشتگاه وزرا فرستاد. دو نفر از بازداشت‌شدگان روز شنبه با قرار کفالت آزاد شدند، ولی نفیسه آزاد همچنان در بازداشت به سر می‌برد.

به گزارش کمیته‌ی گزارشگران حقوق بشر، ظهر روز سه شنبه ۱۵ بهمن ماه، سه تن از ماموران دادسرای ویژه امنیت دادگاه عمومی، به منزل نفیسه آزاد رفتند تا به حکم دادگاه، وسایل وی را تفتیش کنند. آنها در حالی که علی‌رغم این حکم، وسایل دو هم‌خانه‌ای دیگر وی را بازرسی کرده و با خود بردند، الناز انصاری از دیگر اعضای کمپین یک میلیون امضا و همچنین وحید ملکی همسر نفیسه آزاد را نیز مورد ضرب و شتم قرار دادند.

همچنین روز جمعه در پارکی در تهران نیز بین سه تن دیگر از کنشگران کمپین یک میلیون امضا، ناهید کشاورز، جلوه جواهری و کاوه مظفری با فردی که خود را سرهنگ نیروی انتظامی معرفی کرده‌بود درگیری پیش آمد ولی این درگیری منجر به بازداشت نشد.

نسرین ستوده وکیل گروهی از فعالان زن، وقایع یک هفته گذشته را اینگونه مرور می‌کند: «فشار بر فعالان حقوق زنان در ایران بسیار بالا گرفته. از جمعه‌ی پیش تا امروز که چهارشنبه است ما یک مورد افرادی را داشتیم که در معرض بازداشت قرار گرفته بودند: خانم‌ها جلوه جواهری و ناهید کشاورز و آقای کاوه مظفری. اینها روز جمعه در هنگام جمع‌آوری امضا در معرض بازداشت بودند. در همان روز خانم نفیسه آزاد به اتفاق دو نفر دیگر در هنگام جمع‌آوری امضا بازداشت می‌شوند. در روز شنبه دادگاه خانم مهرچهره مشرفی و همسرشان آقای عباس جوادی دوست تشکیل شد و برای هرکدام از اینها دو سال حبس تعیین شد.

امروز (چهارشنبه شانزدهم بهمن) احضاریه‌ای به دفتر وکالت من ابلاغ شد که من را برای پاره‌ای توضیحات به شعبه اول دادگاه دادیاری امنیت احضار کردند. همه اینها روی هم در عرض پنج روز در هفته فکر می‌کنم که پیام خاصی را برساند».

روز شنبه دوازدهم بهمن ماه یکی دیگر از فعالان زن به نام عالیه اقدام‌دوست در شهرستان فومن دستگیر و به منظور اجرای حکم سه سال حبس، روانه‌ی زندان اوین شد.

عالیه اقدام دوست همراه با ۷۰ نفر دیگر از فعالان حقوق زن در روز ۲۲ خرداد ماه ۱۳۸۵ در میدان هفت تیر تهران در حالی بازداشت شدند که قصد داشتند تجمعی اعتراضی علیه قوانین تبعیض آمیز برگزار کنند. عالیه یک هفته در بازداشت بود و به دلیل اینکه اتهامش را قبول نداشت، از تودیع وثیقه خودداری کرد. وی سپس در روز ۲۸ شهریور ۱۳۸۵ به اداره‌ی اطلاعات در تهران احضار شد و در تاریخ ۱۶ خرداد ماه ۱۳۸۶، توسط شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب به "اقدام علیه امنیت ملی توسط شرکت در تجمع غیر قانونی" و " اخلال در نظم عمومی" متهم و محاکمه شد. آقای صلواتی، قاضی مسئول پرونده، عالیه اقدام دوست را به استناد مواد ۶۱۰ و ۶۱۸ قانون مجازات اسلامی، به اتهام شرکت در تجمع غیر قانونی به ۳ سال حبس تعزیری و به اتهام اخلال در نظم عمومی به ۴ ماه حبس تعلیقی و ۲۰ ضربه شلاق محکوم کرد.

نسیم غنوی وکیل مدافع عالیه می‌گوید که وی و موکلش نسبت به این حکم اعتراض کرده‌اند اما پاسخی نگرفته‌اند: «رای بدوی که از شعبه ۱۵ دادگاه انقلاب صادر شد، ما اعتراضمان را کردیم و پرونده به شعبه‌ی تجدیدنظر رفت. ولی متاسفانه رای نهایی نه به من به عنوان وکیل متهم و نه به خود متهم ابلاغ نشده و ما از رأی صادره بی‌اطلاع بودیم تا اینکه شنبه عالیه را در فومن دستگیر کردند».

به گفته‌ی غنوی، عالیه اقدام‌دوست روز چهارشنبه ۱۶ بهمن از زندان با وکیلش تماس گرفته و اعلام کرده که در بند ۳۵۰ زندان اوین است.

نسیم غنوی می‌گوید چون حکم موکلش قطعی شده، دیگر نمی‌توان به آن اعتراض کرد هرچند وی معتقد است راه‌‌های قانونی دیگری برای نقض حکم وجود دارد: «چون رای قطعی شده، دیگر نمی‌توانیم اعتراضی انجام دهیم ولی راهکارهای قانونی دیگری وجود دارد که ما در تلاش هستیم که از آن طریق اقدام کنیم و اگر موفق شویم اصلا تقاضای رسیدگی مجدد به پرونده را مطرح می‌کنیم وامیدواریم که این تقاضا پذیرفته شود چون حقیقتا موکل من مرتکب جرمی نشده که به خاطرش بخواهد سه سال را در زندان بگذراند».

گروه‌های مختلف جنبش زنان در ایران و نیز در خارج از ایران از جمله آلمان، فرانسه، ایتالیا، اتریش، بلژیک، کالیفرنیا، استرالیا و کویت، با انتشار بیانیه‌‌ای خواستار آزادی فوری عالیه اقدام‌دوست و نفیسه آزاد شده‌اند.

در بخشی از این بیانیه با اشاره به نزدیکی روز جهانی زن، هشتم مارس چنین آمده است: «همه‌ی این اقدامات در حالی که به آستانه روز جهانی زن (هشتم مارس) نزدیک می شویم، ما را بر آن می دارد که به این نتیجه برسیم گویا مجریان چنین قوانین ناعادلانه‌ای، قرار است «مظلوم ترین» یاران جنبش زنان را به گروگان گیرند تا جنبش زنان را در منگنه هرچه بیشتر قرار دهند. اما یادآور می شویم که فعالان جنبش زنان طی سالها فعالیت خود نشان داده اند که همواره در چهارچوب‌های قانونی و مسالمت آمیز حرکت کرده‌اند و انتظار دارند مسئولان نیز به حدود قانونی خود بسنده کنند وگرنه بی‌شک چنین اقدامات عجولانه و غیرقانونی اگر از سوی مسئولان کشوری انجام گیرد، جنبش زنان نیز ساکت نخواهد نشست و از تمامی ابزارهایی که در دست دارد برای اعتراض به این رویه‌ی خلاف حقوق بشر استفاده خواهد کرد».

شیرین عبادی برنده‌ی جایز‌ه‌ی صلح نوبل و وکیل گروهی از فعالان زنان که هم‌اکنون برای شرکت در یک سمینار در آمریکا به سر می‌برد، معتقد است زنان در هیچ شرایطی دست از مطالبات برحق خود برنخواهند داشت. به گفته‌ی وی: «اینگونه برخوردهای فراقانونی نشان از این دارد که به درخواست‌های برحق زنان توجه نمی شود و به جای اینکه با منطق بخواهند با اینگونه مسائل مواجه شوند، برخی از کارمندان دولت و ماموران قضایی سعی می‌کنند با رفتار فراقانونی، زنان را ساکت کنند. ولیکن باید بگویم این امر شدنی نیست یعنی زنان تحت هیچ شرایطی از مطالبات خود دست بر نخواهند داشت».

وی از موکلان و یاران خود در جنبش زنان می‌خواهد که به اعتراضات آرام خود ادامه دهند: «بالاخره قانون و عدالت پیروز خواهد شد و زنان همانگونه که در پناه قانون خواسته‌های خودشان را که اعتراض به قوانین نابرابر بوده عنوان کردند، باز با آرامش خواسته‌های خودشان را ادامه دهند».

گروه‌های مختلف فعالان زن در ایران، یک پایگاه اینترنتی به نام «تا آزادی عالیه اقدام‌دوست» ایجاد کرده‌اند. این سایت به سه زبان فارسی، انگلیسی و آلمانی کلیه‌ی اخبار و بیانیه‌هایی را که در ارتباط با عالیه اقدام‌دوست و نفیسه آزاد است، منتشر می‌کند.